Page 148 - The Journal of the Royal Society of Thailand
P. 148
วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที� ๔๙ ฉบัับัที� ๑ มกราคม-เมษาย์น ๒๕๖๗
138 พุุทธธรรมนำทางสู่่�นิรวาณกรณีศึึกษามหากาพุย์์เสู่านทรนันทะของอัศึวโฆษ
มหากาพย์เสานัทรนัันัทะขอังอััศวีโฆษมีค่ณค�าสัาระที่ั�งด้้านกวีีนิพนธ์์ ด้้านสัังคมวีัฒนธ์รรม และด้้าน
หลักธ์รรมที่างพระพ่ที่ธ์ศาสันา บที่ควีามนี�ม่�งนำเสันอัค่ณค�าด้้านหลักธ์รรมเป็็นสัำคัญเน่�อังจ้ากสั�งสัะที่้อันให้
เห็นแนวีคิด้สัำคัญขอังเร่�อังโด้ยตรง ที่ั�งนี�จ้ะนำเสันอัเร่�อังราวีขอังพระนันที่ะและหลักธ์รรมที่ี�พระพ่ที่ธ์เจ้้าที่รง
๕
สัั�งสัอันแนะนำพระนันที่ะตั�งแต�ต้นจ้นได้้บรรล่ควีามหล่ด้พ้นค่อันิรวีาณ ตามที่ี�ป็รากฏในมหากาพย์เสานัทรนัันัทะ
ขอังอััศวีโฆษ โด้ยศึกษาจ้ากต้นฉบับมหากาพย์เสานัทรนัันัทะภาษาสัันสักฤตซึ้ึ�งตรวีจ้สัอับชีำระโด้ย
E.H. Johnston ในหนังสั่อั The Saundarananda of As�vaghos�a ที่ี�ผูู้้เขียนได้้นำมาแป็ลเป็็นภาษาไที่ย
การศึกษาวีิเคราะห์ ในบที่ควีามนี�จ้ะใชี้ตัวีบที่ฉบับแป็ลด้ังกล�าวี และมีข้อัตกลงวี�าหากมีการกล�าวีถูึงบที่แป็ล
มหากาพย์เสานัทรนัันัทะขอังอััศวีโฆษเป็็นภาษาไที่ยในบที่ควีามนี� ผูู้้เขียนจ้ะระบ่ตัวีเลขลำด้ับสัรรคแล้วี
ตามด้้วียลำด้ับโศลก เชี�น ๔.๙ หมายถูึง สัรรคที่ี� ๔ โศลกที่ี� ๙ สั�วีนการเขียนสัะกด้คำชี่�อัเฉพาะเป็็นภาษาไที่ย
จ้ะยึด้ตามต้นฉบับมหากาพย์เสานัทรนัันัทะขอังอััศวีโฆษ เชี�น สัรรวีารถูสัิที่ธ์ะ กป็ิลวีาสัต่
เน้�อหามหากาพุย์์เสู่านทรนันทะ
อััศวีโฆษแต�งมหากาพย์เสานัทรนัันัทะด้้วียบที่ร้อัยกรอังภาษาสัันสักฤตรวีมที่ั�งสัิ�น ๑,๐๖๖ โศลก
แบ�งเน่�อัหาอัอักเป็็น ๑๘ สัรรคด้ังนี� สัรรคที่ี� ๑ การพรรณนาเม่อังกป็ิลวีาสัต่ สัรรคที่ี� ๒ การพรรณนาถูึงพระราชีา
สัรรคที่ี� ๓ การพรรณนาถูึงพระตถูาคต สัรรคที่ี� ๔ การขอัอัน่ญาตพระชีายา สัรรคที่ี� ๕ การอัอักบวีชีขอัง
เจ้้าชีายนันที่ะ สัรรคที่ี� ๖ การรำพันขอังพระชีายา สัรรคที่ี� ๗ การรำพันขอังพระนันที่ะ สัรรคที่ี� ๘ การกำจ้ัด้
(ควีามหลงใหล) สัตรี สัรรคที่ี� ๙ การกำจ้ัด้ควีามมัวีเมา สัรรคที่ี� ๑๐ การชีมเม่อังสัวีรรค์ สัรรคที่ี� ๑๑ ข้อับกพร�อัง
ขอังสัวีรรค์ สัรรคที่ี� ๑๒ การสัำนึกรู้ด้้วียตนเอัง สัรรคที่ี� ๑๓ ศีลและการสัำรวีมอัินที่รีย์ สัรรคที่ี� ๑๔ ขั�นตอัน
เบ่�อังต้นขอังการป็ฏิบัติ สัรรคที่ี� ๑๕ การกำจ้ัด้วีิตก สัรรคที่ี� ๑๖ การอัธ์ิบายอัริยสััจ้สัี� สัรรคที่ี� ๑๗ การบรรล่
อัมตธ์รรม สัรรคที่ี� ๑๘ การพยากรณ์ควีามรู้ขั�นสัูงสั่ด้ (Johhston, 1975)
๕ “นิรฺวีาณ” เป็็นคำสัันสักฤตตรงกับบาลีวี�า “นิพฺพาน” (Edgerton, 1993: 304) นิรวีาณหร่อันิพพาน ค่อัการด้ับกิเลสัและกอังที่่กข์ เป็็นโลก่ตตรธ์รรม
และเป็็นจ้่ด้หมายสัูงสั่ด้ในพระพ่ที่ธ์ศาสันา พระธ์รรมป็ิฎก (๒๕๔๖ : ๑๐๓) อัธ์ิบายวี�า ภาวีะแห�งนิพพานมี ๒ ค่อั ๑. สัอั่ป็าที่ิเสัสันิพพาน ด้ับกิเลสัแล้วี
ยังมีเบญจ้ขันธ์์เหล่อั ๒. อัน่ป็าที่ิเสัสันิพพาน ด้ับกิเลสัไม�มีเบญจ้ขันธ์์เหล่อั
