Page 204 - 47-2
P. 204
วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๗ ฉบัับัที่่� ๒ พฤษภาคม–สิิงหาคม ๒๕๖๕
194 การศาลไทยก่อนและหลังการปฏิิรูปใน ร.ศ. ๑๑๐
อารยู่ประเทศ ทำาให้สัามารถอำานวยู่ความยูุ่ต่ิธรรมแก�ประชี้าชี้นได้ดีกว�าเดิม และมีนัยู่สัำาคัญในการแยู่ก
อำานาจึตุ่ลาการออกจึากอำานาจึฝ่่ายู่บริหาร ดังที�พิระเจึ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงราชี้บุรีดิเรกฤทธิ�
(ร.ศ. ๑๒๑ : ๑๕๖-๑๕๗) ซึ่ึ�งทรงเป็นกำาลังสัำาคัญในการปฏิิร่ปการศาลดังกล�าว ได้เพิิ�มความสัำาคัญ
และเน้นยู่ำ�าจึุดยู่ืนข้องผู้่้ทำาหน้าที�เป็นผู้่้พิิพิากษาว�าต่้องมีจึิต่ใจึกล้าหาญไม�หวั�นเกรงต่�ออิทธิพิลใด ๆ
โดยู่เฉพิาะจึากฝ่่ายู่บริหารซึ่ึ�งเป็นผู้่้มีอำานาจึมากในบ้านเมือง ดังที�ทรงกล�าวไว้ในพิระนิพินธ์เรื�อง
“พิงษาวดานกระทรวงยูุ่ต่ิธรรม” ในความต่อนหนึ�งว�า
“เหตุยากอย่างหนัึ�งในัการจัดีศาลหัวเมืองให�ดีีขุึ�นั ก็เพิราะว่าธุรการไม่ส้�
ยอมปล่อยอำานัาจขุองตนั เชิ่นัอย่างกรมพิระนัคีรบัาลเพิียนัคีืนัอำานัาจสำาเหร็จ
ไปเสมอ ๆ ฝ่ายตุลาการเปนัคีนัผู้้�นั�อยที่ั�งสติปัญญาแลยศ ไม่เอื�อเฟ้้�อก็ต�องแพิ�
ธุรการผู้้�มีอำานัาจเปนัเจ�าเมืองเสมอไป ศาลหัวเมืองไกลตาไกลมือก็ไม่มีผู้้�ใดีคี่อย
เขุี�ยเหมือนัอย่างศาลในักรุงเที่พิ”
การต่�อสั่้เพิื�อให้ได้คืนมาซึ่ึ�งเอกราชี้ทางการศาล โดยู่การพิัฒนาการศาลดังกล�าวมาแล้ว
ซึ่ึ�งได้ดำาเนินการควบค่�กันไปกับการต่รากฎหมายู่ต่�าง ๆ ทั�งที�เป็นกฎหมายู่สัารบัญญัต่ิและกฎหมายู่วิธี
สับัญญัต่ิ ซึ่ึ�งใชี้้เวลายู่าวนานต่�อเนื�องมาหลายู่รัชี้กาล ในรัชี้สัมัยู่พิระบาทสัมเด็จึพิระจึุลจึอมเกล้าเจึ้าอยู่่�หัว
มีการประกาศต่ั�งกระทรวงยูุ่ต่ิธรรมในแบบสัมัยู่ใหม� ประกาศใชี้้กฎหมายู่ลักษณะอาญา ร.ศ. ๑๒๗
กฎหมายู่เกี�ยู่วกับพิระธรรมน่ญศาล กฎหมายู่วิธีพิิจึารณาความในแบบสัมัยู่ใหม� และต่ั�งโรงเรียู่นกฎหมายู่
ในรัชี้สัมัยู่นี�มีการประกาศใชี้้ประมวลกฎหมายู่แพิ�งและพิาณิชี้ยู่์ บรรพิ ๑ บททั�วไป บรรพิ ๒ ว�าด้วยู่หนี�
และบรรพิ ๓ ว�าด้วยู่เอกเทศสััญญา ในระหว�างนั�นคดีสัำาคัญต่�าง ๆ ที�เกิดในราชี้อาณาจึักรซึ่ึ�งผู้่้กระทำา
ความผู้ิดเป็นคนในบังคับต่�างประเทศต่้องต่กอยู่่�ในอำานาจึศาลต่�างประเทศต่ลอดมา เชี้�น ใน พิ.ศ. ๒๔๖๕
เกิดคดีปลอมธนบัต่รไทยู่ชี้นิดฉบับละ ๑๐ บาทซึ่ึ�งกระทบต่�อเศรษฐกิจึข้องประเทศอยู่�างร้ายู่แรง
ซึ่ึ�งนายู่พิลต่ำารวจึต่รี พิระพิิจึารณ์พิินิจึ (พิิจึารณ์ ดุละลัมพิะ) อดีต่อธิบดีกรมต่ำารวจึ เมื�อครั�งยู่ังมียู่ศเป็น
นายู่ร้อยู่ต่ำารวจึโท รองสัารวัต่รกองพิิเศษ เป็นพินักงานสัืบสัวน สัอบสัวนมีความบางต่อนว�า
“...ในัขุณะนัั�นัธนับััตรไที่ยชินัิดีฉบัับัละ ๑๐ บัาที่ ในัที่�องตลาดีมีปลอม
มาก และยากที่ี�จะที่ราบัไดี�ว่าฉบัับัไหนัปลอม และปลอมไดี�แนับัเนัียนัมาก...
ในัที่ี�สุดีก็สงสัยฝรั�งชิาติอังกฤษคีนัหนัึ�งเป็นัเจ�าขุองคีอกม�าแขุ่ง บั�านัอย้่ปลาย
ถ้นันัวิที่ยุ ที่างดี�านัเพิลินัจิตเป็นัตัวการในัเรื�องนัี� ...และการสืบัสวนัในัขุณะนัั�นั
สำาหรับัเฉพิาะชิาวต่างประเที่ศฝรั�งแล�วเป็นัที่ี�ยากเย็นัเพิียงไร...ไดี�ใชิ�นัายสิบั
