Page 81 - Journal451
P. 81
วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๕ ฉบัับัที่่� ๑ มกราคม-เมษายน ๒๕๖๓
ศาสตราจารย์์ ดร.ภััทรพร สิริกาญจน 69
เสำมอหน้้ากัน้ (Craig, 2002 : 146-147)
ใน้พืุ่ที่ธปรัชุญา ม่คืำาสำอน้ที่่�มุ่งหมายให้คืวามสำัมพื่ัน้ธ์ระหว่างบุคืคืลต่าง ๆ พื่ัฒน้าใน้ที่างที่่�
เกื�อก้ลกัน้อย่างแที่้จัริง เชุ่น้ คืวามสำัมพื่ัน้ธ์ระหว่างผู้้้ใหญ่กับผู้้้น้้อยและคืวามสำัมพื่ัน้ธ์ระหว่าง
ผู้้้ปกคืรองกับผู้้้ถ้กปกคืรอง คืวามสำัมพื่ัน้ธ์ดังกล่าวมิได้เน้้น้หน้ักเฉพื่าะเรื�องหน้้าที่่�เป็น้หลัก เชุ่น้
แน้วคืิดที่างปรัชุญาตะวัน้ตกบางแน้วคืิด แต่กล่าวถ่งคืวามสำำาคืัญของการที่ำาหน้้าที่่�คืวบคื้่ไปกับคืวาม
ม่เมตตากรุณาด้วย ดังตัวอย่างคืือ เจั้าน้ายหรือน้ายจั้างม่หน้้าที่่�บำารุงคืน้รับใชุ้และคืน้งาน้ผู้้้เป็น้เสำมือน้
ที่ิศัเบื�องล่างโดย
๑) จััดงาน้ให้ที่ำาตามคืวามเหมาะสำมกับกำาลัง เพื่ศั วัย และคืวามสำามารถ
๒) ให้คื่าจั้างรางวัลสำมคืวรแก่งาน้และคืวามเป็น้อย้่
๓) จััดสำวัสำดิการด่ ชุ่วยรักษาพื่ยาบาลใน้ยามเจั็บไข้ เป็น้ต้น้
๔) ม่อะไรได้พื่ิเศัษมา ก็แบ่งปัน้ให้
๕) ให้ม่วัน้หยุดและพื่ักผู้่อน้หย่อน้ใจัตามโอกาสำ
สำ่วน้คืน้รับใชุ้และคืน้งาน้ก็ชุ่วยเหลือเจั้าน้าย คืือ ๑) เริ�มที่ำางาน้ก่อน้ ๒) เลิกงาน้ที่่หลัง
๓) เอาแต่ของที่่�น้ายให้ ๔) ที่ำาการงาน้ให้เร่ยบร้อยและด่ยิ�งข่�น้ และ ๕) น้ำาคืวามด่ของเจั้าน้ายและ
กิจัการไปเผู้ยแพื่ร่ [สำิงคืาลกสำ้ตร อ้างใน้ พื่ระพื่รหมคืุณาภิรณ์ (ป.อ. ปยุตฺโต), ๒๕๕๕ : ๗๓๒]
คืำาสำอน้ดังกล่าว ชุาวพืุ่ที่ธมักรับร้้กัน้อย่างแพื่ร่หลาย แต่สำ่วน้ใหญ่มักมุ่งหวังให้ผู้้้อื�น้ปฏิบัติ
จั่งไม่เกิดผู้ลใน้การพื่ัฒน้าตน้เองตามที่่�คืวร น้อกจัากน้่� หลักคืำาสำอน้เรื�องกฎแห่งกรรมก็คืวรได้รับ
การอธิบายให้คืรอบคืลุมที่ั�งใน้แง่ศัาสำน้าและใน้แง่การพื่ัฒน้าสำังคืม หากพื่ิจัารณาใน้เชุิงประยุกต์
จัะเห็น้ได้ว่า กฎแห่งกรรมที่่�เข้าใจักัน้ที่ั�วไปว่า “ที่ำาด่ได้ด่ ที่ำาชุั�วได้ชุั�ว” หรือใน้ภิาษาชุาวบ้าน้ที่่�ว่า
“ที่ำาอย่างไรก็ได้อย่างน้ั�น้” อาจัเป็น้คืำาสำอน้ที่างพื่ระพืุ่ที่ธศัาสำน้าที่่�ที่ำาให้เห็น้คืุณคื่าของสำิที่ธิมนุ้ษยชุน้
หรือ “สำิที่ธิของมนุ้ษย์” ได้ กล่าวคืือ มนุ้ษย์ไม่ได้เป็น้ศั้น้ย์กลางของจัักรวาล แต่มนุ้ษย์ม่จัิตสำำาน้่กใน้การ
รับร้้คืวามสำุขและคืวามทีุ่กข์ของผู้้้อื�น้ การรับร้้น้่�ที่ำาให้เราตระหน้ักถ่งคืุณคื่าและเคืารพื่ใน้ “สำิที่ธิของ
มนุ้ษย์” ไม่ว่าบุคืคืลน้ั�น้จัะเป็น้คืน้รวย คืน้จัน้ คืน้พื่ิการ เป็น้ชุาวพืุ่ที่ธหรือเป็น้ศัาสำน้ิกน้ิกายใดก็ตาม
ทีุ่กคืน้ย่อมได้รับสำิที่ธิประโยชุน้์และคืวามคืุ้มคืรองตามกฎหมายเที่่าเที่่ยมกัน้ ตลอดจัน้สำมคืวรได้รับ
การปฏิบัติอย่างเป็น้ธรรมเที่่าเที่่ยมกัน้ การแบ่งแยกคืวามแตกต่างของมนุ้ษย์ตามคืำาสำอน้ที่าง
พื่ระพืุ่ที่ธศัาสำน้าใชุ้เกณฑ์์ที่างจัริยธรรมเป็น้หลักคืือ คืน้ด่กับคืน้ชุั�ว ผู้้้หลุดพื่้น้ (จัากทีุ่กข์) กับผู้้้ติดข้อง
(ใน้ทีุ่กข์หรือใน้กิเลสำ) เป็น้ต้น้
