Page 201 - 47-2
P. 201
วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๗ ฉบัับัที่่� ๒ พฤษภาคม–สิิงหาคม ๒๕๖๕
นายกฤษฎา บุุณยสมิิต 191
ใชี้้ดุลพิินิจึเสันอชี้ื�อผู้่้ที�สัมควรได้รับแต่�งต่ั�งเป็นพิระมหาราชี้คร่ปโรหิต่าจึารยู่์ และพิระมหาราชี้คร่มหิธร
(๒๕๔๘ : ๑๗๕-๑๗๖) มีความว�า
...โปรดีเกล�าฯ ขุอให�พิระราชิวงศานัุวงศ์ที่ี�ตั�งกรมแล�ว แลยังไม่ไดี�
ตั�งกรม ขุ�าราชิการเจ�าพิระยา แลพิระยาพิระหลวงในัพิระบัรมมหาราชิวัง
แลพิระบัวรราชิวัง คีิดีตรึกตรองเลือกดี้ที่ี�ชิอบัใจ อย่าให�ปรึกษากันัว่า
จะชิอบัใจให�ผู้้�ใดีเป็นัที่ี�พิระมหาราชิคีร้ปโรหิตาจารย์ พิระมหาราชิคีร้
มหิธร ก็ให�จดีหมายลงว่า ขุ�าพิระพิุที่ธเจ�าคีนันัั�นัเห็นัดี�วยเกล�าดี�วยกระหม่อม
ว่าคีนัชิื�อนัั�นัสมคีวรที่ี�จะเป็นัพิระมหาราชิคีร้ปโรหิตาจารย์ คีนัชิื�อนัั�นัสมคีวร
ที่ี�จะเป็นัพิระมหาราชิคีร้มหิธร มิไดี�บัังคีับัว่าให�เลือกเอาแต่ขุ�าราชิการในั
พิระบัรมมหาราชิวัง แลพิระบัวรราชิวัง ถ้ึงขุ�าเจ�าบั่าวขุ�าราชิการ ถ้�าเห็นัว่ามี
สติปัญญาคีวรจะเป็นัที่ี�ตัดีสินัคีวามโดียสัตย์โดียธรรม ตามพิระราชิกำาหนัดี
กฎหมายให�สิ�นัสงสัยชิอบัใจแก่คีนัที่ั�งปวงไดี� ก็ให�เขุียนัชิื�อส่งมอบัให�
อาลักษณ์ผู้้�เอาโคีรงจดีหมายไปถ้ามหารือพิระบัรมวงศานัุวงศ์ ก็ให�เขุียนั
ถ้วายเขุ�ามาองคี์ละฉบัับัทีุ่ก ๆ องคี์ ขุ�าราชิการก็ให�เขุียนัเขุ�ามาถ้วายคีนัละ
ฉบัับั ๆ จงทีุ่ก ๆ คีนั โปรดีเกล�าฯ ว่าอย่าให�รังเกียจสงสัยว่าจะที่รงล่อลวง
ล�อเลียนัอย่างใดีอย่างหนัึ�งเลย...
๕. การปฏิิร่ปกฎหมายู่และการศาลไทยู่ (พิ.ศ. ๒๔๓๕-๒๔๗๕)
ในรัชี้สัมัยู่พิระบาทสัมเด็จึพิระจึุลจึอมเกล้าเจึ้าอยู่่�หัว เพิื�อให้เป็นที�ยู่อมรับข้องประเทศ
ต่ะวันต่กเพิื�อไทยู่จึะได้เอกราชี้ทางกฎหมายู่และการศาลคืนมา ทรงประกาศต่ั�งกระทรวงยูุ่ต่ิธรรม ใน
ร.ศ. ๑๑๐ (พิ.ศ. ๒๔๓๔) พิระบาทสัมเด็จึพิระจึุลจึอมเกล้าเจึ้าอยู่่�หัว (๒๔๗๐ : ๔๕) ทรงมีพิระราชี้ดำารัสั
ในการแถลงพิระบรมราชี้าธิบายู่แก้ไข้การปกครองแผู้�นดินในสั�วนที�เกี�ยู่วกับการศาล ความบางต่อนว�า
...เปนัการเหลือกำาลังที่ี�พิระเจ�าแผู้่นัดีินัองคี์เดีียวจะพิิพิากษาคีวาม
ที่ั�งแผู้่นัดีินั แลตริตรองราชิการอื�นั ๆ บัังคีับัให�ตลอดีไปไดี� การซื่ึ�งเปนัเหตุ
ดีังนัี� ก็เปนัดี�วยวิธีพิิจารณาคีวามอย่างเก่าเปนัที่างยืดียาวอย่างหนัึ�ง เพิราะ
ล้กขุุนัตระลาการผู้้�พิิจารณาพิิพิากษาที่ั�งปวงต�องหาผู้ลประโยชินั์เลี�ยงชิีวิต
ในัที่างคีวามนัั�นัเอง...จึ�งเปนัการจำาเป็นัที่ี�จะต�องแก�ไขุเปลี�ยนัร้ปขุองกระที่รวง
ยุติธรรมนัี�ใหม่...การตำาแหนั่งยุติธรรมในัเมืองไที่ยนัี�เปรียบัเหมือนัเรือกำาปั�นั
