Page 94 - 22-0320 ebook
P. 94
วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๗ ฉบัับัที่่� ๑ มกราคม-เมษายน ๒๕๖๕
86 บทละครในเร่�องอิเหนา ตอนศึึกกะหมัังกุหนิง
พระเจ้ากรุงธ์นบุร้ว่า ครั�งนั�นมั้ละครผูู้้หญ่ิงของหลวงเล่นประช่ันกับละครของเจ้าพระย่านครศึร้ธ์รรมัราช่
โดย่ทำรงกล่าวถูึงบทำละครเร้�องอิเหนาฉบับหอพระสมัุดทำ้�ได้มัาจากนครศึร้ธ์รรมัราช่ (ค้อพระราช่นิพนธ์์
ของพระบาทำสมัเด็จพระพุทำธ์ย่อดฟ้้าจุฬาโลกมัหาราช่) ว่าบทำละครสำานวนน้�น่าจะใช่้เล่นละครของ
เจ้าพระย่านครศึร้ธ์รรมัราช่ และน่าจะเป็นบทำทำ้�ได้จากกรุงเก่าเพราะคำาพรรณนาสภาพบ้านเมั้องเป็น
บ้านเมั้องในกรุงศึร้อยุ่ธ์ย่า ค้อ มั้พระทำ้�นั�งจักรวรรดิไพช่ย่นต์และพระทำ้�นั�งทำรงป่น เป็นต้น (พระบาทำ
สมัเด็จพระจุลจอมัเกล้าเจ้าอยู่่หัว, ๒๔๕๑ : ๑๒๓–๑๒๔)
พระราช่วินิจฉัย่ดังกล่าวของพระบาทำสมัเด็จพระจุลจอมัเกล้าเจ้าอยู่่หัวสอดคล้องกับ
เน้�อความัในกลอนเพลงย่าวเมั้�อจบกลอนบทำละครทำ้าย่เล่มั ๓๘ ทำ้�เป็นพระราช่นิพนธ์์เร้�องอิเหนัาของ
พระบาทำสมัเด็จพระพุทำธ์ย่อดฟ้้าจุฬาโลกมัหาราช่ว่ามั้ “บทำละครในเร้�องอิเหนา” สมััย่อยุ่ธ์ย่าก่อนทำ้�
พระองค์จะทำรงพระราช่นิพนธ์์ซึ่่อมัและต่อเร้�องเดิมัให้สมับูรณ์ ดังทำ้�สมัเด็จพระเจ้าบรมัวงศึ์เธ์อ
กรมัพระย่าดำารงราช่านุภาพได้ทำรงกล่าวไว้ใน “ตำานานละครอิเหนา” กลอนดังกล่าวมั้ว่า
อันอิเหนานิพนธ์์ไว้แต่ก่อน บทำกลอนเพราะพริ�งเป็นหนักหนา
ใครสดับก็จับวิญ่ญ่าณ์ ดังสุธ์าทำิพรสสำาอางกรรณ
แต่ค้างอยู่่เพ้ย่งสึกช่้ นับปีจะสูญ่เร้�องเป็นแมั่นมัั�น
ครั�งน้�พระบาทำทำรงทำศึธ์รรมั์ ถูวัลย่ราช่ป่�นทำวาราวด้
เสด็จเถูลิงจักรพรรดิพิมัานอาสน์ ทำรงพระราช่นิพนธ์์อักษรศึร้
ต่อเร้�องอิเหนาแต่สึกช่้ โดย่คด้บริบูรณ์นิทำานกาล
ใครฟ้ังแล้วจงฟ้ังราโช่วาทำ อย่่าประมัาทำหลงใหลใช่่แก่นสาร
อุตส่าห์เพ้ย่รบำาเพ็ญ่ศึ้ลทำาน หว่านพ้ช่ไว้เป็นประโย่ช่น์ตน
ดำาริถูึงช่ราร่างให้เป็นนิจ บำารุงจิตน้อมัใจในกุศึล
จงบำาบัดอวิช่ช่าอย่่าระคน ผู้ลบุญ่อย่่าแรมัร้างให้ห่างไกล
ถูึงน้อย่เทำ่าผู้ลพันธ์ุ์ผู้ักกาด สุดแต่ปรารถูนานั�นเป็นใหญ่่
แมั้นดับเบญ่จขันธ์์เมั้�อใด จะได้สู่สุคติสมับูรณ์
( บัทละครในัเร่�องอิเหนัาพระราชนัิพนัธ์์ของรัชกาลท่� ๑
อ้างถูึงใน สมัเด็จฯ กรมัพระย่าดำารงราช่านุภาพ, ๒๕๐๘ :
๑๓๓–๑๓๔)
