Page 83 - 46-1
P. 83
วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๖ ฉบัับัที่่� ๑ มกราคม-เมษายน ๒๕๖๔
นางสาวกนกวลีี ชููชูัยยะ 75
จากนั�นทรงติดตามกำากับด้แลัเรื�องดังกลั่าวจนม่การลังโทษัผู้้้กระทำาผู้ิดตามอัตราโทษัท่�
เหมาะสมได้ในท่�สุด ดังปรากฏิในพระราชหัตถึเลัขาถึึงสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้้าฯ กรมพระย์า
บำาราบปรปักษั์ คัวามว่า “…การที�จ้ะเฆ์ี�ยนัเจ้้าภาษีีนัั�นั เปนัแต�การที�จ้ะห้ามไม�ให้เปนัต�อไปข้างนั�า
แต�การที�เปนัมาแล้ว ราษีฎรไม�ไดั่้อันัใดั่เปนัการทดั่แทนัที�ไดั่้คีวามลำาบัากเพราะต้องข�มเหงนัอก
ท้องตราเพราะฉะนัั�นัให้เอาทุนัทรัพย์ตั�งปรับัเปนัทวีคี่ณ ให้แก�ราษีฎรที�มีตั�วฎีกาทุกราย...” (ณัฐวุฒิ
สุทธิสงคัราม, ๒๕๑๖ : ๖๕)
ในการเก็บภาษั่จากราษัฎรอันเป็นการรวบรวมพระราชทรัพย์์นั�น ปรากฏิหลัักฐานจำานวนมาก
ท่�แสดงถึึงพระมหากรุณาธิคัุณท่�ทรงห่วงใย์ราษัฎร เช่น ประกาศเลัิกการเก็บภาษั่ภาย์ในเมื�อ พ.ศ. ๒๔๔๑
เนื�องจากม่การตั�งด่านภาษั่ทางนำ�าแลัะทางบกคัอย์ดักเก็บภาษั่จากอาหารอันจำาเป็นต้องใช้บริโภคั
เพื�อการเลั่�ย์งช่พ รวมทั�งสิ�งของใช้เบ็ดเตลั็ดท่�ประชาชนต้องใช้สอย์ในช่วิตประจำาวันเมื�อ “ล่กคี้าวานัิชิ”
ซึ่ึ�งปัจจุบันหมาย์ถึึงพ่อคั้านำาสิ�งของผู้่านด่านใด เจ้าภาษั่จะเร่ย์กเก็บภาษั่เป็นทอด ๆ ไปจนถึึงท่�จำาหน่าย์
ทำาให้ราษัฎรได้รับคัวามเดือดร้อน จึงโปรดเกลั้าฯ ให้ย์กเลัิกการเก็บภาษั่ภาย์ในเส่ย์ คัวามว่า
...มีพระราชิหฤทัยประสงคี์เพื�อให้อาณาประชิาราษีฎรข้าขอบัขัณธสีมาไดั่้รับั
คีวามผิาสุกปราศจ้ากคีวามลำาบัากรบักวนัอันัมีเปนัประเพณีมาแล้วแต�ก�อนัให้
สิ�นัไป แม้แต�ส�วนัพระราชิทรัพย์จ้ะลดั่นั้อยถอยลงประการใดั่ อาไศรยคีวามมั�นั
ในัพระมหากรุณาธิคีุณแก�ราษีฎร เพื�อไดั่้ตั�งนั�าหาเลี�ยงชิีพให้สวัสดั่ิภาพยิ�งข่�นักว�า
แต�ก�อนั แลเปนัที�ตั�งแห�งทรัพย์สมบััติของตนั แลเปนัคีวามศุขคีวามเจ้ริญแก�
บั้านัเมืองสืบัไป จ้่งทรงพระกรุณาโปรดั่เกล้าฯ ให้เลิกการเก็บัภาษีีภายในั ซึ่่�ง
ตั�งดั่�านัตรวจ้อย่�ตามลำานัำ�า... [เสถึ่ย์ร ลัาย์ลัักษัณ์ แลัะคันอื�น (ผู้้้รวบรวม), ๒๔๗๘ :
๓๗๕-๓๗๘]
ประพฤติธรรมประการท่� ๔ คัือ “รักษีาพระนัคีรราชิเสมาให้ศุขเกษีมโดั่ยยุติธรรม”
พระบาทสมเด็จพระจุลัจอมเกลั้าเจ้าอย์้่หัวทรงให้คัวามสำาคััญในพระราชานุกิจด้านพระราชทาน
คัวามเป็นธรรมแก่ราษัฎรในเรื�องการรับฎ่กาของราษัฎร ทรงวางระเบ่ย์บกฎหมาย์เก่�ย์วกับการรับฎ่กา
ของราษัฎรเพิ�มเติมอ่กหลัาย์ฉบับ เช่น โปรดเกลั้าฯ ให้ออกประกาศลังวันท่� ๑๐ ม่นาคัม พ.ศ. ๒๔๑๗
ว่าด้วย์ผู้้้จะถึวาย์ฎ่กาว่า ถึ้าโจทก์จำาเลัย์จะร้องกลั่าวโทษัตระลัาการ เสม่ย์น ผู้้้คัุม ให้ทำาเรื�องราวร้องต่อ
อธิบด่กรมเส่ย์ก่อน หากอธิบด่ไม่ชำาระตัดสิน จึงให้นำาฎ่กากลั่าวโทษัผู้้้เป็นอธิบด่ขึ�นท้ลัเกลั้าฯ ถึวาย์ได้
ในเวลัาท่�เสด็จออกท่�หน้าประต้พิมานไชย์ศร่ โดย์จะเสด็จออกในวันขึ�น ๗ แลัะ ๑๔ คัำ�า แลัะวันแรม ๗
