Page 82 - 46-1
P. 82
วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๖ ฉบัับัที่่� ๑ มกราคม-เมษายน ๒๕๖๔
74 พระมหากษััตริย์์ไทย์กับประพฤติธรรม ๔ ประการในพระธรรมศาสตร์
เป็นอย์่างมาก พระราชกรณ่ย์กิจอันย์ิ�งใหญ่ของพระบาทสมเด็จพระจุลัจอมเกลั้าเจ้าอย์้่หัวท่�แสดง
ให้เห็นถึึงราชธรรมอันประเสริฐ แลัะนำ�าพระทัย์อันย์ิ�งใหญ่ในการปกคัรองบ้านเมืองให้ราษัฎรม่คัวามสุข
เกษัมโดย์ย์ุติธรรม คัือ การปลัดปลั่อย์ราษัฎรส่วนใหญ่ของประเทศให้พ้นจากสถึานะของไพร่แลัะทาส
โดย์ทรงพระกรุณาโปรดเกลั้าฯ ให้ย์กเลัิกทาสแลัะระบบไพร่ซึ่ึ�งเป็นการเปลั่�ย์นแปลังทางสังคัมท่�สำาคััญ
ม่ตัวอย์่างของการประพฤติธรรมบางประการ ดังน่�
ประพฤติธรรมประการท่� ๓ คัือ “ปรม่ลมาซึ่่�งพระราชิทรัพยโดั่ยยุติธรรม” การรวบรวม
พระราชทรัพย์์โดย์การเก็บภาษั่ต่าง ๆ จากราษัฎรนั�น พระบาทสมเด็จพระจุลัจอมเกลั้าเจ้าอย์้่หัวทรง
ให้คัวามสำาคััญแลัะพิจารณาโดย์ลัะเอ่ย์ด การใดท่�จะเป็นการซึ่ำ�าซึ่้อนหรือเพิ�มภาระให้ราษัฎรทรงห้าม
มิให้กระทำา ดังคัวามปรากฏิในพระราชหัตถึเลัขาท่�ม่ไปถึึงสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้้ามหามาลัา
กรมพระย์าบำาราบปรปักษั์ เมื�อ พ.ศ. ๒๔๑๘ ในเรื�องการเก็บภาษั่เสาม่คัวามตอนหนึ�งว่า “...ดั่้วยเรื�อง
ภาษีีเสานัั�นั วันันัี�ไดั่้พบัเจ้้าพระยาภาณุวงษีปฤกษีาตกลงกันัว�าเสาที�มาใชิ้การต�าง ๆ นัอกจ้ากทำา
รั�วปลาให้เรียกภาษีีทั�งสิ�นั แต�ที�ทำารั�วปลานัั�นัให้ยกเสียเพราะเสียคี�านัำ�าและอื�นั ๆ แล้ว...” (ณัฐวุฒิ
สุทธิสงคัราม, ๒๕๑๖ : ๓๔) แลัะเมื�อม่กรณ่เจ้าภาษั่นาย์อากรราย์ใดกระทำาการอันเป็นการรังแก
หรือเอาเปร่ย์บราษัฎรทรงเร่งรัดให้ดำาเนินการแก้ไขปัญหาแลัะทรงติดตามเรื�องอย์่างใกลั้ชิด ดังคัวาม
ปรากฏิในพระราชหัตถึเลัขาท่�ม่ไปถึึงสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้้าฯ กรมพระย์าบำาราบปรปักษั์
เมื�อ พ.ศ. ๒๔๒๖ หลัาย์ฉบับในเรื�องเจ้าภาษั่เรือเอาเปร่ย์บราษัฎรจำานวนมาก ดังคัวามว่า
...ดั่้วยหม�อมฉันัไดั่้รับัเรื�องราวกล�าวโทษีเจ้้าภาษีีเรืออีกสามฉบัับั ไดั่้ส�งออก
มาถวายดั่้วยตั�งแต�ไดั่้รับัเรื�องราวราษีฎรเข้าชิื�อกันัร้องมากกว�า ๕๐๐ คีนัแล้ว
ยังมีมาเนัื�อง ๆ กันัเสมอ ทั�งเก�าทั�งใหม� เหนัจ้ะถ้วนัพันัในัเดั่ือนันัี� การที�เปนัดั่ังนัี�
ถ้าเปนัในัประเทศอื�นั คีงจ้ะเกิดั่ริว่ลิชิั�นั ขบัถต�อแผิ�นัดั่ินัข่�นัในัทันัทีเปนัแนั� นัี�เปนั
เมืองไทยราษีฎรเปนัคีนัสัตย์ซึ่ื�อรักเจ้้ารักนัายจ้ริง ๆ จ้่�งวิ�งเข้าหาหมายว�าเจ้้านัาย
จ้ะเปนัที�พ่�งไดั่้ มาบััดั่นัี�ถ่งเรื�องราวชิั�นัหลังก็เหนัปรากฎแล้วว�า เจ้้านัายเปนัที�พ่�งไม�ไดั่้
เพราะยิ�งในักำาลังเวลาชิำาระ เจ้้าภาษีียิ�งทำาแก�ราษีฎรหนัักข่�นั เหมือนัหนั่�งไม�มี
อำานัาจ้ที�จ้ะคีุ้มกันัไพร�บั้านัพลเมืองเสียแล้ว ดั่่ไม�เปนับั้านัเปนัเมืองอันัใดั่ ท�านัจ้ะ
ทรงห้ามไดั่้ฤๅไม�ให้เลิกดั่�านัที�สำาหรับัคีุมเหงคีนัในัเรื�องภาษีีเรือนัี�ทันัที ถ่งว�าคีวาม
จ้ะยังไม�ไดั่้ตัดั่สินั ก็ขอให้หยุดั่คีวามที�จ้ะเกิดั่ข่�นัใหม� พอให้เหนัว�าเจ้้าแผิ�นัดั่ินัยังมี
อำานัาจ้อย่�สักดั่ีกรีเดั่ียวก็เอาเถิดั่ ถ้าทรงบัังคีับัไม� ไดั่้ขอให้ทรงตอบัเข้ามาให้ทราบั…
(ณัฐวุฒิ สุทธิสงคัราม, ๒๕๑๖ : ๖๓-๖๔)
