Page 159 - 47-2
P. 159
วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๗ ฉบัับัที่่� ๒ พฤษภาคม–สิิงหาคม ๒๕๖๕
ศาสตราจารย์์เกีีย์รติคุุณ ดร.สิทธิ์ิ� บุุตรอิินทร์ 149
พุึงเข�าใจัด�วยว่า องค์ความรั้�จัากกรัะบวนัการัศัึกษาวิจััย จัะทรังคุณค่าห้รั่อไรั�คุณค่าและ
ได�เห้ตุผู้ลทางคุณธรัรัมจัรัิยธรัรัมอย้่ตรังปรัะเด็นัว่า นัำาสั้่การัปรัะกอบกรัรัมห้รั่อไม่ เม่�อนัำาสั้่การัปรัะพุฤติ
ปฎิบัติแล�ว บังเกิดผู้ลอะไรัขึ�นัมา ได�อะไรัขึ�นัมา และผู้ลที�ได�มานัั�นัให้�ความสัุขอันัชอบธรัรัมตามเห้ตุ
ตามผู้ลแก่ตนัเองและสัังคม ห้รั่อให้�ทุกข์แก่ตนัเองและสัังคม เช่นันัี�ค่อปัญห้าสัำาคัญที�ต�องศัึกษา
วิเครัาะห้์วิจััยเพุิ�มเติม ควบค้่กันัรัะห้ว่างพุุทธศัึกษากับจัรัิยศัึกษา ที�นัิยมเรัียกว่า ความรั้�ค้่คุณธรัรัม
เรัาปรัะกอบกรัรัมใด ๆ ห้ักลบกลบกันัแล�วได�ผู้ลคุ�มค่า (ไม่ใช่รัาคา) ออกมาเป็นัความจัรัิงมากกว่าความเท็จั
ความถ้กต�องดีงามมากกว่าความผู้ิดความชั�วรั�าย ความสัุขมากกว่าความทุกข์ ให้�ความสังบสัุขมากกว่า
ความเด่อดรั�อนั ให้�ความสัามัคคีปรัองดองมากกว่าความแตกรั�าวทำารั�ายทำาลายกันั ให้�ความยุติธรัรัม
มากกว่าอยุติธรัรัม ให้�ความช่�นับานัมากกว่าเจั็บปวด ให้�ความห้วานัช่�นัมากกว่าความขมข่�นัทรัมานั และ
อ่�นั ๆ ลักษณะเดียวกันั ทั�งห้มดนัี�พุึงถ่อว่าคุณค่าแห้่งความรั้�สั้่การัปรัะกอบกรัรัมตามเห้ตุผู้ลทาง
จัรัิยธรัรัมกับปัญญาธรัรัมบ้รัณาการัเข�าด�วยกันั
ตามห้ลักปรััชญาปฏิิบัตินัิยม (Pragmatism) องค์ความรั้�ทรังคุณค่าต�องเป็นัความรั้�ปรัะเมินั
ได�ผู้ลดีจัรัิงในัทางปฏิิบัติ ความรั้�อย่างนัี�เท่านัั�นัทำาให้�โลกมนัุษย์นัี�มีอันัเป็นัไปตามเห้ตุตามผู้ลในั
รั้ปการัณ์ต่าง ๆ คุณค่าแห้่งความรั้�และความคิดที�ถ่อเป็นัจัรัิงก็เฉพุาะที�ใช�ได�ผู้ลในัทางปฏิิบัติเพุ่�อให้�เกิด
คุณปรัะโยชนั์ โดยเอาผู้ลของการัปฏิิบัตินัั�นั ๆ เป็นัเกณฑ์์ปรัะเมินัวินัิจัฉัยและพุิสั้จันั์ สัำานัวนัไทยลักษณะ
เยาะเย�ยที�เรัาคุ�นัเคยและได�ยินัได�ฟื้ังบ่อยค่อ ‘ดีแต่พุ้ดโอ�อวดภ้มิปัญญา ปากมาก ปากเป็นัเอก
เก่งวาทกรัรัม แต่ทำาไม่ได� ทำาไม่เป็นั’ เช่นันัี�ห้มายความว่า คำาพุ้ด–วจัีกรัรัมที�ถ่ายทอดออกมาเป็นัภาษา
จัากความรั้�สัึกนัึกคิด–มโนักรัรัม ไม่อาจักรัะทำาให้�ได�ผู้ลตามได�เลย–กายกรัรัม จัึงไม่มีคุณค่าให้�เกิดผู้ล
ในัทางปรัะพุฤติปฏิิบัติ รั้�อย่างไรั พุ้ดอย่างไรั จัะต�องทำาได�ตามนัั�นั ความรั้�ห้ามีคุณค่าในัตัวเองไม่
ความรั้�จัะมีคุณค่า มีความห้มาย และมีความสัำาคัญ แค่ไห้นั เพุียงไรั ห้รั่อไม่นัั�นั ต�องเป็นัความรั้�ที�นัำาสั้่
การัปฏิิบัติและเป็นัผู้ลของการัปฏิิบัติมาแล�ว จัึงนัำามาพุิสั้จันั์ด�วยการัปรัะพุฤติปฏิิบัติให้�เห้็นัผู้ล เพุ่�อให้�
เป็นัมรัรัควิธีห้รั่ออุบายวิธีในัการัป้องกันัปัญห้า แก�ไขปัญห้า และพุัฒนัามนัุษย์ให้�ได�ผู้ลพุึงปรัะสังค์
ในัวงการัวิชาการัของไทย มีงานัวิจััยมากห้ลายแต่ให้�ผู้ลทางปฏิิบัติได�แค่ไห้นั อย่างไรั
อนัึ�ง นัักปรััชญาฝึ่ายปฏิิบัตินัิยมกับเห้ตุผู้ลนัิยมเห้็นัพุ�องต�องกันัว่า “เห้ตุกับผู้ลย่อมปรัะเมินั
วินัิจัฉัยคุณค่าความถ้กต�องซุึ�งกันัและกันั” (The Means and the End Justify each other) ถ�าผู้ลที�ได�
ออกมาไม่ถ้กต�องเป็นัจัรัิงให้�คุณปรัะโยชนั์ นัั�นัย่อมแสัดงว่า ความรั้�นัั�นัไม่ถ้กต�องเป็นัจัรัิงมีเห้ตุผู้ลและ
ทรังคุณค่าแก่การัเช่�อถ่อได� เปรัียบเทียบดังชายคนัห้นัึ�งอ�างว่า ‘ตนัรั้�วิธีเดินัเท�าจัากมห้าวิทยาลัยเชียงให้ม่
จันัถึงพุรัะธาตุดอยสัุเทพุ และกลับลงมาภายในั ๑ ชั�วโมงได�’ ทางตรัรักศัาสัตรั์และจัรัิยศัาสัตรั์
