Page 149 - 46-2

วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๖ ฉบัับัที่่� ๒ พฤษภาคม–สิิงหาคม ๒๕๖๔

นายมานิจ สุุขสุมจิตร 141

(lockdown) คร้ั�งแร้ก ในี้วันี้ท้� ๒๖ ม้นี้าคม ๒๕๖๓ พบข่่าวล่วงถึึง ๑๒,๐๖๙ ข่้อความ แบ่งเป็นี้ชี่วง

ล่็อกดาวนี้์ ๔,๔๒๓ ข่้อความ แล่ะชี่วงห้ล่ังล่็อกดาวนี้์ ๒,๖๒๖ ข่้อความ
เห้ตุ้ท้�ม้ต้ัวเล่ข่สั้ง นี้่าจะเป็นี้เพร้าะผ้้ใชี้งานี้คนี้ไทยนี้ิยมใชี้อินี้เทอร้์เนี้็ต้กันี้เป็นี้จํานี้วนี้มาก

ข่ณ์ะเด้ยวกันี้การ้ทําข่่าวล่วงแล่ะข่่าวปล่อมมิได้ทําเฉพาะโดยปัจเจกบุคคล่เท่านี้ั�นี้ ห้ากแต้่ข่่าวล่วงแล่ะ
ข่่าวปล่อมสั่วนี้ห้นี้ึ�งก็ทํากันี้เป็นี้ข่บวนี้การ้ท้�เร้้ยกว่า การ้ถึล่่มทล่ายทางสั่�อ (media bombarding)

การ้ทํา fake news แบบถึล่่มทล่ายทางสั่�อเชี่นี้นี้้� จะต้้องกําห้นี้ดวาร้ะ กําห้นี้ดห้ัวข่้อห้ร้่อ
ปร้ะเด็นี้ กําห้นี้ดต้ัวผ้้ร้ับผิดชีอบ กําห้นี้ดความชีุกข่องการ้ปล่่อย กําห้นี้ดฐานี้ชี่องทาง (platform) ข่อง

สั่�อสัังคม (social media) ให้้กร้ะห้ึ�มไปทั�งโล่กออนี้ไล่นี้์เพ่�อให้้ได้ผล่สััมฤทธิ�สั้งสัุด
จากการ้สัําร้วจข่องสัํานี้ักงานี้พัฒนี้าธุร้กร้ร้มทางอิเล่็กทร้อนี้ิกสั์ (องค์การ้มห้าชีนี้) ห้ร้่อ

สัพธอ. (Electronic Transactions Development Agency–ETDA) พบว่า ในี้ พ.ศ. ๒๕๖๑ คนี้ไทย
ใชี้งานี้อินี้เทอร้์เนี้็ต้โดยเฉล่้�ยสั้งถึึงวันี้ล่ะ ๑๐ ชีั�วโมง ๕ นี้าท้ แล่ะม้พฤต้ิกร้ร้มการ้เสัพข่่าวจากโล่ก

ออนี้ไล่นี้์มากข่ึ�นี้ โดยเฉพาะในี้ยุคนี้้�มักพบข่่าวปล่อมแพร้่ร้ะบาดบนี้โล่กออนี้ไล่นี้์ท้�คนี้ไทยร้้อยล่ะ ๔๐
เชี่�อถึ่อข่้อม้ล่ท้�ได้ร้ับจากสั่�อสัังคม นี้ับเป็นี้ต้ัวเล่ข่ท้�สั้งสัุดในี้ภั้มิภัาค นี้อกจากนี้้�ยังพบว่า กลุ่่มผ้้อ่านี้ท้�

ค่อนี้ข่้างสั้งอายุได้ชี่�อว่าเป็นี้กลุ่่มคนี้ท้�แชีร้์ข่่าวปล่อมมากท้�สัุด เพร้าะคนี้กลุ่่มนี้้�เพิ�งจะเข่้าสั้่โล่ก
อินี้เทอร้์เนี้็ต้ต้อนี้อายุมากแล่้ว ไม่ทันี้ยุคทันี้สัมัย ข่าดทักษะเร้่�องความร้้้เท่าทันี้สั่�อแล่ะเทคโนี้โล่ย้ดิจิทัล่

ไม่ทันี้คิดว่าภัาพ–เสั้ยงแล่ะวิด้โอสัมัยนี้้�สัามาร้ถึต้ัดต้่อให้้ด้เสัม่อนี้จร้ิงได้ แล่ะเชี่�อโดยสันี้ิทใจว่าข่่าว
ทุกข่่าวท้�นี้ําเสันี้อได้ผ่านี้การ้กล่ั�นี้กร้องมาแล่้ว ไม่ทันี้คิดว่าจะม้ผ้้ไม่ห้วังด้สัร้้างข่่าวปล่อมข่ึ�นี้มาเพ่�อ

ห้ล่อกล่วงผ้้อ่�นี้
ข่่าวลวงในตำานาน

ห้นี้ังสั่อค้่ม่อเพ่�อการ้ศึกษาแล่ะฝึกอบร้ม ด้านี้วาร้สัาร้ศาสัต้ร้์ข่อง UNESCO ท้�ชี่�อ “การ้เสันี้อ
ข่่าวล่วงแล่ะข่้อม้ล่บิดเบ่อนี้” เล่่มดังท้�ได้กล่่าวไว้แล่้ว ร้ายงานี้ว่า การ้ข่ับเคล่่�อนี้แล่ะการ้ดัดแปล่งข่้อม้ล่

เป็นี้สั่วนี้ห้นี้ึ�งข่องปร้ะวัต้ิศาสัต้ร้์มาชี้านี้านี้ ต้ั�งแต้่ก่อนี้ท้�การ้ห้นี้ังสั่อพิมพ์สัมัยให้ม่จะกําห้นี้ดคํานี้ิยาม
ข่อง “ข่่าว” ว่าเป็นี้ร้้ปแบบท้�ม้พ่�นี้ฐานี้บนี้กฎแห้่งจร้ิยธร้ร้มวิชีาชี้พ

ห้ล่ักฐานี้เร้่�องข่่าวล่วง ข่่าวปล่อมสัมัยโบร้าณ์ยุคต้้นี้ ๆ ถึ้กค้นี้พบว่า ในี้สัมัยจักร้วร้ร้ดิโร้มันี้
จากห้นี้ังสั่อล่ําดับเห้ตุ้การ้ณ์์แล่ะการ้ปร้ากฏข่ึ�นี้ข่อง “ความปั�นี้ป่วนี้ทางข่้อม้ล่ข่่าวสัาร้” ต้ั�งแต้่ยุคโร้มันี้

โบร้าณ์ถึึงปัจจุบันี้ เป็นี้ค้่ม่อท้�จัดพิมพ์โดย เคร้่อข่่ายนี้ักข่่าวนี้านี้าชีาต้ิ (International Center for
Journalism–ICFJ) กล่่าวถึึงเร้่�องนี้้�ไว้ว่า เม่�อมาร้์ค แอนี้โทนี้้ แม่ทัพแล่ะนี้ักการ้เม่องคนี้สัําคัญข่อง

2/12/2565 BE 14:49
_22-0789(135-150)8.indd 141 2/12/2565 BE 14:49
_22-0789(135-150)8.indd 141