Page 72 - 46-1
P. 72
วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๖ ฉบัับัที่่� ๑ มกราคม-เมษายน ๒๕๖๔
64 พระมหากษััตริย์์ไทย์กับประพฤติธรรม ๔ ประการในพระธรรมศาสตร์
อันเป็นผู้ลัให้เกิดคัวามไม่สงบสุขในหม้่ประชาชน ม่ผู้้้เสพจำานวนมากทั�งราษัฎรแลัะข้าราชการ จึงทรง
ตราพระราชกำาหนดห้ามมิให้ส้บแลัซึ่ื�อขาย์ฝ่ิ�น เมื�อวันเสาร์ เดือน ๙ ขึ�น ๑๔ คัำ�า จุลัศักราช ๑๑๗๓
ปีมะแมตร่ศก (วันท่� ๓ สิงหาคัม พ.ศ. ๒๓๕๔) ม่คัวามตอนหนึ�งว่า
...ทุกวันันัี�ผิ่้ส่บัฝ่่�นักินัฝ่่�นัหากลัวพระราชิกำาหนัดั่กฎหมายไม� ล�วงพระราชิอาญา
คีบัหาส่บัฝ่่�นักินัฝ่่�นัชิุกชิุมข่�นัเปนัอันัมาก ที�ยากจ้นัขัดั่สนัทรัพย์หาอันัจ้ะซึ่ื�อฝ่่�นั
กินัมิไดั่้ ใจ้เกิดั่กำาเริบัเปนัพาล คีบัหาพากันักระทำาโจ้รกรรมสะกดั่สดั่มตัดั่ชิ�อง
ย�องเบัาล้วงลักตีชิิงวิ�งราวเอาทรัพย์สินัสิ�งของเคีรื�องอัญมณีมาขายจ้ำานัำาเอาเงินั
ซึ่ื�อฝ่่�นัพอจ้ะไดั่้กินัไดั่้ส่บัรักษีาชิีวิตไว้...เถิงจ้ะทำาราชิการณรงคี์สงคีรามฉลอง
พระเดั่ชิพระคีุณเล�า ก็อาศรัยฝ่่�นั ถ้าไม�มีจ้ะส่บัจ้ะกินัก็ให้เกิดั่อาเจ้ียนัคีลื�นัเหียนั
ให้หาวหิวอ�อนั หลบัหลีกนัอนัเอาราชิการมิไดั่้...แต�นัี�สืบัไปเมื�อหนั้า ห้ามอย�าให้
ผิ่้ใดั่ส่บัฝ่่�นักินัฝ่่�นั ซึ่ื�อฝ่่�นัขายฝ่่�นั แลเปนัผิ่้สมซึ่ื�อสมขายเปนัอันัขาดั่ทีเดั่ียว... จ้ะให้
ลงพระราชิอาญาเฆ์ี�ยนั ๓ ยก ทะเวนับัก ๓ วันั ทะเวนัเรือ ๓ วันั ริบัราชิบัาทว์
บัุตรภรรยาแลทรัพย์สิ�งของให้สิ�นัเชิิง ให้ส�งตัวไปเปนัตะพุ�นัหญ้าชิ้าง... (สมเด็จ
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระย์าดำารงราชานุภาพ, ๒๕๔๖ : ๓๖)
ในการบริหารราชการแผู้่นดินโปรดเกลั้าฯ ให้เจ้านาย์ท่�ม่คัวามสามารถึแลัะเป็นท่�ไว้วาง
พระราชหฤทัย์กำากับราชการกระทรวงต่าง ๆ ซึ่ึ�งการพิจารณาคัวามฎ่การ้องขอคัวามเป็นธรรมของ
ราษัฎร ทรงมอบหมาย์ให้พระเจ้าลั้กย์าเธอ กรมหมื�นเจษัฎาบดินทร์ ทรงเป็นแม่กองพิจารณาคัวาม
ฎ่กาของราษัฎร แลัะทรงบัญชาการเรื�องคัวามฎ่กาตลัอดรัชกาลั รวมทั�งทรงกำากับราชการกรม
พระตำารวจ ซึ่ึ�งทำาหน้าท่�รับแลัะพิจารณาฎ่กา ซึ่ึ�งพระเจ้าลั้กย์าเธอ กรมหมื�นเจษัฎาบดินทร์ทรงด้แลั
สะสางอย์้่เสมอ มิให้คัวามฎ่กาคัั�งคั้างได้ ทำาให้เกิดคัวามเป็นธรรมแก่ราษัฎร
พระบาทสมเดี็จพระนั�งเกลี�าเจ�าอย์ู่หัว
รัชสมัย์พระบาทสมเด็จพระนั�งเกลั้าเจ้าอย์้่หัว ทรงใช้หลัักประพฤติธรรม ๔ ประการโดย์ม่
พระราชกรณ่ย์กิจท่�ปรากฏิให้เห็นอย์่างเด่นชัดตั�งแต่การแต่งตั�งข้าราชการเมื�อเสด็จขึ�นคัรองราชสมบัติ
โดย์ทรงแต่งตั�งผู้้้ท่�เหมาะสมแก่ตำาแหน่งต่าง ๆ อย์่างเป็นธรรม เมื�อย์ังไม่ม่ตำาแหน่งว่างก็ทรงรอ มิได้
ทรงเปลั่�ย์นแปลังในทันท่ ทรงให้คัวามสำาคััญต่อการลังโทษัข้าราชการท่�ลัะเลัย์ไม่ปฏิิบัติตามหน้าท่�
แลัะทุจริต ทรงทำานุบำารุงผู้้้ม่คัวามร้้เพื�อใช้ประโย์ชน์ในการพัฒนาบ้านเมือง เช่น ทรงปฏิิสังขรณ์วัด
พระเชตุพนวิมลัมังคัลัารามแลัะรวบรวมคัวามร้้ไว้ให้ประชาชนได้ศึกษัา ทรงรวบรวมพระราชทรัพย์์
