Page 119 - The Journal of the Royal Society of Thailand
P. 119
วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๙ ฉบัับัที่่� ๑ มกราคม-เมษาย์น ๒๕๖๗
รองศาสตราจารย์์ ดร.ชาย์ โพธิิสิตา 109
ติำนานของชาวติ้องส้้ (หร่อปะโอ) กล่าวว่า พัวกเขาอพัยพัมีาจากติอนกลางของทวีปเอเชีย มีาติั�งถิ่ิ�นฐาน
อย้่บริเวณเมี่องย่างก์้งของพัมี่า โดียมีีอาณาจักรเป็นของตินเอง ในช่วงติ้นคริสติ�ศติวรรษที� ๑๑ อาณาจักรของ
ชาวติ้องส้้พั่ายแพั้สงครามีให้กับอาณาจักรพั์กามี ในสมีัยพัระเจ้าอโนรธุ์ามีังช่อเมี่�อ ค.ศ. ๑๐๕๗ (พั.ศ. ๑๖๐๐)
จึงอพัยพัหนีขึ�นไปอย้่บริเวณรัฐฉานของชาวไทใหญ่่ โดียติั�งบ้านเร่อนอย้่บนพั่�นที�ส้งหร่อติามีไหล่เขา ส่วน
ไทยใหญ่่อย้่ในพั่�นที�ราบระหว่างเขา ชาวติ้องส้้บางส่วนเข้าไปติั�งถิ่ิ�นฐานอย้่ในรัฐมีอญ่และรัฐกะเหรี�ยง เน่�องจาก
ชาวติ้องส้้ติั�งถิ่ิ�นฐานเป็นเพั่�อนบ้านกับชาวไทใหญ่่ในรัฐฉาน จึงมีีการติิดีติ่อไปมีาหาส้่กันใกล้ชิดีจนมีีวัฒนธุ์รรมีที�
คล้ายกัน (ล้านนาคดีี มีหาวิทยาลัยแมี่โจ้, ๒๕๐๘; ศิราพัร แป๊ะเส็ง, ๒๕๖๓) ส่วนหนึ�งของชาวติ้องส้้ (หร่อ
ปะโอ) อพัยพัเข้ามีาอย้่ในจังหวัดีติ่าง ๆ ทางภาคเหน่อของประเทศไทยไดี้แก่ แมี่ฮิ่องสอน เชียงใหมี่ เชียงราย
และพัะเยา (ศ้นย�มีาน์ษยวิทยาสิรินธุ์ร, ๒๕๖๖ค)
ในหนังส่อ คนัไทุ่ยในัพัม�า บ์ญ่ช่วย ศรีสวัสดีิ� นักเขียนชาวล้านนากล่าวถิ่ึงชาวติ้องส้้หร่อปะโอที�อย้่ใน
รัฐฉาน สหภาพัพัมี่าว่า ชาว ติ่องส้้อย้่ในเขติเมี่องติ่องกี ติะถิ่์่ง ยองเสว่ ย่องเหว ( ยองห้วย ) อ่องบาน สี�กีบ
เมี่องจิติ เมี่องหนอง น�ำคก โหปง จ๋ามีะก๋ากะลอ ลายค่า ( ไล้ข้า ) เมี่องนาย สีแสง หนองบ๋อน เมี่องกิ�ง ใกล้เคียง
หนองอ่างเล หร่อทะเลสาบอินทะ แติ่พับชาวติ่องส้้มีากที�ส์ดีที�เมี่องหลอยโหลง เมี่องหมีอกใหมี่ เมี่องติ่องกี
เมี่องติะถิ่์่ง ป๋างลอง หมี่อระแหมี่ง ( มีะละแหมี่ง ) และเมี่องเปก้หร่อหงสาวดีี (บ์ญ่ช่วย ศรีสวัสดีิ�, ๒๕๐๓)
การเข้ามาในประเทศไทยขอีงชาวก์ลืา
การอพัยพัเข้ามีาในสยามีในอดีีติของกล์่มีชาติิพัันธุ์์�ติ้องส้้และไทใหญ่่รวมีทั�งกล์่มีชาติิพัันธุ์์�อ่�น ๆ อีกหลาย
กล์่มีจากสหภาพัพัมี่าเกิดีขึ�นมีานานแล้ว ส่วนมีากที�ส์ดีกล์่มีชาติิพัันธุ์์�เหล่านี�เข้ามีาอย้่ที�ภาคเหน่อ โดียมีีการ
อพัยพัเข้ามีาหลายระลอกติ่างกรรมีติ่างวาระ ผ่้้เขียนขอแบ่งการอพัยพัของกล์่มีชนเหล่านี�ออกอย่างกว้าง ๆ
เป็น ๓ ย์ค แติ่ละย์คสอดีคล้องกับการเปลี�ยนแปลงในล้านนาและในสยามี ดีังนี�
ย์์คที่่�หน่�ง: ย์์คเก็บผัักใส่ซ้้า เก็บข้้าใส่เมืือง เป็นย์คที�มีีการโยกย้ายผ่้้คนจากเมี่องอ่�น ๆ เข้ามีาเพั่�อเป็น
กำลังในการฟื้้�นฟื้้อาณาจักรล้านนาหลังจากที� พัระยากาวิละ (พั.ศ. ๒๓๒๔-๒๓๕๘) เจ้าเมี่องเชียงใหมี่กอบก้้
เอกราชค่นจากพัมี่าไดี้สำเร็จ การฟื้้�นฟื้้เริ�มีขึ�นประมีาณ พั.ศ. ๒๓๓๙ พัระยากาวิละ ไดี้รวบรวมีไพัร่พัลเข้ามีาเป็น
พัลเมี่องของเชียงใหมี่ โดียกวาดีติ้อนเอาพัลเมี่องจำนวนมีากที�หลบหนีข้าศึกพัมี่าไปอย้่ติามีป่าเขาให้กลับ
เข้าส้่เมี่อง นอกจากนี� พัระองค�ยังยกกองทัพัไปติีเมี่องติ่าง ๆ ในแคว้นสิบสองปันนาและเมี่องในแถิ่บล์่มีน�ำ
สาละวินหลายเมี่อง กวาดีติ้อนเอาผ่้้คนหลายเผ่่าพัันธุ์์�เข้ามีาเป็นพัลเมี่องของล้านนา เช่น ไทใหญ่่, ล่�อ, เขิน, ยาง
และอ่�น ๆ (เชียงใหมี่นิวส�, ๒๕๖๒)
ย์์คที่่�สอง: ย์์คที่่�อังกฤษเข้้าย์่ดครองพมื่าเป็็นอาณานิคมื การอพัยพัส้้เข้าส้่ดีินแดีนล้านนาของชน
เผ่่าติ่าง ๆ รวมีทั�งไทใหญ่่และติ้องส้้ เริ�มีขึ�นใน พั.ศ. ๒๔๒๘ หลังจากที�อังกฤษไดี้เข้ายึดีครองพัมี่าไดี้เบ็ดีเสร็จ และ
อังกฤษไดี้ผ่นวกเอาพัมี่าเข้าเป็นมีณฑิลหนึ�งของอินเดีียในช่วงปลายคริสติ�ศติวรรษที� ๑๙ แล้ว หัวเมี่องติ่าง ๆ
ในพัมี่าเกิดีการจลาจลว์่นวาย แติกแยก เน่�องจากการติ่อติ้านอังกฤษกระจายไปทั�ว ทำให้ชาวติ้องส้้ รวมีทั�ง
ชาวไทใหญ่่ และชนเผ่่าอ่�น ๆ ที�ถิ่้กปราบปรามี และที�ไดี้รับความีเดี่อดีร้อนจากสงครามีก็อพัยพัเข้ามีาในล้านนา
