Page 144 - 46-2
P. 144
วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๖ ฉบัับัที่่� ๒ พฤษภาคม–สิิงหาคม ๒๕๖๔
136 ข่่าวลวง, ข่่าวปลอม
ทุก ๆ วันี้ท้� ๑ เมษายนี้ข่องแต้่ล่ะปี ม้ปร้ากฏการ้ณ์์ท้�เป็นี้ธร้ร้มเนี้้ยมข่องฝร้ั�งจะเล่่นี้มุกต้ล่ก
โดยสั่�อสัาร้เร้่�องโกห้กห้ล่อกล่วงกันี้ออกสั้่สัังคม เป็นี้เทศกาล่ท้�ทุกคนี้ต้่างร้อคอย แล่ะเร้้ยกข่านี้วันี้ท้�
๑ เมษายนี้ว่า เป็นี้ “วันี้เมษาห้นี้้าโง่” (April Fools’ Day) เม่�อถึึงวันี้รุ้่งข่ึ�นี้ ก็เฉล่ยว่าเป็นี้เร้่�องไม่จร้ิง
เพร้าะฉะนี้ั�นี้จึงจําเป็นี้อย่างยิ�งท้�ผ้้ร้ับสัาร้จะต้้องใชี้วิจาร้ณ์ญาณ์อย่างถึ้วนี้ถึ้� ว่าข่่าวสัาร้ท้�ได้ร้ับแล่ะ
เป็นี้เร้่�องท้�ไม่เคยคาดคิดนี้ั�นี้ เป็นี้เร้่�องจร้ิงห้ร้่อเร้่�องปล่อม
ห้นี้ังสั่อพิมพ์ร้ายวันี้ภัาษาอังกฤษในี้ปร้ะเทศไทย ก็เคยม้บทบาทในี้การ้ “อํา” เล่่นี้สันีุ้ก ๆ
แบบนี้้�มาห้ล่ายปี ต้่อมาเม่�อม้ข่่าวล่วงข่่าวปล่อมชีุกข่ึ�นี้ในี้สั่�อปร้ะเภัทต้่างๆ จึงได้เล่ิกเล่่นี้ข่่าวล่วง
ข่่าวปล่อม “วันี้เมษาห้นี้้าโง่” เสั้ย เพ่�อไม่ให้้คนี้อ่านี้สัับสันี้
แม้ว่าปีท้�แล่้ว (พ.ศ. ๒๕๖๓) จะเป็นี้ปีท้�โร้คโควิด ๑๙ ร้ะบาดไปทั�วโล่ก ทําให้้เกิดความ
วิต้กกันี้ไปทั�ว จนี้เกิดสัํานี้ึกเพ่�อแสัดงความเคาร้พต้่อผ้้คนี้ท้�กําล่ังม้ความทุกข่์ในี้การ้ต้่อสั้้กับโร้คร้ะบาดนี้้�
อย่างแสันี้สัาห้ัสั จึงล่ดด้กร้้เร้่�องโกห้กไม่ให้้โล่ดโผนี้ล่งไปมาก ก็ยังม้กล่ิ�นี้อายข่องการ้โกห้กห้ล่อกล่วง
ในี้วันี้ท้� ๑ เมษายนี้กันี้อย้่ แต้่อ่อนี้ด้กร้้ล่ง
การ้ปร้ากฏข่ึ�นี้ข่องสั่�อให้ม่ค่อสั่�อสัังคมออนี้ไล่นี้์ปร้ะกอบกับความก้าวห้นี้้าข่องเทคโนี้โล่ย้
การ้สั่�อสัาร้แล่ะร้ะบบอินี้เทอร้์เนี้็ต้ท้�เร้้ยกว่า “Disruptive communication” [พจนี้านีุ้กร้มศัพท์
นี้ิเทศศาสัต้ร้์ ฉบับร้าชีบัณ์ฑิิต้ยสัภัา : disruptive communication : การ้สั่�อสัาร้พล่ิกผันี้, การ้สั่�อสัาร้
ภัังควิวัฒนี้์: การ้ท้�สัภัาวการ้ณ์์ วิสััยทัศนี้์ แล่ะกร้อบความคิดทางการ้สั่�อสัาร้ ได้ร้ับอิทธิพล่จาก
เทคโนี้โล่ย้ซึ่ึ�งแทร้กเข่้ามาก้ดข่วางร้ะบบการ้สั่�อสัาร้ข่องมนีุ้ษย์จนี้ห้ยุดชีะงัก ไม่ให้้เคล่่�อนี้ไปต้าม
ทิศทางเดิม เป็นี้การ้ล่่มสัล่ายข่องร้ะบบเก่าท้�ม้เค้าเดิมอย้่ แต้่ก็สัร้้างสัร้ร้ค์ให้้เกิดการ้เปล่้�ยนี้แปล่ง
ข่นี้าดให้ญ่ท้�ร้วดเร้็วแล่ะพล่ิกผันี้ไปสั้่สัภัาวการ้ณ์์สั่�อสัาร้ให้ม่] สั่งผล่กร้ะทบอย่างรุ้นี้แร้งต้่อพฤต้ิกร้ร้ม
การ้เสัพข่่าวสัาร้ข่องผ้้บร้ิโภัคท้�เปล่้�ยนี้แปล่งไป โดยผ้้คนี้สั่วนี้ให้ญ่ห้ันี้มาบร้ิโภัคข่่าวสัาร้จากสั่�อสัังคม
ออนี้ไล่นี้์กันี้มากข่ึ�นี้
สัิ�งท้�เกิดข่ึ�นี้ต้ามมาก็ค่อการ้สั่งต้่อข่่าวล่วง ข่่าวปล่อมเป็นี้จํานี้วนี้มาก โดยเฉพาะท้�ม้เนี้่�อห้า
เก้�ยวกับสัุข่ภัาพ ซึ่ึ�งพบว่าม้การ้สั่งต้่อข่้อม้ล่แบบผิด ๆ สั้งกว่าร้้อยล่ะ ๘๐ จากบร้ร้ดาข่่าวปล่อมทั�งห้มด
แล่ะในี้ร้ะยะห้ล่ังยังพบเห้็นี้ข่่าวปล่อมเก้�ยวกับปร้ะเด็นี้ทางการ้เม่องห้ร้่อข่่าวต้่างปร้ะเทศปล่อมอ้กด้วย
นี้อกจากนี้้�ยังพบข่้อม้ล่ท้�นี้่าสันี้ใจอ้กว่า ข่่าวปล่อม ข่่าวล่วงในี้สั่�อสัังคมออนี้ไล่นี้์ เชี่นี้ ทวิต้เต้อร้์ ไล่นี้์
ร้วมต้ล่อดถึึงอินี้สัต้าแกร้มก็ม้แนี้วโนี้้มท้�จะถึ้กสั่งต้่อมากกว่าข่่าวท้�นี้ําเสันี้ออย่างถึ้กต้้อง
สัํานี้ักข่่าวอิศร้า ม้ล่นี้ิธิพัฒนี้าการ้สั่�อมวล่ชีนี้แห้่งปร้ะเทศไทย ร้ะบุในี้ร้ายงานี้เร้่�องสัถึานี้การ้ณ์์
ข่องข่่าวล่วงแล่ะข่่าวปล่อมว่าห้ากข่่าวล่วงแล่ะข่่าวปล่อมแพร้่กร้ะจายผ่านี้สั่�อสัังคมออนี้ไล่นี้์ท้�เปิด
2/12/2565 BE 14:49
_22-0789(135-150)8.indd 136 2/12/2565 BE 14:49
_22-0789(135-150)8.indd 136
