Page 145 - The Journal of the Royal Society of Thailand
P. 145
วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๙ ฉบัับัที่่� ๑ มกราคม-เมษายน ๒๕๖๗
135
พุุทธธรรมนำทางสู่่�นิรวาณ
กรณีศึึกษามหากาพุย์์เสู่านทรนันทะของอัศึวโฆษ ๑
รองศาสตราจารย์์ ดร.สำเนีีย์ง เลื่่�อมใส
ภาคีีสมาชิิก สำนัักศิิลปกรรม
ราชิบััณฑิิตยสภา
บทคััดย่่อ
มหากาพย์เสานัทรนัันัทะเป็็นกวีีนิพนธ์์สัันสักฤตที่ี�มหากวีีอััศวีโฆษได้้นำชีีวีป็ระวีัติ
ขอังเจ้้าชีายนันที่ะมาร้อัยเรียง เพ่�อัเสันอัเร่�อังราวีขอังเจ้้าชีายหน่�มรูป็งามผูู้้ตกอัยู�ใน
กามกิเลสัแรงกล้าแต�ได้้ถููกชีักนำให้ไป็สัู�เพศบรรพชีิตป็ระพฤติธ์รรมเพ่�อัละกิเลสัอัันเป็็นวีิถูีตรง
กันข้ามโด้ยมิที่ันได้้เตรียมใจ้ ที่วี�าด้้วียพ่ที่ธ์ก่ศโลบายพระนันที่ะจ้ึงสัามารถูข้ามพ้นควีาม
ขัด้แย้งในจ้ิตใจ้ก้าวีสัู�นิรวีาณได้้สัำเร็จ้ บที่ควีามนี�มีวีัตถู่ป็ระสังค์ที่ี�จ้ะนำเสันอัหลักธ์รรมที่ี�
พระพ่ที่ธ์เจ้้าตรัสัสัอันพระนันที่ะ โด้ยเริ�มจ้ากศีลกระที่ั�งถูึงการเอัาชีนะกิเลสัด้้วียป็ัญญาจ้น
บรรล่อัรหัตผู้ล มหากวีีอััศวีโฆษนำเสันอัหลักธ์รรมสัำคัญต�าง ๆ เหล�านี�ไวี้อัย�างลึกซึ้ึ�ง
แยบคาย สัะที่้อันให้เห็นแนวีคิด้สัำคัญขอังเร่�อังค่อัควีามหล่ด้พ้นด้้วียป็ัญญาอัย�างชีัด้เจ้น
ด้้วียเหต่นี�จ้ึงกล�าวีได้้วี�ามหากาพย์เสานัทรนัันัทะขอังอััศวีโฆษเป็็นยอัด้ขอังกวีีนิพนธ์์ที่ี�เป็่�ยม
ด้้วียค่ณค�าที่างป็ัญญาโด้ยสัมบูรณ์
คัำสำคััญ : มหากาพย์เสัานที่รนันที่ะ พ่ที่ธ์ธ์รรม นิรวีาณ อััศวีโฆษ
๑ บรรยายในที่ี�ป็ระชี่มสัำานักศิลป็กรรม ราชีบัณฑิตยสัภา วีันที่ี� ๑๕ มิถู่นายน พ.ศ. ๒๕๖๖
