Page 68 - PDF File วารสารราชบัณฑิตยสภา
P. 68
วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีที� ๔๘ ฉบับที� ๒ พัฤษภาคม-สัิงหาคม ๒๕๖๖
ความสััมพัันธ์์ของขนบการเขียนพัระราชพังศาวดารไทยกับกัมพัูชากรณีีศึกษาจากพัระราชพังศาวดารกัมพัูชา
56 ฉบับเอกสัารตััวเขียนในหอสัมุดสัำนักฝรั�งเศสัแห่งปลายบุรพัทิศ กรุงปารีสั
เด้ิมพรื่ะรื่าชพงศึาวด้ารื่กัมพูชาป็รื่ากฏเนี้่�อหาติั�งแติ่ในี้ส่่วนี้ท้�เป็็นี้ภาคพงศึาวด้ารื่เท่านี้ั�นี้ เช่นี้ พงศึาวด้ารื่
เม่องลัะแวก ฉบับพรื่ะองค์เอง ซึ่่�งเรื่ิ�มเรื่่�องรื่าวท้�รื่ัชกาลัพรื่ะบาทนี้ิพพานี้บท แติ่ติ่อมาในี้การื่ชำรื่ะพรื่ะรื่าช-
พงศึาวด้ารื่ในี้รื่ัชกาลัส่มเด้็จัพรื่ะนี้โรื่ด้มบรื่มรื่ามเทวาวติารื่ ได้้ม้กรื่ะบวนี้การื่ชำรื่ะแก้ไขป็รื่ับป็รืุ่งเนี้่�อหาแลัะ
เพิ�มเติิมรื่ายลัะเอ้ยด้พรื่ะรื่าชพงศึาวด้ารื่กัมพูชาภาคติำนี้านี้นี้ิทานี้เข้าไป็ไว้ในี้ส่่วนี้ติ้นี้เช่นี้เด้้ยวกับพรื่ะรื่าช-
พงศึาวด้ารื่เหนี้่อ พรื่ะรื่าชพงศึาวด้ารื่กรืุ่งส่ยาม แลัะพรื่ะรื่าชพงศึาวด้ารื่ฉบับส่มเด้็จัพรื่ะพนี้รื่ัตินี้์ วัด้พรื่ะเชติุพนี้
ฉบับติัวเข้ยนี้ โด้ยการื่นี้ำพุทธทำนี้ายมาเพิ�มไว้ติอนี้ติ้นี้แลัะเพิ�มรื่ายลัะเอ้ยด้เก้�ยวกับเหติุการื่ณ์ติำนี้านี้ของ
กษัติรื่ิย์เขมรื่โบรื่าณรื่ัชกาลัติ่าง ๆ เพ่�อขยายความ
ติำนี้านี้ติ่าง ๆ เหลั่านี้้� เด้ิมเป็็นี้เรื่่�องเลั่าท้�ม้กรื่ะจััด้กรื่ะจัายแติ่ยังไม่ม้การื่นี้ำมารื่วบรื่วมเรื่้ยบเรื่้ยงเป็็นี้
เรื่่�องเด้้ยวกันี้ เช่นี้ เรื่่�องพรื่ะพุทธทำนี้าย เรื่่�องพรื่ะเจั้าป็ทุมสุ่รื่ิยวงศึ์ แลัะเรื่่�องพรื่ะเจั้าป็ักษ้จัำกรื่ง ติ่อมาในี้รื่ัชกาลั
ส่มเด้็จัพรื่ะนี้โรื่ด้มบรื่มรื่ามเทวาวติารื่จั่งได้้ม้การื่ชำรื่ะเรื่้ยบเรื่้ยงเป็็นี้ส่่วนี้ติ้นี้ของพรื่ะรื่าชพงศึาวด้ารื่กัมพูชา
พรื่ะรื่าชพงศึาวด้ารื่กรืุ่งกัมพูชาฉบับแรื่ก (เท่าท้�พบในี้ป็ัจัจัุบันี้) ซึ่่�งเข้ยนี้ในี้ขนี้บการื่เรื่้ยบเรื่้ยงพงศึาวด้ารื่
ด้ังกลั่าวค่อ พัระราชพังศาวดารนครเขมร (ฉบับวัดโกกกาก) พัระราชพังศาวดารนครเขมร ติรื่วจัส่อบ
ชำรื่ะในี้ พ.ศึ. ๒๔๑๒ (ค.ศึ. ๑๘๖๙) ม้ช่�อติามติ้นี้ฉบับติัวเข้ยนี้ว่า “พัระราชพังศาวดารนครเขมร (KK)” หรื่่อ
นี้ิยมเรื่้ยกว่า “พังศาวดารเขมรฉบับวัดโกกกาก” เนี้่�องจัากพบเอกส่ารื่ติัวเข้ยนี้ใบลัานี้ท้�วัด้โกกกาก อำเภอ
กัณฎาลั ส่ติ่ง จัังหวัด้กัณฎาลั รื่าชอาณาจัักรื่กัมพูชา
พงศึาวด้ารื่กัมพูชาฉบับนี้้�ม้เนี้่�อหาแบ่งเป็็นี้ ๒ ภาค แติ่งแยกจัากกันี้ ภาคติ้นี้เป็็นี้ติำนี้านี้นี้ิทานี้
ภาคป็ลัายเป็็นี้ภาคป็รื่ะวัติิศึาส่ติรื่์ ซึ่่�งภาคป็ลัายเรื่้ยบเรื่้ยงเส่รื่็จัก่อนี้เนี้่�องจัากอาศึัยพงศึาวด้ารื่เขมรื่ฉบับเด้ิม
ของออกญาวงศึาส่รื่รื่เพชญ (นี้ง) มาชำรื่ะแก้ไขเพิ�มเติิมเท่านี้ั�นี้ ส่่วนี้ภาคติำนี้านี้นี้ิทานี้ติ้องเรื่้ยบเรื่้ยงใหม่
จั่งใช้เวลัานี้านี้กว่า เนี้่�อหาของพรื่ะรื่าชพงศึาวด้ารื่นี้ครื่เขมรื่ฉบับนี้้�เรื่ิ�มติั�งแติ่พุทธทำนี้าย (ภาคติำนี้านี้นี้ิทานี้)
ไป็จันี้จับลังในี้ พ.ศึ. ๒๓๐๘ (ค.ศึ. ๑๘๖๕) ผู่้เรื่้ยบเรื่้ยงพัระราชพังศาวดารนครเขมร ภาคติำนี้านี้นี้ิทานี้ ค่อ
๑
ส่มเด้็จัพรื่ะสุ่คนี้ธาธิบด้้ (ป็านี้) พรื่ะส่ังฆ่รื่าชฝ่ายธรื่รื่มยุติิกนี้ิกาย ชาวกัมพูชาซึ่่�งเคยเข้ามาศึ่กษาในี้ป็รื่ะเทศึไทย
๒
แลั้วเด้ินี้ทางกลัับไป็เผ่ยแผ่่พรื่ะพุทธศึาส่นี้าธรื่รื่มยุติิกนี้ิกายในี้กัมพูชา พรื่ะรื่าชพงศึาวด้ารื่เขมรื่ฉบับนี้้�ม้
บานี้แพนี้กอันี้แป็ลัเป็็นี้ภาษาไทยม้เนี้่�อความด้ังนี้้�
“ ศิุภมัสดุุสวัสดุี สิรีสุขศิุภมงคีล พหุลเจษฎามหาดุิเรกเอกศิก วิสิที่ธิิวิโชิติเจษฎา พระพุที่ธิศิักราชิ
พระศิาสนัาล่วงไปแล้วไดุ้ ๒๔๑๒ พระวัสสา มหาศิักราชิ ๑๘๙๑ จุลศิักราชิ ๑๒๓๑ ฉนัำ มะแม เอกศิก วันัเสาร์
๓
แรม ๑๓ คี�ำ เดุ่อนัวิสาขะ เวลาเชิ้า เป็นันัักษัตรฤกษ์สวัสดุีในัพระบัาที่สมเดุ็จพระนัโรดุมบัรมรามาเที่วดุาคีุณ
ศิาสนัรินัที่รมหิศิราวราธิิบัดุี สิรีสุริโยวะวงศิ์ นัราพุที่ธิพงศิ์ดุำรงราษฎร์ บัรมนัาถมหากัมพ้ชิาธิิบัดุี ดุ้วยสรรพศิีล
ประสิที่ธิิ�สถิตสถานัพรพรหมอำนัวยชิัยเป็นัมไหศิวรริยาธิิบัดุี ในัปฐพีสกลกัมพ้ชิาอาณาจักร อัคีรมหาบัุรุษรัตนั-
วิวัฒนัาดุิเรก เอกอุดุมบัรมจักรพรรตราธิิราชิ บัรมนัาถบัรมบัพิตร พระเจ้ากรุงกัมพ้ชิาธิิบัดุี เป็นัเจ้าชิีวิตเลอหัว
๑ Ibid., p. 31.
๒ โป็รื่ด้ดู้ป็รื่ะวัติิส่มเด้็จัพรื่ะสุ่คนี้ธาธิบด้้ (ป็านี้) ได้้ในี้คำาอธิบายว่าด้้วย ป็รื่ะวัติิส่มเด้็จัพรื่ะส่ังฆ่รื่าชเท้�ยงแลัะส่มเด้็จัพรื่ะสุ่คนี้ธาธิบด้้ (ป็านี้).
๓ ฉนี้ำา ภาษาเขมรื่ แป็ลัว่า ป็ี
