Page 73 - 46-1
P. 73
วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๖ ฉบัับัที่่� ๑ มกราคม-เมษายน ๒๕๖๔
นางสาวกนกวลีี ชููชูัยยะ 65
โดย์ไม่เบ่ย์ดเบ่ย์นราษัฎร โดย์ทรงทำาการคั้าตั�งแต่ก่อนเสด็จขึ�นคัรองราชสมบัติจนทรงม่คัวามมั�งคัั�ง
ราย์ได้แผู้่นดินท่�ทรงรวบรวมอย์่างย์ุติธรรมน่� ทำาให้ทรงม่งบประมาณบำารุงแผู้่นดินได้อย์่างเต็มท่�
ข้าราชการได้รับพระราชทานเบ่�ย์หวัดมากขึ�น นอกจากน่�ย์ังทรงห่วงใย์ราษัฎรท่�ทุกข์ย์ากเพราะไม่ได้
รับคัวามเป็นธรรม โดย์โปรดเกลั้าฯ ให้ราษัฎรต่กลัองถึวาย์ฎ่กาได้ ม่ตัวอย์่างของการประพฤติธรรม
บางประการ ดังน่�
ประพฤติธรรมประการท่� ๑ “พิจ้ารณาซึ่่�งคีวามชิอบัคีวามผิิดั่แห�งผิ่้กระทำาให้เปนัประโยชินั์
แลมิไดั่้เปนัประโยชินั์แก�พระองคี” ปรากฎหลัักฐานของการใช้หลัักประพฤติธรรมในการป้นบำาเหน็จ
รางวัลัแก่ผู้้้ทำาคัุณคัวามด่คัวามชอบให้แก่แผู้่นดินตามมากแลัะน้อย์ ในเรื�องการตั�งข้าราชการต่าง ๆ
หลัังจากท่�พระบาทสมเด็จพระนั�งเกลั้าเจ้าอย์้่หัวเสด็จเถึลัิงถึวัลัย์ราชสมบัติ ไม่ม่ตำาแหน่งเสนาบด่ว่าง
พระองคั์มิได้ทรงเปลั่�ย์นแปลังตำาแหน่งขุนนางดังกลั่าวแต่ได้ทรงตั�งข้าหลัวงท่�ใกลั้ชิดบางคันเป็น
ขุนนางผู้้้ใหญ่เท่านั�น หากพิเคัราะห์แลั้วจะเห็นว่าทรงใช้หลัักประพฤติธรรมบริหารราชการแผู้่นดิน
อย์่างเคัร่งคัรัดเปี�ย์มด้วย์หลัักคัุณธรรม เพราะไม่เปลั่�ย์นแปลังผู้้้ดำารงตำาแหน่งสำาคััญโดย์ไม่ม่เหตุสมคัวร
จึงไม่ทำาให้เกิดคัวามระสำ�าระสาย์แก่ข้าราชการชั�นผู้้้ใหญ่ท่�ดำารงตำาแหน่งสำาคััญอย์้่ก่อนแต่อย์่างใด
ดังคัวามว่า “...คีรั�งนัั�นัที�เสนัาบัดั่ีเต็มที�อย่�...ตำาแหนั�งข้าราชิการที�ว�างอย่�ก็โปรดั่ตั�งข้าหลวงใหญ�
ข้าหลวงเดั่ิมบั้างข่�นัเต็มที�บัริบั่รณ์ และทรงพระกรุณาโปรดั่ฯ ให้เพิ�มยศเจ้้าพระยาอภัยภ่ธร เจ้้าพระยา
อรรคีมหาเสนัา ทั�ง ๒...” [เจ้าพระย์าทิพากรวงศ์มหาโกษัาธิบด่ (ขำา บุนนาคั), ๒๕๔๗ : ๓]
นอกจากน่� พระบาทสมเด็จพระนั�งเกลั้าเจ้าอย์้่หัวได้ทรงใช้หลัักประพฤติธรรมเก่�ย์วกับ
การลังโทษัผู้้้สมคัวรถึ้กลังโทษั ดังท่�บันทึกไว้ในเรื�องการลังโทษักลัุ่มชาวจ่นท่�ก่อคัวามไม่สงบหรือ
ท่�เร่ย์กว่าจ่นตั�วเห่�ย์ แลัะลังโทษัข้าราชการท่�ลัะเลัย์ไม่ปฏิิบัติหน้าท่�ในการป้องกันปราบปรามตาม
หน้าท่�ไว้ ดังน่� “...กรมการจ้ับัไดั่้ตัวอ้ายจ้ีนัชิ�วงจ้ีนัเภาที�เขาพลอยแหวนั ให้การซึ่ัดั่ถ่งพระยา
ปลัดั่จ้ั�นัว�าร่้เห็นัเป็นัใจ้ดั่้วย พระยาจ้ันัทบัุรีก็ส�งตัวพระยาปลัดั่จ้ั�นัอ้ายจ้ีนัชิ�วงอ้ายจ้ีนัเภาเข้ามา
ณ กรุงเทพมหานัคีร โปรดั่ให้ชิำาระ พระยาปลัดั่จ้ั�นัรับัเป็นัสัตย์ว�าเป็นัแต�ร่้เห็นั หาไดั่้เข้ากินัโต๊ะ
สบัถสาบัานัดั่้วยไม� จ้่�งมีพระราชิโองการดั่ำารัสสั�งให้ส�งไปเป็นัตะพุ�นัหญ้าชิ้าง แต�อ้ายจ้ีนัชิ�วงจ้ีนัเภานัั�นั
ให้จ้ำาคีุกไว้จ้นัตาย...” [เจ้าพระย์าทิพากรวงศ์มหาโกษัาธิบด่ (ขำา บุนนาคั), ๒๕๔๗ : ๕]
ประพฤติธรรมประการท่� ๓ คัือ “ปรม่ลมาซึ่่�งพระราชิทรัพยโดั่ยยุติธรรม” คัวามอุดม
สมบ้รณ์ของบ้านเมืองแลัะประชาชนในรัชสมัย์พระบาทสมเด็จพระนั�งเกลั้าเจ้าอย์้่หัวนั�น ปรากฏิ
หลัักฐานชัดเจนทางประวัติศาสตร์ว่า เศรษัฐกิจในสมัย์น่�มั�นคังมั�งคัั�ง เนื�องจากทรงม่พระปร่ชาสามารถึ
ในด้านการคั้าระหว่างประเทศมาแต่คัรั�งดำารงพระอิสริย์ย์ศเป็นพระเจ้าลั้กย์าเธอ กรมหมื�นเจษัฎา
