Page 48 - วารสาร 48-1
P. 48
วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๘ ฉบัับัที่่� ๑ มกราคม–เมษายน ๒๕๖๖
38 ลัักษณะเด่่นของบทพรรณนาธรรมชาติิในมหากาพย์์พุทธจริติของอัศวโฆษ
รุโรห สสฺย์ำ ผู้ลัวทฺย์ถุรฺติุ ติทากฺฤเตินาปิ กฺฤษิศฺรเมณ |
ติา เอว จาสฺเย์าษธโย์ รเสน สาเรณ ไจวาภฺย์ธิกา พภ้วุะ || ๒.๘ ||
ครั�งนั�น ข้าวกลั้าที�มีีผู้ลัสมีบูรณ์ได่้เจ้ริญงอกงามีขึ�นติามีฤดู่กาลั โด่ย่ไมี่ติ้องออกแรงไถึให็้
เห็น็ด่เห็นื�อย่ แลัะพระโอสถึ (สมีุนไพร) สำาห็รับพระองค์ก็มีีมีากอย่่างย่ิ�งทั�งด่้วย่นำ�าแลัะด่้วย่เนื�อ
(จ้อห็์นสติัน, ๒๕๖๔ : ๖๑)
อัศวโฆษกลั่าวถึึงแมี่โคนมีเป็นสัติว์เลัี�ย่งที�มีีอยู่่เป็นจ้ำานวนมีากในราชอาณาจ้ักรของพระเจ้้า
ศุทโธทนะ ทำาให็้เข้าใจ้ได่้ว่านมีคืออาห็ารที�สำาคัญสำาห็รับประชาชนทุกระด่ับชั�น แลัะในบริเวณวนาศรมี
ที�พระพุทธเจ้้าเสด่็จ้เข้าไปในป่า สัติว์ป่าชนิด่ติ่าง ๆ ป่าไมี้ แมี่นำ�า พืชพรรณติ่าง ๆ ก็สะท้อนความี
อุด่มีสมีบูรณ์ของทรัพย่ากรทางธรรมีชาติิอันห็ลัากห็ลัาย่ ด่ังโศลักที�กลั่าวว่า
กลัำ ปฺรเณทุะ มฺฤคปกฺษิณศฺจ ศานฺติามฺพุวาหาะ สริโติ พภ้วุะ |
ทิศะ ปฺรเสทุรฺวิมเลั นิรเภฺร วิหาย์เส ทุนฺทุภโย์ นิเนทุะ || ๑.๒๖ ||
เนื�อแลัะนกทั�งห็ลัาย่ติ่างส่งเสีย่งร้องอย่่างไพเราะ แมี่นำ�าทั�งห็ลัาย่ก็มีีกระแสนำ�าที�สงบ
ทิศทั�งห็ลัาย่ก็สว่างสด่ใส แลัะกลัองทั�งห็ลัาย่ก็บันลัือเสีย่งขึ�นในท้องฟั้าที�ไร้เมีฆอันมีืด่มีัว
(จ้อห็์นสติัน, ๒๕๖๔ : ๔๑)
ปุษฺฏาศฺจ ติุษฺฏาศฺจ ติทาสฺย์ ราชฺเย์ สาธฺโวฺย์’รชสฺกา คุณวติฺปย์สฺกาะ |
อุทคฺรวติฺไสะ สาหิติา พภ้วุรฺพหฺวโย์ พหุกฺษีรทุหศฺจ คาวะ || ๒.๕ ||
ครั�งนั�น แมี่โคนมีที�อ้วนท้วนสมีบูรณ์ เบิกบาน มีีลัักษณะด่ี ไมี่มีีรอย่ด่่าง ให็้นมีที�มีีประโย่ชน์
ให็้นมีมีาก แลัะมีีลัูกที�สมีบูรณ์ มีีอยู่่ในราชอาณาจ้ักรของพระองค์จ้ำานวนมีาก
(จ้อห็์นสติัน, ๒๕๖๔ : ๖๐)
หฺฤษฺฎาศฺจ เกกา มุมุจุรฺมย์้รา ทฺฤษฺฏฺฺวามฺพุทำ นีลัมิโวนฺนมนฺติะ |
ศษฺปาณิ หิติฺวาภิมุขาศฺจ ติสฺถุุรฺมฺฤคาศฺจลัากฺษา มฺฤคจาริณศฺจ || ๗.๕ ||
อนึ�ง นกยู่งทั�งห็ลัาย่ก็ชูคอขึ�นด่้วย่ความีด่ีใจ้แลัะส่งเสีย่งร้องเห็มีือนกับเห็็นก้อนเมีฆด่ำาทะมีึน
ฝีูงกวางที�มีีด่วงติาไมี่อยู่่นิ�งแลัะเห็ลั่าฤาษีผูู้้มีีการก้าวเด่ินเห็มีือนกวางก็พากันทิ�งห็ญ้าย่ืนห็ันห็น้าไปทาง
พระกุมีาร
(จ้อห็์นสติัน, ๒๕๖๔ : ๑๕๒)
