Page 69 - PDF File วารสารราชบัณฑิตยสภา

วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่ี� ๔๘ ฉบัับัที่ี� ๒ พฤษภัาคม-สิงหาคม ๒๕๖๖

รองศาสตราจารย์์ ดร.ศานติ ภัักดีคำ 57

ประที่ับัยังบัรมราชิวังจตุมุขพนัมเปญ เสดุ็จออกประที่ับัพระที่ี�นัั�งเที่วาวินัิจฉัยประชิุมสิ�นัพระราชิวงศิานัุวงศิ์

สมณพราหมณ์พฤที่ธิปุโรหิต โหราจารย์ เสนัาบัดุี มุขมนัตรีผองที่ั�งปวง จึงที่รงพระดุำริเห็นัว่า พระราชิพงศิาวดุาร
พระมหากษัตริย์เสวยราชิสมบััติในักรุงกัมพ้ชิามหาอินัที่ปัตถบัุรีคีวรนัับัส่บัต่อกันัเป็นัลำดุับั แต่ก่อนัมานัั�นัล่วง

กษัตริย์ ล่วงฉนัำ ขาดุหายเสียบั้าง คีงอย้่บั้าง ส่วนัที่ี�คีงอย้่นัั�นัคี่อขาดุผิดุเกินัเป็นัอันัมาก จึงมีพระราชิโองการ
มานัพระบัันัที่้ลบัรมนัาถตรัสเลอหัวให้เผดุียงเผดุ็จ (ชิำระ) ให้ถ้กอักขระพยัญชินัะเสียใหม่ ให้ถ้กต้องศิักราชิ

ซึ่ึ�งมหากษัตริย์เสวยราชิสมบััติเป็นัลำดุับัเรียงมาถึงกาลทีุ่กวันันัี� ส่วนัพระราชิพงศิาวดุารพระมหากษัตริย์ซึ่ึ�ง
ตั�งก่อสร้างแผ่นัดุินัพระนัคีรเขมรแต่เดุิมมานัั�นัหายสิ�นั ส่บัสวนัก็ไม่ที่ันัเห็นัปรากฏและพรรณนัาให้วิตถาร

(พิสดุาร) ไปไม่ที่ันัจะสำแดุงเป็นันัิที่านัไดุ้ตามบัรมบัุราณศิาสตราส่บัราชิประเวณีโดุยลำดุับัเรียงมาดุังนัี�...” ๕
ติ่อมาในี้ พ.ศึ. ๒๔๒๐ พรื่ะองค์นี้พรื่ัตินี้์ (นี้ักองค์นี้พรื่ัตินี้์) พรื่ะรื่าชบุติรื่ส่มเด้็จัพรื่ะหรื่ิรื่ักษ์รื่ามา

อิศึรื่าธิบด้้ได้้ชำรื่ะเพิ�มเติิมลัำด้ับพรื่ะนี้ามกษัติรื่ิย์กัมพูชาภาคติำนี้านี้นี้ิทานี้ใหม่ โด้ยอาศึัย พัระราชพังศาวดาร
นครเขมร (ฉบับวัดโกกกาก) เป็็นี้หลััก แลั้วเพิ�มข้อมูลัติำนี้านี้จัากเอกส่ารื่อ่�นี้ ๆ เช่นี้ จัากพงศึาวด้ารื่เหนี้่อ

(ฉบับแป็ลัเรื่้ยกว่า พงศึาวด้ารื่ไทยเหนี้่อ) แลัะติำนี้านี้รื่ัตินี้พิมพ์วงศึ์ (ติำนี้านี้พรื่ะแก้วมรื่กติ) พงศึาวด้ารื่กรืุ่งกัมพูชา
ฉบับนี้้�ค่อฉบับท้�แป็ลัเป็็นี้ภาษาไทยในี้ช่�อ ราชพังษาวดารกรุงกัมพัูชา

ราชพังษาวดารกรุงกัมพัูชา (ฉบับพัระองค์นพัรัตัน์) ม้ฉบับท้�เป็็นี้เอกส่ารื่ติัวเข้ยนี้เก็บรื่ักษาท้�
หอส่มุด้ส่ำนี้ักฝรื่ั�งเศึส่ป็ลัายบูรื่พทิศึ กรืุ่งป็ารื่้ส่ (Bibliothèque de l’EFEO Paris) หมายเลัข P 48 แลัะ

“พัระราชพังศาวดารขัตัิยามหาราชฉบับวัดสััตับูร (SP)” ซึ่่�งพบเอกส่ารื่ติัวเข้ยนี้ท้�วัด้ส่ัติบูรื่ อำเภอส่อาง
จัังหวัด้กัณฎาลั รื่าชอาณาจัักรื่กัมพูชา ซึ่่�งติ่อมาในี้ พ.ศึ. ๒๔๘๔ (ค.ศึ. ๑๙๔๑) ได้้จัำลัองมาเก็บรื่ักษาไว้ท้�

หอส่มุด้พุทธศึาส่นี้บัณฑิิติย์ กรืุ่งพนี้มเป็ญ หมายเลัขเอกส่ารื่ ๑๓๖๔ เป็็นี้ใบลัานี้จัำนี้วนี้ ๖ ผู่ก (แขฺส่)
๖
นี้อกจัากนี้้�ยังม้ฉบับคัด้ลัอกลังบนี้กรื่ะด้าษฝรื่ั�งภาษาเขมรื่ซึ่่�งศึาส่ติรื่าจัารื่ย์ยอช เซึ่เด้ส่์ ได้้ฉบับภาษาเขมรื่มา

แติ่กรืุ่งกัมพูชาแลัะนี้ำมามอบให้หอพรื่ะส่มุด้วชิรื่ญาณ เม่�อป็ีมะโรื่ง พ.ศึ. ๒๔๕๙ แลัะนี้ายพันี้ติรื่้หลัวง
เรื่่องเด้ชอนี้ันี้ติ์ (ทองด้้ ธนี้รื่ัชติ์) แป็ลัเป็็นี้ภาษาไทยเรื่้ยกว่า “ราชพังษาวดารกรุงกัมพัูชา” ด้ังความท้�ป็รื่ากฏ

ในี้บานี้แพนี้กท้�ผู่้เข้ยนี้ได้้แป็ลัใหม่ว่า
“ศิุภมัสดุุ พระพุที่ธิศิักราชิพระศิาสนัาล่วงไปไดุ้ ๒๔๒๐ พระวัสสา มหาศิักราชิ ๑๒๓๙ ในัวันัอาที่ิตย์

ขึ�นั ๑ คี�ำ เดุ่อนัผลคีุณ ปีฉล้นัพศิก พระองคี์เจ้านัพรัตนั์หริราชิภ้บัดุี เป็นัพระบัรมราชิบัุตรในัสวรริโยมงคีลในั
พระบัาที่สมเดุ็จมีพระราชิโองการ พระหริรักษมหาอิศิราธิิบัดุี มหาจักพรรดุิราชิ เป็นัเจ้าเหนั่อหัว เสดุ็จที่รง

พระจินัดุาเห็นัว่า พระราชิพงศิาวดุารเดุิมนัั�นั คี่อ สมเดุ็จพระสุคีนัธิาธิิบัดุีไดุ้เรียบัเรียงตั�งแต่พระบัาที่เที่ววงศิ์
อัศิจรรย์เรียงมาเพียงแต่ตาแตงหวานั แล้วไดุ้ไปต่อประสบักับัที่่านัสังฆราชิซึ่ึ�งมีตั�งแต่เดุิมมากับัผ้้ที่ี�ร้้ชิัดุปรากฏ

แต่ไม่ร้้พิสดุาร บััดุนัี�เราเห็นัว่าพิสดุารพอสมคีวร แต่ผ้้ซึ่ึ�งมีปัญญาเข้าใจชิัดุ ปรากฏไดุ้ก็เรียบัเรียงตามดุังนัี�
เร่�องเดุิมนัับัแต่พระนัามอันัเรียงมา

๕ ม. ติรื่าเณ. พฺระราชิพงฺสาวตารนัคีรแขฺมร ตามสาสฺตฺราบัุราณ/ พระราชิพงศิาวดุารนัคีรเขมร ตามเอกสารโบัราณ (ภฺนี้ำเพญ: ค้นี้ บุนี้ถึนี้, ๒๐๐๐), ๔-๕.
๖ Michael Vickery. Cambodia after Angkor, The chronicular evidence for the fourteenth to sixteenth centuries, 31.