Page 49 - วารสาร 48-1
P. 49
วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๘ ฉบัับัที่่� ๑ มกราคม–เมษายน ๒๕๖๖
รองศาสตราจารย์์ ดร.สำาเนีีย์ง เลื่่�อมใส 39
ทฺฤษฺฏฺฺวา ติมิกฺษฺวากุกุลัปฺรทีปํ ชฺวลันฺติมุทฺย์นฺติมิวำาศุมนฺติมฺ |
กฺฤเติ’ปิ โทเห ชนิติปฺรโมทาะ ปฺรสุสฺรุวุรฺโหมทุหศฺจ คาวะ || ๗.๖ ||
อนึ�ง โคทั�งห็ลัาย่ที�ให็้นำ�านมีเพื�อการบูชา ครั�นเห็็นพระกุมีารผูู้้เป็นประทีปแห็่งราชวงศ์อิกษวากุ
ทรงรุ่งเรืองเห็มีือนกับพระอาทิติย่์กำาลัังเปลั่งรัศมีี ก็บังเกิด่ความีป่ติิย่ินด่ี จ้ึงห็ลัั�งนำ�านมีออกมีาอีก ถึึงแมี้
การรีด่นมีจ้ะเสร็จ้สิ�นไปแลั้วก็ติามี
(จ้อห็์นสติัน, ๒๕๖๔ : ๑๕๒)
ความีอุด่มีสมีบูรณ์ของแห็ลั่งทรัพย่ากรธรรมีชาติิ โด่ย่เฉพาะพื�นด่ิน เป็นบ่อเกิด่ของการด่ำารงชีพ
ด่้วย่การเกษติรกรรมี แลัะผูู้้คนก็จ้ับจ้องพื�นที�ติามีแนวชาย่ป่าเพื�อติระเติรีย่มีการไถึพื�นด่ินสำาห็รับห็ว่าน
เมีลั็ด่พันธุ์พืช วิถึีชีวิติเห็ลั่านี�อัศวโฆษกลั่าวถึึงชีวิติชาวนาไว้อย่่างเห็็นภาพ ซ์ึ�งก็น่าจ้ะติั�งข้อสังเกติได่้ว่า
อัศวโฆษคุ้นเคย่กับชีวิติประจ้ำาวันของชาวไร่ชาวนาจ้ึงนำามีาสอด่แทรกใส่ไว้ในบทพรรณนา ด่ังจ้ะเห็็น
ได่้จ้ากชีวิติของผูู้้คนชาวนาที�สะท้อนในมหากาพย์พุทธจริตผู้่านสาย่พระเนติรของเจ้้าชาย่สรรวารถึสิทธะ
ขณะที�ทอด่พระเนติรพื�นที�ป่าภาย่นอกราชอุทย่าน เมีื�อเจ้้าชาย่เสด่็จ้ไปย่ังพื�นที�ชาย่ป่าไกลัขึ�นเรื�อย่ ๆ
ก็ประสบกับภาพชาวบ้านทำาการเกษติรโด่ย่กำาลัังพลัิกไถึเนื�อด่ินเพื�อให็้เป็นแปลังนาสำาห็รับปลัูกข้าว
กวีนิพนธ์ติอนนี�ชี�ให็้เห็็นว่านอกจ้ากชาวบ้านจ้ะจ้ัด่การไถึห็ว่านแลั้ว พืชจ้ำาพวกห็ญ้าอ่อน สัติว์ประเภท
ไส้เด่ือน แมีลัง แลัะสัติว์ติัวเลั็ก ๆ ก็ถึูกฆ่าติาย่ด่้วย่ วิถึีชีวิติของผูู้้คนที�อิงอาศัย่พื�นด่ินเป็นแห็ลั่งทำามีาห็ากิน
เพาะปลัูกห็ว่านไถึ ติ้องแลักมีาด่้วย่ห็ย่าด่เห็งื�อ ชาวนามีีผู้ิวกาย่ห็มีองคลัำ�าเพราะขณะไถึนาติ้องแสงแด่ด่
สาย่ลัมี แลัะฝีุ่นลัะอองอยู่่เป็นประจ้ำา ไมี่เว้นแมี้แติ่วัวที�ติ้องทุกข์ทรมีานจ้ากการลัากคันไถึก็ดู่จ้ะเป็น
ภาพคุ้นชินของชาวบ้าน แติ่วัติรปฏิิบัติิของชาวนากลัับเป็นสิ�งสร้างความีสลัด่ในพระทัย่ของเจ้้าชาย่
สรรวารถึสิทธะ ด่ังโศลักในบทกวีนิพนธ์บรรย่าย่ไว้ว่า
นวรุกฺมขลัีนกิงฺกิณีกำ ปฺรจลัจฺจามรจารุเหมภาณฺฑุมฺ |
อภิรุหฺย์ ส กนฺถุกำ สทศฺวำ ปฺรย์เย์า เกติุมิว ทฺรุมาพฺชเกติุะ || ๕.๓ ||
พระกุมีารเสด่็จ้ขึ�นทรงมี้าสาย่พันธุ์ด่ีชื�อกันถึกะซ์ึ�งมีีกระด่ิ�งติิด่บังเห็ีย่นทำาด่้วย่ทองให็มี่ ๆ แลัะ
มีีเครื�องประด่ับที�เป็นทองงามีแวววาวเพราะขนจ้ามีรีกวัด่แกว่งไปมีา ได่้เสด่็จ้ออกไปเห็มีือนกับด่อก
กรรณิการ์ประด่ับอยู่่บนเสาธง
(จ้อห็์นสติัน, ๒๕๖๔ : ๑๑๔)
