Page 237 - 47-2
P. 237
วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๗ ฉบัับัที่่� ๒ พฤษภาคม–สิิงหาคม ๒๕๖๕
นางสาวกนกวลีี ชููชูัยยะ 227
มัีดีวงตราพระยายมัที่รงสิงห์ และสิงห์น่้อย ทีู่ลเกล้าฯ ถึวาย เมั่�อที่รงร้บแล้วโปรดีเกล้าฯ พระราช้ที่าน่
ตราตำาแหน่่งเสน่าบดีีกระที่รวงมัหาดีไที่ย มัีดีวงตราพระราช้สีห์ใหญ่ ตราพระราช้สีห์น่้อย และ
ตราจ้กร พระราช้ที่าน่แก่มัหาอำามัาตย์เอก เจ้าพระยายมัราช้ (ราช้กิจจานุ่เบกษา เล่มั ๓๙, ๒๔๖๕ :
๑๓๗๓)
ใน่ร้ช้กาลที่ี� ๗ พระราช้กรณ์ียกิจใน่การพระราช้ที่าน่ตราตำาแหน่่งเสน่าบดีีย้งคังดีำาเน่ิน่อยู่
ต่อไป เช้่น่ ใน่ พ.ศ. ๒๔๗๑ พระบาที่สมัเดี็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่ห้ว ที่รงร้บตราพระคัช้สีห์ที่ี�จอมัพล
สมัเดี็จพระเจ้าพี�ยาเธอ เจ้าฟ้้ากรมัพระน่คัรสรรคั์วรพิน่ิต ซึ่ึ�งโปรดีเกล้าฯ ให้ดีำารงตำาแหน่่งเสน่าบดีี
กระที่รวงมัหาดีไที่ย ทีู่ลเกล้าฯ ถึวาย จากน่้�น่ มัหาเสวกเอก เจ้าพระยามัหิธร ราช้เลขาธิการ น่ำาตรา
พระราช้สีห์สำาหร้บตำาแหน่่งเสน่าบดีีกระที่รวงมัหาดีไที่ยทีู่ลเกล้าฯ ถึวาย ที่รงพระกรุณ์าโปรดีเกล้าฯ
พระราช้ที่าน่ตราน่้�น่แก่ จอมัพล สมัเดี็จพระเจ้าพี�ยาเธอ เจ้าฟ้้ากรมัพระน่คัรสรรคั์วรพิน่ิตแล้ว
พระราช้ที่าน่ตราพระคัช้สีห์แก่ น่ายพลเอก หมั่อมัเจ้าบวรเดีช้ ผู่้ร้�งตำาแหน่่งเสน่าบดีีกระที่รวงกลาโหมั
(ราช้กิจจานุ่เบกษา เล่มั ๔๕, ๒๔๗๑ : ๙-๙๔)
พิธีพระราช้ที่าน่ตราตำาแหน่่งแก่เสน่าบดีีที่ี�ปรากฏิใน่เอกสารที่างราช้การที่ำาให้เห็น่ว่าใน่
การพระราช้ที่าน่ตราตำาแหน่่งบางตำาแหน่่ง ไดี้พระราช้ที่าน่ตราน่้อยของตราตำาแหน่่งน่้�น่ดี้วย เช้่น่
เมั่�อว้น่ที่ี� ๑๗ มัีน่าคัมั พ.ศ. ๒๔๗๓ ที่รงพระกรุณ์าโปรดีเกล้าฯ พระราช้ที่าน่ตราพระพิรุณ์ที่รงน่าคั
และตราพิที่ยาธรถึ่อดีอกจงกลน่ี สำาหร้บตำาแหน่่งเสน่าบดีีกระที่รวงเกษตราธิการ แก่อำามัาตย์เอก
เจ้าพระยาพิช้้ยญาติ (ราช้กิจจานุ่เบกษา เล่มั ๔๗, ๒๔๗๑ : ๔๗๒๐) ส่วน่ตราตำาแหน่่งเสน่าบดีี
กระที่รวงกลาโหมัซึ่ึ�งสมัเดี็จพระเจ้าพี�ยาเธอ เจ้าฟ้้ากรมัพระน่คัรสวรรคั์วรพิน่ิต ผู่้สำาเร็จราช้การร้กษา
พระน่คัร ประที่าน่แก่น่ายพลโที่ พระวรวงศ์เธอ พระองคั์เจ้าอลงกฎ ผู่้ร้�งตำาแหน่่งเสน่าบดีีกระที่รวง
กลาโหมัย้งคังเป็น่ตราพระคัช้สีห์ใหญ่ พระคัช้สีห์น่้อย และพระคัช้สีห์เดีิน่ดีง (ราช้กิจจานุ่เบกษา
เล่มั ๔๘, ๒๔๗๔ : ๑๐๘๐)
หล้งเปลี�ยน่แปลงการปกคัรองแผ่่น่ดีิน่ใน่ว้น่ที่ี� ๒๔ มัิถึุน่ายน่ พ.ศ. ๒๔๗๕ พบว่า
พระราช้กรณ์ียกิจของพระบาที่สมัเดี็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่ห้วใน่ว้น่ที่ี� ๒๙ มัิถึุน่ายน่ พ.ศ. ๒๔๗๕ เป็น่การ
เสดี็จออก ณ์ ว้งศุโขที่้ย และมัหาเสวกเอก เจ้าพระยามัหิธร น่ำาตราสำาหร้บตำาแหน่่งเสน่าบดีีกระที่รวง
ต่าง ๆ ขึ�น่ ทีู่ลเกล้าฯ ถึวาย และโปรดีเกล้าฯ พระราช้ที่าน่ตราน่้�น่แก่เสน่าบดีีกระที่รวงเกษตรพาณ์ิช้ยการ
กระที่รวงยุติธรรมั กระที่รวงพระคัล้งมัหาสมับ้ติ กระที่รวงมัหาดีไที่ย กระที่รวงต่างประเที่ศ กระที่รวง
กลาโหมั และกระที่รวงธรรมัการ (ราช้กิจจานุ่เบกษา เล่มั ๔๙, ๒๔๗๕ : ๑๒๐๗-๑๒๐๘) หล้งจากน่้�น่
