Page 76 - 46-1
P. 76
วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๖ ฉบัับัที่่� ๑ มกราคม-เมษายน ๒๕๖๔
68 พระมหากษััตริย์์ไทย์กับประพฤติธรรม ๔ ประการในพระธรรมศาสตร์
คัวามย์ุติธรรมท่�ราษัฎรสมคัวรได้รับ โดย์ทรงเริ�มให้ม่การท้ลัเกลั้าฯ ถึวาย์ฎ่กา ราษัฎรท่�เดือดร้อน
สามารถึท้ลัเกลั้าฯ ถึวาย์ฎ่กาได้ ม่ตัวอย์่างของการประพฤติธรรมบางประการ ดังน่�
ประพฤติธรรมประการท่� ๒ คัือ “ทะนัุกบัำารุงซึ่่�งบัุทคีลผิ่้มีศีลสัจ้” เนื�องจากพระบาทสมเด็จ
พระจอมเกลั้าเจ้าอย์้่หัวนั�นทรงผู้นวชอย์้่ตลัอดรัชสมัย์พระบาทสมเด็จพระนั�งเกลั้าเจ้าอย์้่หัว จึงทรง
ศึกษัาแลัะเช่�ย์วชาญรอบร้้พระไตรปิฎกอย์่างแตกฉาน เมื�อเสด็จขึ�นคัรองสิริราชสมบัติทรงเอาพระทัย์ใส่
ด้แลักิจการในพระพุทธศาสนาให้เป็นท่�เร่ย์บร้อย์เสมอ ดังปรากฏิตามประกาศรัชกาลัท่� ๔ ฉบับท่�
๑๘๑ ประกาศว่าด้วย์ทำานุบำารุงพระพุทธศาสนาว่า หากพระสงฆ์์บางพวกประพฤติด่ประพฤติชอบ
แต่ม่ข้อแตกต่างกันบ้าง อย์่าให้พระผู้้้ใหญ่ท่�ทำาหน้าท่�ปกคัรองสงฆ์์ลังโทษัเพราะเหตุดังกลั่าว แต่หาก
เป็นการประพฤติผู้ิดประพฤติชั�ว ประพฤติอนาจารไปจากพระธรรมวินัย์ พระเจ้าแผู้่นดินจะทรงเอา
เป็นธุระลังโทษัตามคัวามผู้ิด ดังคัวามว่า
ข้อหนั่�งการที�จ้ะว�ากล�าวข�มขี�แลยกย�องทั�งสองนัี� เป็นัการสมเดั่็จ้พระเจ้้า
แผิ�นัดั่ินั ดั่้วยว�าพระวินััยสิกขาบัทเป็นัที�ดั่ำารงพระพุทธศาสนัาให้ถาวร สมเดั่็จ้
พระเจ้้าแผิ�นัดั่ินัไดั่้เป็นัผิ่้ทำานัุบัำารุงให้รุ�งเรืองไปในักาลภายหนั้า เพราะฉะนัั�นัผิ่้ที�ทำา
พระพุทธศาสนัาให้มัวหมองจ้่งต้องทรงชิำาระ ฝ่่ายสมณะผิ่้ประพฤติชิอบัประกอบั
การปฏิบััติในัพระวินััยสิกขาบัท ก็ทรงสงเคีราะห์ยกย�องโดั่ยสมคีวรแก�คีุณวิเศษี
มากนั้อย เพราะฉะนัั�นัพระราชิาคีณะ ฐานัานัุกรม แลเปรียญ เจ้้าอธิการ อนัุจ้ร
ฝ่่ายคีามวาสี อรัญวาสี ในักรุงนัอกกรุงทั�งปวง จ้งประพฤติโดั่ยชิอบัประกอบัดั่้วย
ศีลสังวร อุตสาหศ่กษีาสอนัศิษียานัุศิษีย์ในัข้อพระวินััยสิกขาบัท แลให้เล�าเรียนั
คีันัถธุระวิปัสสนัาสมณกิจ้จ้่งจ้ะสมคีวรเป็นัสมณสักยบัุตรสมมติสงฆ์์อันัประเสริฐ...
จ้งเห็นัแดั่�พระเดั่ชิพระคีุณในัหลวงที�ทรงบัริจ้าคีพระราชิทรัพย์นัับัมิไดั่้ ออก
ปฏิบััติดั่้วยจ้ตุปัจ้จ้ัยทั�งสี� โดั่ยสมคีวรแก�คีุณานัุร่ปอันัมีคีุณวิเศษีมากวิเศษีนั้อย
ไดั่้ทรงทะนัุบัำารุงพระพุทธศาสนัาให้ถาวรรุ�งเรืองไปในักาลภายหนั้า… (ประชุม
ประกาศรัชกาลัท่� ๔, ๒๕๔๗ : ๒๑๙-๒๒๑)
ประพฤติธรรมประการท่� ๓ คัือ “ปรม่ลมาซึ่่�งพระราชิทรัพยโดั่ยยุติธรรม” พระบาทสมเด็จ
พระจอมเกลั้าเจ้าอย์้่หัวทรงห่วงใย์ราษัฎรผู้้้ม่ฐานะย์ากจน การใดท่�จะเป็นการลัดภาระให้แก่ราษัฎร
ดังกลั่าว จะม่พระราชดำาริให้ปลั่�ย์นแปลังแก้ไขเสมอ โดย์ออกเป็นประกาศต่าง ๆ ดังเช่น ประกาศ
รัชกาลัท่� ๔ ฉบับท่� ๑๓๖ พระราชกระแสเลัิกเก็บอากรตลัาดเปลั่�ย์นเป็นเก็บภาษั่โรงร้าน เรือแพ
