Page 217 - 47-2
P. 217
วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๗ ฉบัับัที่่� ๒ พฤษภาคม–สิิงหาคม ๒๕๖๕
นางสาวกนกวลีี ชููชูัยยะ 207
ใช้้ให้กรมัการห้วเมั่องและแขวงจ้งหว้ดีส่งคัดีีที่ี�คัฤห้สถึ์กล่าวหาพระภิกษุ หร่อราษฎรพิพาที่ก้น่ดี้วยเหตุ
จากพระภิกษุ หร่อพระภิกษุต้องอธิกรณ์์เร่�องสตรีเพศมัาให้พิจารณ์า ใช้้คัู่ก้บตราพระอุเที่น่ใน่การ
พระราช้ที่าน่สวน่และอากร หลวงแก้วฯ ใช้้ตราเสมัาธรรมัจ้กรไปย้งกรมัการเมั่องเพ่�อแต่งต้�งขุน่หมั่�น่
ธรรมัการ (ราช้บ้ณ์ฑ์ิตยสถึาน่, ๒๕๕๓ : ๑๔๓)
ตราปัักษาวายุภัักษ์ (ตราน่กวายุภัักษ์) ตราตำาแหน่่ง “พระราช้ภ้กดีีศรีร้ตน่ราช้สมับ้ดีิ
พิริยภาหะ” (พระยาราช้ภ้กดีี) เป็น่ผู่้ถึ่อตรา ใน่พระธรรมันู่ญกำาหน่ดีให้ใช้้ประที่้บหน่้งส่อราช้การเพ่�อ
ส้�งการตามัตำาแหน่่งราช้การ ดี้งน่ี� ใช้้ประที่้บลงกำาก้บหน่้งส่อราช้การที่ี�เป็น่คัำาส้�งภายใต้อำาน่าจส้�งการ
ใน่เร่�องต้�งน่ายระวางห้วเมั่อง และใช้้กำาก้บตราเจ้าจำาน่วน่ใน่การต้�งน่ายอากรใน่กรุง แขวงจ้งหว้ดีและ
ห้วเมั่องเกี�ยวก้บอากรสุรา บ่อน่เบี�ย สมัพ้ตสร ขน่อน่ ตลาดี คั่าน่ำ�า เตาน่ำ�าตาล เร่อจ้าง และเร่งเงิน่ติดีคั้าง
น่ายอากร ณ์ ห้วเมั่องปากใต้ฝ่่ายเหน่่อที่้�งปวง (ราช้บ้ณ์ฑ์ิตยสถึาน่, ๒๕๕๓ : ๑๕๓) การใช้้ตราตำาแหน่่ง
ส้�งราช้การที่ี�เกี�ยวก้บภาษีอากรต่าง ๆ มัีตรากรมัสารภากอน่ใน่ ตรากรมัสารภากอน่น่อก และตรา
พญาราช้ภ้กดีี และที่้�ง ๓ กรมัต่างมัีศาลใน่ส้งก้ดี จากที่ี�อำาน่าจหน่้าที่ี�ของพระราช้ภ้กดีีมัีอำาน่าจหน่้าที่ี�
เก็บและรวบรวมัภาษีอากรที่ี�เป็น่รายไดี้หล้กของแผ่่น่ดีิน่ พระราช้ภ้กดีี ผู่้ถึ่อตราปักษาวายุภ้กษ์
จึงเป็น่เจ้ากรมัพระคัล้งมัหาสมับ้ติ ซึ่ี�งสอดีคัล้องก้บคัวามัพระราช้กำาหน่ดีเก่า ฉบ้บที่ี� ๓๑ และ
ฉบ้บที่ี� ๕๐ ที่ี�ระบุถึึงคัดีีเกี�ยวก้บภาษีอากรต่าง ๆ ไว้ว่า ถึ้าเป็น่กรณ์ีเกี�ยวก้บพระราช้ที่ร้พย์ใน่ที่้องพระคัล้ง
หลวงเป็น่อำาน่าจของศาลพระคัล้งมัหาสมับ้ติ (ราช้บ้ณ์ฑ์ิตยสถึาน่, ๒๕๕๐ (๒) : ๘๖๗, ๙๒๑)
ตราพระอุเทน่ทราธิราชน่ั�งแท่น่ดีีดีพิณสู่ามสู่าย ตราตำาแหน่่งเจ้ากรมัสารภากรใน่ หลวงมังคัล
ร้ตน่ราช้มัน่ตรีเป็น่ผู่้ถึ่อตรา ใน่พระธรรมันู่ญกำาหน่ดีให้ใช้้ประที่้บลงกำาก้บหน่้งส่อราช้การที่ี�เป็น่
คัำาส้�งภายใต้อำาน่าจส้�งการใน่เร่�อง พระราช้ที่าน่อากรสวน่พร้อมัตราเสมัาธรรมัจ้กร เร่งเงิน่อากรสวน่
พระราช้ที่าน่อากรประมัูลสาระภากรใน่ ใช้้พร้อมัตราเพช้รพญาธรและตราเกษตราธิบดีี ส่วน่ใน่การ
พระราช้ที่าน่ไร่น่า อากร สมัพ้ตสร น่ำ�า ละหาร ห้วป่า คั่าที่ี� เช้ิงเร่อน่ซึ่ึ�งประมัูลใน่พระคัล้งใน่ ใช้้พร้อมั
ตราน่างพระธรณ์ีของพระราไช้ยสวรรคัร้กษา และตราคัน่ชู้โคัมัของขุน่สมับ้ติบาล
ตราพระอุเทน่ทราธิราชกุมารดีีดีพิณสู่ามสู่าย ตราตำาแหน่่งเจ้ากรมัสารภากรน่อก
หลวงอิน่ที่มัน่ตรีศรีจ้น่ที่รกุมัาร เป็น่ผู่้ถึ่อตรา ใน่พระธรรมันู่ญกำาหน่ดีให้ใช้้ประที่้บหน่้งส่อราช้การ
เพ่�อส้�งการตามัตำาแหน่่งราช้การ ดี้งน่ี� ใช้้ประที่้บกำาก้บหน่้งส่อราช้การที่ี�เป็น่คัำาส้�งภายใต้อำาน่าจส้�งการ
ใน่เร่�องพระราช้ที่าน่ไร่น่า อากร สมัพ้ตสร ขน่อน่ ตลาดี น่ำ�า ละหาร ห้วป่า คั่าที่ี� เช้ิงเร่อน่ และห้วจ้งกอบ
พร้อมัตราเพช้รพญาธรและตราบ้วแก้ว และใช้้ประที่้บกำาก้บพระตำาราหล้กฐาน่การพระราช้ที่าน่ไร่น่า
