Page 81 - 46-1
P. 81
วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๖ ฉบัับัที่่� ๑ มกราคม-เมษายน ๒๕๖๔
นางสาวกนกวลีี ชููชูัยยะ 73
แผิ�นัดั่ินัทั�วอาณาเขตต์พระนัคีร ซึ่่�งหาผิ่้หวงแหนัมิไดั่้นัั�นั ตามแต�สมณชิีพราหมณาจ้ารย์ราษีฎรจ้ะ
ปรารถนัาเถิดั่” (สำานักงานราชบัณฑิิตย์สภา, ๒๕๖๓ : ๑๑๖) แลัะในพระราชพิธ่บรมราชาภิเษัก
คัรั�งหลัังเมื�อ พ.ศ. ๒๔๑๖ ทรงประกาศปฏิิญญาพระองคั์แก่พระบรมวงศานุวงศ์แลัะเสนาบด่ว่า
“ไดั่้เสดั่็จ้เถลิงถวัลยราชิสมบััติแล้ว จ้ะทรงรักษีาราชิประเพณีซึ่่�งมีมาแต�ก�อนั และรักษีาคีวามยุติธรรม
เที�ยงตรง ผิ่้ใดั่มีคีวามผิิดั่ก็จ้ะทำาตามที�ผิิดั่ ผิ่้ใดั่มีคีวามชิอบัก็จ้ะยกย�องตามสมคีวร และจ้ะทรงทำานัุบัำารุง
แผิ�นัดั่ินัให้มีคีวามเจ้ริญ ให้สมณพราหมณาจ้ารย์ทั�งปวงอย่�เย็นัเปนัสุขทั�วกันั” (สำานักงาน
ราชบัณฑิิตย์สภา, ๒๕๖ : ๑๒๘) นอกจากน่�ย์ังทรงม่พระบรมราชโองการเช่นในพระราชพิธ่บรมราชาภิเษัก
คัรั�งแรกว่า “พรรณพฤกษีชิลธีในัสยามราษีฎร์ วราณาจ้ักรนัี� ซึ่่�งไม�มีเจ้้าของหวงแหนันัั�นั ตามแต�
สมณพราหมณาจ้ารย์ ประชิาราษีฎรทั�งปวง จ้ะปรารถนัาใชิ้สอยเทอญ” (สำานักงานราชบัณฑิิตย์สภา,
๒๕๖๓ : ๑๓๔)
รัชสมัย์พระบาทสมเด็จพระจุลัจอมเกลั้าเจ้าอย์้่หัวม่หลัักฐานจำานวนมากท่�แสดงให้เห็นว่า
พระมหากษััตริย์์ผู้้้ทรงเป็นท่�รักของประชาชนพระองคั์น่� ทรงเป็นผู้้้ปกคัรองท่�ประพฤติตามหลัักประพฤติ
ธรรม ๔ ประการน่�อย์่างเคัร่งคัรัด ทั�งเรื�องการแต่งตั�งข้าราชการท่�เน้นถึึงคัวามร้้ คัวามสามารถึ
แลัะคัุณธรรม เพราะรัชกาลัน่�เป็นช่วงรอย์ต่อของคัวามเปลั่�ย์นแปลังไปส้่คัวามเป็นสมัย์ใหม่ตามแบบ
ตะวันตก แลัะทรงลังโทษัผู้้้สมคัวรถึ้กลังโทษัอย์่างเท่�ย์งธรรม ไม่ว่าผู้้้นั�นจะเป็นข้าราชการชั�นผู้้้ใหญ่
ม่ตำาแหน่งส้งแลัะอย์้่ใกลั้ชิดพระองคั์ก็ตาม ตลัอดรัชสมัย์ปรากฏิหลัักฐานว่าได้ทรงทำานุบำารุงผู้้้ม่
คัวามร้้แลัะผู้้้ม่ศ่ลัสัตย์์ตลัอดมา ทรงแต่งตั�งพระผู้้้ใหญ่ท่�ม่ผู้ลังานแลัะคัวามร้้คัวามสามารถึเพื�อเป็น
กำาลัังในการสืบต่อแลัะทำาคัวามเจริญให้แก่พระพุทธศาสนา การรวบรวมพระราชทรัพย์์เพื�อใช้ในการ
ปกคัรองบ้านเมืองท่�กำาลัังพัฒนาแลัะปฏิิร้ปให้เจริญก้าวหน้าทัดเท่ย์มกับตะวันตก โดย์การสร้าง
สาธารณ้ปโภคั พัฒนาบุคัลัากรด้านต่าง ๆ แม้จะต้องทรงใช้จ่าย์พระราชทรัพย์์มากเพ่ย์งใด พระบาท
สมเด็จพระจุลัจอมเกลั้าเจ้าอย์้่หัวก็ได้ทรงรวบรวมพระราชทรัพย์์โดย์เก็บภาษั่จากราษัฎรอย์่างเป็นธรรม
เมื�อม่กรณ่เจ้าภาษั่นาย์อากรราย์ใดกระทำาการอันเป็นการรังแกหรือเอาเปร่ย์บราษัฎรจะทรงเร่งรัด
ให้ดำาเนินการแก้ไขปัญหาแลัะทรงติดตามเรื�องอย์่างใกลั้ชิดจนม่การลังโทษัผู้้้กระทำาตามอัตราโทษั
ท่�เหมาะสม ส่วนในเรื�องการพระราชทานคัวามเป็นธรรมแก่ราษัฎรนั�น พระบาทสมเด็จพระจุลัจอมเกลั้า
เจ้าอย์้่หัวทรงให้คัวามสำาคััญต่อพระราชานุกิจด้านพระราชทานคัวามเป็นธรรมแก่ราษัฎรเป็นอย์่างย์ิ�ง
เช่นเด่ย์วกับสมเด็จพระบรมราชชนก โปรดเกลั้าฯ ให้วางระเบ่ย์บกฎหมาย์เก่�ย์วกับการรับฎ่กาของ
ราษัฎรเพิ�มเติมอ่กหลัาย์ฉบับ แลัะทรงให้คัวามสำาคััญกับการปฏิิบัติหน้าท่�ของข้าราชการผู้้้ม่หน้าท่�
ด้แลัรักษัาคัวามสงบเร่ย์บร้อย์ แลัะการตัดสินอรรถึคัด่ต่าง ๆ ให้เป็นไปด้วย์คัวามรวดเร็วแลัะย์ุติธรรม
