Page 91 - 22-0320 ebook

วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๗ ฉบัับัที่่� ๑ มกราคม-เมษายน ๒๕๖๕
ศาสตราจารย์์กิิตติคุุณ ดร.ชลดา เรืองรักิษ์์ลิขิิต 83

well to see that this war has close relationship with the multidimensional loves
of various characters in the story including the hero’s love towards the mighty
dignity of his celestial family.

Keywords: the excerpt of Kamangkuning Battle, Inao, impact on content and
characters

บทนำา

บัทละครในัเร่�องอิเหนัา ตอนศึึกกะหมัังกุหนิง พระราช่นิพนธ์์ของพระบาทำสมัเด็จพระพุทำธ์-

เลิศึหล้านภาลัย่เป็นตอนทำ้�มั้ความัสำาคัญ่ตอนหนึ�งในวรรณคด้เร้�องอิเหนาและในวงการศึึกษาของไทำย่
เพราะเป็นตอนทำ้�มั้ผู้ลกระทำบอย่่างมัากต่อเน้�อหาในตอนต่อไปของเร้�อง รวมัทำั�งมั้การนำาตอนน้�มัาใช่้เป็น
บทำตัดตอนจากวรรณคด้ไทำย่ (excerpt) เพ้�อให้นักเร้ย่นช่ั�นมััธ์ย่มัศึึกษาตอนปลาย่ได้อ่าน ดังปรากฏ

ในหนังส้อแบบเร้ย่นวรรณคด้วิจักษ์ ช่ั�นมััธ์ย่มัศึึกษาปีทำ้� ๔ ของกระทำรวงศึึกษาธ์ิการ (สำานักงาน

คณะกรรมัการการศึึกษาขั�นพ้�นฐาน กระทำรวงศึึกษาธ์ิการ, ๒๕๕๗ : ๑๙–๗๕) ความัสำาคัญ่ดังกล่าวสัมัพันธ์์
กับการกำาหนดขอบเขตเน้�อหาของบทำตัดตอนดังกล่าวน้�เป็นอย่่างมัาก เพราะทำำาให้เข้าใจราย่ละเอ้ย่ด
ต่าง ๆ ในเร้�องได้อย่่างช่ัดเจนและเห็นผู้ลกระทำบของบทำตัดตอนน้�ทำ้�มั้ต่อเน้�อหาหลักและต่อตัวละครได้

อย่่างเด่นช่ัด ดังจะกล่าวราย่ละเอ้ย่ดต่อไป

ภููมัิหลังขิองบทละครในเร่�องอิเหนาก่อนมัีฉบับพระราชนิพนธ์์บทละครในเร่�องอิเหนา

ขิองพระบาทสมัเด็จพระพุทธ์เลิศึหล้านภูาลัย์

ก่อนทำ้�จะมั้พระราช่นิพนธ์์ “บทำละครในเร้�องอิเหนา” ของพระบาทำสมัเด็จพระพุทำธ์เลิศึหล้า
นภาลัย่ ในวงการภาษาและวรรณคด้ไทำย่มั้บทำละครในเร้�องอิเหนาสำานวนอ้�นอยู่่แล้ว ดังน้�
๑. พระนิพนธ์์บทละครในเร่�องอิเหนาขิองเจ้าฟ้้าหญิิงมังกุฎในสมััย์อย์ุธ์ย์าตอนปลาย์

เร้�องอิเหนามั้ทำ้�มัาจากนิทำานว้รบุรุษของช่วาทำ้�เร้ย่กว่านิทำานปันหย่้ (Panji tales) ว้รบุรุษ

ดังกล่าว ค้อกษัตริย่์ช่วาผูู้้มั้นามัว่าไอรลังคะในพุทำธ์ศึตวรรษทำ้� ๑๖ ทำ้�ทำรงแบ่งดินแดนของช่วาตะวันออก
เป็น ๒ ส่วนให้แก่โอรส ๒ พระองค์ปกครอง และกษัตริย่์ช่วาอ้กพระองค์หนึ�งซึ่ึ�งมั้นามัว่า กาเมัศึวร
หร้ออินู ผูู้้เป็นพระนัดดาทำ้�ทำรงรวมัดินแดนช่วาทำั�ง ๒ ส่วนเข้าด้วย่กันในพุทำธ์ศึตวรรษทำ้� ๑๗ ทำำาให้เกิดการ

เล่าขานกันและผูู้กเร้�องเป็นนิทำานปันหย่้แล้วเล่ากันอย่่างแพร่หลาย่แบบมัุขปาฐะในราวพุทำธ์ศึตวรรษทำ้�

๑๘ เป็นเร้�องการผู้จญ่ภัย่ของปันหย่้ทำ้�ออกเดินทำางติดตามัค้นหาหญ่ิงคนรักซึ่ึ�งได้แก่จันทำรกิรณา โดย่