Page 154 - 47-2
P. 154
วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๗ ฉบัับัที่่� ๒ พฤษภาคม–สิิงหาคม ๒๕๖๕
144 เหตุุผลทางจริิยธริริมนำำาพาการิศึึกษาวิิจัยในำมนำุษย์
ทุกชุมชนัแต่ละชุมชนั ได�รัับไม่ตรังกันั ไม่เท่าเทียมกันั และไม่เสัมอเห้ม่อนักันัก็ตาม แต่ที�แนั่แท�แนั่นัอนั
ค่อ ไม่มีผู้้�ใดมีชีวิตปลอดจัากโลกธรัรัมนัี� มนัุษย์ทั�วไปมักจัะปรัะเมินั วัด ยึดถ่อ และเปรัียบเทียบคุณค่า
ความเป็นัมนัุษย์ ด�วยปรัิมาณ รัะดับ และคตินัิยมในัโลกธรัรัมนัี�
ในัความแท�จัรัิงตามห้ลักปรััชญามนัุษยนัิยมและเห้ตุผู้ลนัิยม คุณค่าความเป็นัมนัุษย์กำาห้นัด
จัากรัะดับ คุณลักษณะ และคุณสัมบัติในัการัพุัฒนัาคุณค่าและคุณสัมบัติชีวิตของ ‘ผู้้�ถึงพุรั�อมด�วย
ความรั้�ชอบกับความปรัะพุฤติชอบ’ ค่อมีวิชาอันัเป็นัเลิศักับปรัะเสัรัิฐทางความปรัะพุฤติดังกล่าวข�างต�นั
ตามแนัวญาณวิทยา ตรัรักศัาสัตรั์ จัรัิยศัาสัตรั์ อัคฆวิทยา ในัมิติพุุทธปรััชญาว่า ‘วิชฺชาจัรัณสัมฺปนัฺโนั’
เป็นัการับ้รัณาการัคุณค่าแห้่งเห้ตุผู้ลทางปัญญาธรัรัมกับจัรัิยธรัรัมเข�าด�วยกันั ไม่พุรั่องอย่างใดอย่างห้นัึ�ง
ผู้่านัวัฒนัธรัรัมการัศัึกษาเรัียนัรั้� วิเครัาะห้์วิจััยที�ถ้กต�องและเพุียงพุอ ช่วยมนัุษย์ให้�บรัรัลุเห้ตุผู้ล ความจัรัิง
ความปรัะเสัรัิฐ ความถ้กต�อง และความดีงาม ของโลกและชีวิตในัการัสัรั�าง สัะสัม และเสัวยโลกธรัรัม
นัั�นั ๆ ปรัะกอบกับถ่อเอาคุณค่าและปรัิมาณในัการัอุทิศัตนั บำาเพุ็ญคุณปรัะโยชนั์แก่ตนัเองและ
เพุ่�อนัมนัุษย์ เป็นัเกณฑ์์วัดและปรัะเมินั ไม่ได�แบ่งมนัุษย์ออกเป็นัชั�นัวรัรัณะสั่บทอดทางสัายเล่อด
เช่�อชาติเผู้่าพุันัธุ์ ภายใต�คติอำานัาจันัิยม วัตถุนัิยม ผู้ลปรัะโยชนั์นัิยม บรัิโภคนัิยม และกามสัุขนัิยม
ที�เห้ล่ามนัุษย์ผู้้�ครัองอำานัาจับัญญัติขึ�นั กำาห้นัดขึ�นัภายห้ลัง เป็นัการัแบ่งมนัุษย์ให้�แปลกแยกแตกต่างกันั
ตามพุลังและปรัิมาณการัครัองและเสัพุเสัวยผู้ลปรัะโยชนั์ทางโลกธรัรัม
ตามห้ลักมนัุษยนัิยม มนัุษย์มีความเป็นัมนัุษย์โดยธรัรัมชาติและวัฒนัธรัรัมของมนัุษย์
ชีวิตมนัุษย์มีคุณค่าและความห้มายเท่าเทียมกันัเสัมอเห้ม่อนักันัในัความเป็นัมนัุษย์ และในัการัปรัะกอบ
กรัรัมเพุ่�อความเป็นั–อห้ังการั–ตัวฉันั (Being) และความมี–มมังการั–ของฉันั (Having) ของชีวิตมนัุษย์
ที�มนัุษย์เป็นัผู้้�รัับผู้ิดชอบเอง มนัุษย์เป็นัศั้นัย์กลางกำาห้นัดวัดมาตรัการัและมาตรัฐานัของทุกสัิ�งทุกอย่าง
ในัเรั่�องของมนัุษย์และที�เกี�ยวกับมนัุษย์ มนัุษย์ค่อสััตว์ชนัิดห้นัึ�ง แต่เป็นัสััตว์พุิเศัษผู้้�ปรัะเสัรัิฐด�วยความรั้�
เห้ตุผู้ลคุณธรัรัม–จัรัิยธรัรัมและมนัุษยธรัรัม มีเจัตจัำานังอิสัรัะ มีความคิดรัิเรัิ�มสัรั�างสัรัรัค์ ศัักยภาพุและ
ความสัามารัถเห้นั่อสััตว์อ่�นั ในัการัพุัฒนัาตนัเองให้�บรัรัลุสัิ�งมุ่งปรัะสังค์ด�านัต่าง ๆ และ รัะดับต่าง ๆ
ได�จันัถึงความสัิ�นัทุกข์
จัิตมนัุษย์เป็นัธาตุรั้� เรัียกว่า วิญญาณ ทำาห้นั�าที�รัับรั้� นัึกคิด และสัะสัมความรั้�สัึกนัึกคิดไตรั่ตรัอง
ที�เกิดจัากปฏิิกิรัิยาตอบรัะห้ว่างอวัยวะรัับรั้� มีตาเป็นัต�นัที�เป็นัอัตวิสััย กับความมีอย้่ของโลกภายนัอก
ที�เป็นัวัตถุวิสััย ตามสัภาพุแวดล�อมต่าง ๆ ปรัุงแต่งขึ�นั (สัังขารั) มนัุษย์จัึงเกิดสัำาคัญขึ�นัมาว่า นัี�ค่อตัวเรัา
(อห้ังการั) มีตัวตนัเป็นัต�นั และนัี�ค่อของเรัา (มมังการั) มี ลาภ ยศั สัรัรัเสัรัิญ สัุข เป็นัต�นั อห้ังการัและ
มมังการัไม่มี ณ เวลาใดและ ณ ที�ใด โลกบัญญัติว่าโลกโดยมนัุษย์ และมนัุษยบัญญัติ ว่าเรั่�องและ
