Page 96 - 22-0320 ebook
P. 96
วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๗ ฉบัับัที่่� ๑ มกราคม-เมษายน ๒๕๖๕
88 บทละครในเร่�องอิเหนา ตอนศึึกกะหมัังกุหนิง
ย่อดของบทำละครใน การแสดงละครในนั�นไมั่เน้นการดำาเนินเร้�องทำ้�รวดเร็วแต่เน้นบทำพรรณนาทำ้�มั้
จินตนาการ เพลงร้องทำ้�ไพเราะ และทำ่ารำาทำ้�อ่อนช่้อย่งดงามัของผูู้้รำาเป็นสำาคัญ่
ตอนทำ้าย่ของบัทละครในัเร่�องอิเหนัา พระราช่นิพนธ์์ของพระบาทำสมัเด็จพระพุทำธ์เลิศึหล้า
นภาลัย่มั้ข้อความักล่าวถูึงตำานานละครในเร้�องอิเหนัาซึ่ึ�งมั้มัาตั�งแต่ครั�งสมััย่อยุ่ธ์ย่าตอนปลาย่ และ
กำาเนิดของบัทละครในัเร่�องอิเหนัาซึ่ึ�งเป็นพระราช่นิพนธ์์ของพระองค์ ดังน้�
อันอิเหนาเอามัาทำำาเป็นคำาร้อง สำาหรับงานการฉลองกองกุศึล
ครั�งกรุงเก่าเจ้าสตร้เธ์อนิพนธ์์ แต่เร้�องต้นตกหาย่พลัดพราย่ไป
หากพระองค์ทำรงพิภพปรารภเล่น ให้รำาเต้นเล่นละครคิดกลอนใหมั่
เติมัแต้มัต่อติดประดิษฐ์ไว้ บำารุงใจไพร่ฟ้้าข้าแผู้่นดิน
(เร่�องอิเหนัา พระราชนัิพนัธ์์รัชกาลท่� ๒, ๒๕๑๔ : ๑๒๐๖–๑๒๐๗)
“บทำละครในเร้�องอิเหนา” พระราช่นิพนธ์์ของพระบาทำสมัเด็จพระพุทำธ์เลิศึหล้านภาลัย่น้�
เป็นทำ้�นิย่มัตั�งแต่มั้การพระราช่นิพนธ์์ขึ�นและส้บทำอดต่อเน้�องกันมัาจนถูึงปัจจุบันน้�
เน่�อหาสังเขิปขิองบทละครในเร่�องอิเหนา
ในอด้ตมั้เมั้องของกษัตริย่์วงศึ์เทำวาซึ่ึ�งเป็นพ้�น้องกัน ๔ เมั้อง ได้แก่ กุเรปัน ดาหา กาหลัง
สิงหัดส่าหร้ ทำ้าวกุเรปันมั้โอรสทำ้�มั้บุญ่ญ่าธ์ิการนามัว่า อิเหนา ทำ้าวดาหามั้พระธ์ิดาผูู้้เลอโฉมันามัว่า
บุษบา ทำ้าวกุเรปันและทำ้าวดาหาได้ให้อิเหนาและบุษบาหมัั�นหมัาย่เป็นคู่ตุนาหงันกันตั�งแต่ย่ังเย่าว์
ต่อมัาเมั้�ออิเหนามั้อายุ่ได้ ๑๕ ปีได้เดินทำางไปเมั้องหมัันหย่าเพ้�อร่วมังานปลงศึพของพระอัย่ก้แทำน
พระมัารดา (ประไหมัสุหร้แห่งกุเรปัน) ซึ่ึ�งมั้พระครรภ์แก่ อิเหนาได้พบและหลงรักจินตะหราผูู้้เป็นธ์ิดา
ของเมั้องหมัันหย่าจนไมั่ย่อมักลับนคร ต่อมัาจำาต้องจากเมั้องหมัันหย่าเพราะได้รับหนังส้อจากเมั้อง
กุเรปันว่าพระมัารดาใกล้มั้พระประสูติกาล ประไหมัสุหร้กุเรปันให้กำาเนิดพระธ์ิดานามัว่า วิย่ะดา และ
ทำางฝ่่าย่ดาหาขอวิย่ะดาให้เป็นคู่ตุนาหงันของส้ย่ะตราซึ่ึ�งเป็นอนุช่าของบุษบา ทำ้าวกุเรปันเห็นอิเหนา
เศึร้าสร้อย่เพราะคิดถูึงจินตะหราก็คิดแก้ไขด้วย่การมั้หนังส้อไปถูึงทำ้าวดาหา กำาหนดวันอภิเษก
ระหว่างอิเหนากับบุษบา ทำ้าวดาหาขอผู้ัดผู้่อน ๓ เด้อนเพ้�อเตร้ย่มัตกแต่งพระนคร เมั้�ออิเหนาทำราบเร้�อง
ก็ทำำาอุบาย่โดย่ทำูลลาพระราช่บิดาไปประพาสป่า แล้วแปลงเป็นปันหย่้ (ค้อโจรป่า) เดินทำางต่อไปย่ัง
หมัันหย่า ระหว่างทำางอิเหนารบช่นะระตูสามัพ้�น้อง (ได้แก่ ทำ้าวปันจะรากัน ทำ้าวปักมัาหงัน และ
ทำ้าวบุศึสิหนา) ได้นางสการะวาต้แห่งปันจะรากัน นางมัาหย่ารัศึมั้และสังคามัาระตาแห่งปักมัาหงัน
แล้วอิเหนาพานางทำั�งสามัไปย่ังเมั้องหมัันหย่าด้วย่
