Page 86 - 46-1
P. 86
วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๖ ฉบัับัที่่� ๑ มกราคม-เมษายน ๒๕๖๔
78 พระมหากษััตริย์์ไทย์กับประพฤติธรรม ๔ ประการในพระธรรมศาสตร์
ทั�งหลายไดั่้คีวามสุข ไม�ต้องทนัยากลำาบัากหมอบัคีลานั เหมือนัอย�างแต�ก�อนั...
[เสถึ่ย์ร ลัาย์ลัักษัณ์ แลัะคันอื�น (ผู้้้รวบรวม), ๒๔๗๘ : ๑๑๖]
พระบาทสมเดี็จพระมงกุฎเกลี�าเจ�าอย์ู่หัว
ในพระราชพิธ่บรมราชาภิเษัก พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกลั้าเจ้าอย์้่หัวทรงตั�งสัตย์าธิษัฐาน
ว่า “ตั�งพระราชิหฤทัยทรงบัำาเพ็ญราชิธรรมจ้ริยาแผิ�อาณาแดั่�ประชิาชินั” (สำานักงานราชบัณฑิิตย์สภา,
๒๕๖๓ : ๑๐๒) แลัะได้พระราชนิพนธ์ถึึงราชธรรมของพระมหากษััตริย์์ว่า “กรมหลวงวชิิรญาณทรง
แสดั่งทศพิธราชิธรรมเทศนัากัณฑิ์นัี� ถือกันัว�าเปนัอย�างคีร่บัาอาจ้ารย์สอนัและเตือนัพระเจ้้า
แผิ�นัดั่ินัใหม�ให้ร่้จ้ักกรณียกิจ้ของพระเจ้้าแผิ�นัดั่ินั” (พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกลั้าเจ้าอย์้่หัว, ๒๕๕๙ :
๑๑๓)
พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกลั้าเจ้าอย์้่หัวทรงเป็นพระมหากษััตริย์์พระองคั์แรกท่�สำาเร็จ
การศึกษัาจากต่างประเทศ เสด็จไปทรงศึกษัา ณ ประเทศอังกฤษัตั�งแต่ย์ังทรงพระเย์าว์ ทำาให้ทรงม่
แนวพระราชดำาริต่าง ๆ ท่�ทันสมัย์แลัะม่โลักทัศน์กว้างไกลั แต่ย์ังทรงนำาหลัักประพฤติธรรม ๔ ประการ
มาใช้ในการบริหารบ้านเมืองเช่นกัน ม่ตัวอย์่างของการประพฤติธรรมบางประการ ดังน่�
ประพฤติธรรมประการท่� ๓ “ปรม่ลมาซึ่่�งพระราชิทรัพยโดั่ยยุติธรรม” การรวบรวม
พระราชทรัพย์์โดย์การเก็บภาษั่ต่าง ๆ จากราษัฎรในรัชสมัย์พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกลั้าเจ้าอย์้่หัว
ทรงให้คัวามสำาคััญแลัะพิจารณาโดย์ลัะเอ่ย์ดว่าการในท้องท่�ใดท่�จะเป็นคัวามเหมาะสมในการเก็บภาษั่
ประเภทต่าง ๆ จึงทรงให้เร่ย์กเก็บได้ หากไม่เหมาะสมทำาให้ราษัฎรเดือดร้อน จะโปรดเกลั้าฯ ให้
เสนาบด่ผู้้้รับผู้ิดชอบในการนั�นประกาศงดการเก็บภาษั่เส่ย์ ดังปรากฏิคัวามในประกาศงดการเก็บ
อากรคั่านำ�าในท้องท่�ตำาบลับ้านตึก อำาเภอด้ง แขวงเมืองสวรรคัโลักไว้ชั�วคัราว ประกาศเมื�อวันท่� ๒๖
พฤศจิกาย์น ร.ศ. ๑๒๙ (พ.ศ. ๒๔๕๓) ตอนหนึ�งว่า
...ทรงพระกรุณาโปรดั่เกล้าฯ ให้ประกาศให้ทราบัทั�วกันัว�า พื�นัภ่มิ�ประเทศ
ท้องที�ตำาบัลบั้านัต่ก อำาเภอดั่้ง แขวงเมืองสวรรคีโลก เปนัท้องที�กันัดั่าร การจ้ับั
สัตว์นัำ�าในัท้องที�นัี� ราษีฎรไดั่้อาไศรยหาเลี�ยงชิีพอย่�แต�ที�ลำาห้วยแม�ลากแห�งเดั่ียว
แลในัลำาห้วยแม�ลากนัี�มีพืชิพรรณปลาไม�ใคีร�จ้ะอุดั่ม ราษีฎรจ้ับัไดั่้ไม�ใคีร�จ้ะพอ
บัริโภคี ทรงพระกรุณาโปรดั่เกล้าฯ ให้งดั่การเก็บัเงินัอากรคี�านัำ�าในัท้องที�ตำาบัล
บั้านัต่ก อำาเภอดั่้ง แขวงเมืองสวรรคีโลกไว้ชิั�วคีราว เพื�อเปนัการบัำารุงการหา
เลี�ยงชิีพของราษีฎร ตั�งแต�ศก ๑๒๙ เปนัต้นัไป... [เสถึ่ย์ร ลัาย์ลัักษัณ์ แลัะคันอื�น
(ผู้้้รวบรวม), ๒๔๗๗ : ๓๗๔-๓๗๕]
