Page 86 - Journal451
P. 86
วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๕ ฉบัับัที่่� ๑ มกราคม-เมษายน ๒๕๖๓
74 ธรรมาภิิบาลในศาสตร์พระราชา : การทำำาหน้าทำ่�กับความเมตตากรุณา
คีวามงาม คีวามถู้กต้อง อันัหมายรวมถ้่ง หนั้าที�ของพระมหากษัตริย์ จ่งเป็็นักิจ
คีือเป็็นัสิ�งที�พ่งทำาของพระองคี์ และกิจที�พ่งทำาของพระองคี์นัี� ก็มีมาตั�งแต่เสด้็จ
คีรองราชิย์เป็็นัพระมหากษัตริย์... และทุก ๆ คีนั อันัหมายถ้่งผู้ป็กคีรองที�มีระด้ับั
เป็็นัรัฐิบัาล เป็็นัข้าราชิการ ทหาร พลเรือนั ตำารวจ ตลอด้ถ้่งป็ระชิาชินัทั�งป็วง
เมื�อเป็็นัข่�นัมาอย่างใด้ ก็ย่อมมีธรรมคีือหนั้าที� คีือเป็็นักิจที�พ่งป็ฏิบััติเกิด้ข่�นั
ทันัที... หนั้าที�ต่าง ๆ ที�มีข่�นัทันัทีตามตำาแหนั่งที�ได้้รับัแต่งตั�งนัั�นัก็พ่งเป็็นัหนั้าที�
ที�พ่งป็ฏิบััติโด้ยธรรม และโด้ยธรรมนัั�นัก็มีคีวามหมายถ้่งว่า ตำาแหนั่งเหล่านัั�นั ตั�งข่�นั
เพื�ออะไร... ในัการแต่งตั�งทุกอย่างจ่งล้วนัแต่มีบััญญัติ มีแสด้งให้ป็ฏิบััติอย่างนัั�นั
อย่างนัี� รวมเข้าแล้ว ก็เพื�อป็ระโยชินั์สุขของป็ระชิาชินัทั�งหมด้... เมื�อว่าถ้่งภาวะที�
เป็็นัพระมหากษัตริย์ ก็ต้องมีธรรม คีือหนั้าที�อันัพ่งทรงป็ฏิบััติ ทั�งที�มีบััญญัติไว้
ทั�งที�ไม่มีบััญญัติไว้พร้อมกันัไป็ทีเด้ียว... ด้้วยคีวามสำานั่กในัธรรมอันัเป็็นัหนั้าที�ของ
พระมหากษัตริย์อันัเป็็นัคีวามถู้กต้อง อันัเป็็นักิจที�พ่งทำาของพระมหากษัตริย์
อันัเป็็นัคีวามถู้กต้อง อันัเป็็นักิจที�พ่งทำาของพระมหากษัตริย์ ซึ่่�งจะทรงป็กคีรอง
โด้ยธรรมให้ป็ระชิาชินัทั�งป็วงมีคีวามสุขคีวามเจริญ จ่งได้้เสด้็จออกเยี�ยม
ป็ระชิาชินั... อันัป็รากฏเป็็นัโคีรงการพระราชิด้ำาริมากมาย [สำมเด็จัพื่ระญาณสำังวร
(เจัริญ สำุวฑ์ฺฒโน้), ๒๕๓๖ : ๑๒๗-๑๓๐]
น้อกจัากน้ั�น้ สำมเด็จัพื่ระกน้ิษฐาธิราชุเจั้า กรมสำมเด็จัพื่ระเที่พื่รัตน้ราชุสำุดาฯ สำยามบรมราชุ-
กุมาร่ เมื�อคืรั�งดำารงพื่ระอิสำริยยศัสำมเด็จัพื่ระเที่พื่รัตน้ราชุสำุดาฯ สำยามบรมราชุกุมาร่ ก็ได้ม่พื่ระราชุ-
วิน้ิจัฉัยว่า
“พระมหากษัตริย์ในัป็ระเทศไทย ล้วนัแล้วแต่มีพระราชิหฤทัยศรัทธาเลื�อมใส
ในัพระพุทธศาสนัา นัอกจากจะทรงบัำาเพ็ญพระราชิกุศลเพื�อหวังผลในัทาง
พุทธศาสนัา เชิ่นั หวังพระโพธิญาณ ด้ังได้้กล่าวแล้วในัข้างต้นั พระมหากษัตริย์
ยังต้องย่ด้ถ้ือหลักป็ฏิบััติที�เรียกว่า ทศพิธราชิธรรม หรือธรรม ๑๐ ป็ระการ
ของพระมหากษัตริย์ เป็็นัไป็ตามหลักพุทธศาสนัา” (สำมเด็จัพื่ระเที่พื่รัตน้ราชุสำุดาฯ
สำยามบรมราชุกุมาร่, ๒๕๓๒ : ๑๓๕-๑๓๗)
ที่ศัพื่ิธราชุธรรมม่สำาระสำำาคืัญเป็น้เรื�องของการที่ำาหน้้าที่่�และคืวามเมตตากรุณาของ
พื่ระมหากษัตริย์ต่อประชุาชุน้ทีุ่กหม้่เหล่าของพื่ระองคื์ ซึ่่�งแสำดงถ่งธรรมาภิิบาลของผู้้้ปกคืรองอย่าง
