Page 76 - Journal451
P. 76
วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๕ ฉบัับัที่่� ๑ มกราคม-เมษายน ๒๕๖๓
64 ธรรมาภิิบาลในศาสตร์พระราชา : การทำำาหน้าทำ่�กับความเมตตากรุณา
คืรอบคืรัวเป็น้หน้่วยสำังคืมพื่ื�น้ฐาน้แรกใน้การพื่ัฒน้าคืุณธรรมต่าง ๆ ดังกล่าวและเป็น้แบบอย่างให้
เห็น้ว่า มนุ้ษย์ม่คืวามเชุื�อมโยงกัน้และอิงอาศััยกัน้ ตลอดจัน้ม่คืวามรับผู้ิดชุอบร่วมกัน้ที่ั�งใน้เรื�องภิายใน้
กลุ่มของตน้และใน้เรื�องสำาธารณะ โดยม่เป้าหมายคืือคืวามสำงบสำุขร่วมกัน้
จัากการศั่กษาพื่ระบรมราโชุวาที่ พื่ระราชุดำารัสำ และพื่ระราชุกรณ่ยกิจัที่ั�งหลายที่ั�งปวงของ
พื่ระบาที่สำมเด็จัพื่ระมหาภิ้มิพื่ลอดุลยเดชุมหาราชุ บรมน้าถบพื่ิตร ที่่�ปรากฏใน้วาระต่าง ๆ จัะเห็น้
ได้ว่าที่รงสำ่งเสำริมการม่ธรรมาภิิบาลใน้สำังคืมไที่ยเพื่ื�อเป้าหมายคืือสำัน้ติสำุขอย่างยั�งยืน้ของประชุาชุน้
ทีุ่กคืน้ ประเด็น้สำำาคืัญที่่�คืวรพื่ัฒน้าเพื่ื�อให้เกิดธรรมาภิิบาลได้น้ั�น้คืือการที่ำาหน้้าที่่�และคืวามม่เมตตากรุณา
ของบุคืคืล ทีุ่กฝ่่าย ทีุ่กระดับ เพื่ื�อประโยชุน้์ของสำ่วน้รวมและของประเที่ศัชุาติ และเพื่ื�อก้าวข้ามปัญหา
ที่่�ทีุ่กฝ่่ายกำาลังเผู้ชุิญอย้่ร่วมกัน้ให้ล่วงพื่้น้ได้
ความหมาย์และความสำาคัญของธรรมาธิบาลในปรัชญาตะวันตกและในพุทำธปรัชญา
ธรรมาภิิบาล คืือ การบริหารจััดการที่่�ด่โดยเห็น้คืุณคื่าและคืวามสำำาคืัญของชุุมชุน้ (Samu-
davanija, ๒๕๔๕: ๖๑๔) ซึ่่�งใน้แง่น้่� ธรรมาภิิบาลม่คืวามหมายคืรอบคืลุมยุที่ธศัาสำตร์ที่างการเมืองที่่�
เหมาะสำมและคืุณธรรมของผู้้้บริหารด้วย น้อกจัากน้ั�น้ ธรรมาภิิบาลจัะเอื�อประโยชุน้์สำ้งสำุดให้สำังคืม
หรือชุุมชุน้ได้เมื�อที่ั�งผู้้้ปกคืรองและชุุมชุน้ม่ประสำิที่ธิภิาพื่ใน้การบริหารจััดการภิารกิจัร่วมกัน้
ใน้ที่างวิชุาการ การเข้าใจัเรื�องคืวามหมายและคืวามสำำาคืัญของ “ธรรมาภิิบาล” ใน้ที่าง
ปรัชุญาจัำาเป็น้ต้องอาศััยคืวามหมายและคืวามเข้าใจัใน้เรื�องคืวามยุติธรรม (justice) คืวามเที่่�ยงธรรม
คืวามถ้กต้อง (fairness) คืวามเสำมอภิาคื คืวามเที่่าเที่่ยม (equality) คืวามเป็น้ธรรม (equity) และ
หน้้าที่่� (duty) น้ักปรัชุญาใน้ยุคืคืริสำต์ศัตวรรษที่่� ๒๑ ที่่�ม่ที่รรศัน้ะน้่าสำน้ใจัใน้เรื�องดังกล่าวที่่�คืวรกล่าวถ่ง
ใน้ที่่�น้่�ก็คืือ จัอห์น้ รอลสำ์ (John Rawls คื.ศั. ๑๙๒๑-๒๐๐๒) รอลสำ์เป็น้น้ักปรัชุญาการเมืองชุั�น้
แน้วหน้้าใน้ยุคืปัจัจัุบัน้ โดยเฉพื่าะอย่างยิ�งจัากผู้ลงาน้เข่ยน้เรื�อง A Theory of Justice (ทฤษฎีี
คีวามยุติธรรม) (Calhoun, 2002 : 401) ซึ่่�งต่พื่ิมพื่์คืรั�งแรกเมื�อ คื.ศั. ๑๙๗๑ และได้รับการอ้างอิงอย่าง
แพื่ร่หลาย ใน้งาน้เข่ยน้ชุิ�น้น้่� รอลสำ์พื่ยายามกำาหน้ดโคืรงสำร้างของสำังคืมที่่�ยุติธรรมได้อย่างม่เหตุผู้ล
โดยตั�งคืำาถามว่าประชุาชุน้จัะใชุ้หลักการอะไรใน้การพื่ิจัารณาเอกลักษณ์ของตน้ ฐาน้ะที่างสำังคืม
ของตน้ และคืวามคืิดเห็น้ของตน้ รอลสำ์อภิิปรายว่า เราอาจัจัะใชุ้หลักประโยชุน้์น้ิยม (utilitarian
principle) ว่าด้วยการใชุ้เสำ่ยงสำ่วน้ใหญ่รับรองตามหลักมหสำุข (สำิ�งที่่�ด่ที่่�สำุดเพื่ื�อคืน้จัำาน้วน้มากที่่�สำุด)
ไม่ได้ เพื่ราะอาจัที่ำาให้คืน้บางคืน้ต้องสำละเสำร่ภิาพื่หรือคืวามกิน้ด่อย้่ด่ของตน้ไปเพื่ื�อเห็น้แก่ประโยชุน้์
ของคืน้จัำาน้วน้มากกว่า รอลสำ์จั่งเสำน้อว่า เราน้่าจัะใชุ้หลักการที่ั�วไป ๒ ประการใน้เรื�องของคืวาม
