Page 147 - 46-2
P. 147
วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๖ ฉบัับัที่่� ๒ พฤษภาคม–สิิงหาคม ๒๕๖๔
นายมานิจ สุุขสุมจิตร 139
ร้ายงานี้แบบองค์ร้วม จากความเห้็นี้แล่ะปร้ะสับการ้ณ์์ข่องนี้ักวาร้สัาร้ศาสัต้ร้์ท้�ม้ชี่�อเสั้ยง เป็นี้เร้่�องร้าว
ท้�เก้�ยวกับข่้อม้ล่เพ่�อสั่งเสัร้ิมการ้ทํางานี้อย่างม้ปร้ะสัิทธิภัาพสั้งสัุด แล่ะการ้กํากับด้แล่ต้นี้เองข่องนี้ักข่่าว
ร้ายงานี้ข่องย้เนี้สัโกฉบับนี้้�ได้ห้ล่้กเล่้�ยงการ้ใชี้คําว่า fake news ด้วยเห้ตุ้ท้�คําว่า “ข่่าว” (news) นี้ั�นี้
ห้มายถึึงข่้อม้ล่ข่่าวสัาร้ท้�ต้ร้วจสัอบได้แล่ะเป็นี้ปร้ะโยชีนี้์ต้่อสัาธาร้ณ์ะ ข่้อม้ล่ข่่าวสัาร้ท้�ไม่เป็นี้ไปต้าม
มาต้ร้ฐานี้นี้้�ย่อมไม่สัมควร้เร้้ยกว่า “ข่่าว” [ในี้ทางวิชีาการ้ คําว่า ข่่าว ห้มายถึึง เห้ตุ้การ้ณ์์ ข่้อเท็จจร้ิง
ห้ร้่อข่้อคิดเห้็นี้ท้�ได้ร้ับการ้ร้ายงานี้ออกไปสั้่ผ้้ร้ับสัาร้ ถึ้าเห้ตุ้การ้ณ์์นี้ั�นี้ไม่ม้การ้ร้ายงานี้แม้จะม้คนี้สันี้ใจ
มากเพ้ยงใด ก็ไม่ถึ่อว่าเป็นี้ข่่าว นี้อกจากนี้้� การ้ท้�จะถึ่อว่าอะไร้เป็นี้ข่่าวจะต้้องม้องค์ปร้ะกอบท้�
แสัดงถึึงความร้วดเร้็ว ความใกล่้ชีิดต้่อเห้ตุ้การ้ณ์์ข่องผ้้ร้ับสัาร้, ความม้เง่�อนี้งํา, ความแปล่กให้ม่,
ความข่ัดแย้ง, ความก้าวห้นี้้า ฯล่ฯ]
ดังนี้ั�นี้ ถึ้าใชี้คําว่า “ข่่าวล่วง” แล่้วจะเป็นี้คําท้�ข่ัดแย้งในี้ต้ัวเอง ซึ่ึ�งบั�นี้ทอนี้ความนี้่าเชี่�อถึ่อข่อง
คําว่า “ข่่าว” ท้�เป็นี้ไปต้ามมาต้ร้ฐานี้ ฉะนี้ั�นี้ ร้ายงานี้ข่องย้เนี้สัโกท้�เป็นี้ค้่ม่อฉบับนี้้�ก็เพ่�อให้้เป็นี้
ต้้นี้แบบท้�ปร้ะเทศต้่าง ๆ สัามาร้ถึนี้ําไปใชี้ห้ร้่อปร้ะยุกต้์ใชี้ จึงเล่่อกใชี้คําว่า “ข่้อม้ล่บิดเบ่อนี้”
(disinformation)
คําว่า “ข่้อม้ล่บิดเบ่อนี้” ห้มายถึึงความพยายามในี้การ้จงใจ (สั่วนี้ให้ญ่เป็นี้การ้จัดฉาก)
สัร้้างความสัับสันี้ ห้ร้่อเพ่�อควบคุมปร้ะชีาชีนี้ ด้วยการ้ให้้ข่้อม้ล่ท้�ไม่ต้ร้งกับความเป็นี้จร้ิง ซึ่ึ�งมักเกิดข่ึ�นี้
ควบค้่แล่ะคาบเก้�ยวไปกับกล่ยุทธ์การ้สั่�อสัาร้ต้่าง ๆ แล่ะชีุดกล่วิธ้อ่�นี้ ๆ เชี่นี้ การ้เจาะร้ะบบห้ร้่อการ้
ทําให้้ผ้้อ่�นี้ห้มดความนี้่าเชี่�อถึ่อ สั่วนี้คําว่า “ข่้อม้ล่ท้�ผิด” (misinformation) โดยทั�วไปใชี้เพ่�อห้มายถึึง
ข่้อม้ล่ข่่าวสัาร้ท้�ทําให้้เกิดความเข่้าใจผิด ท้�ผล่ิต้ข่ึ�นี้ห้ร้่อเผยแพร้่ออกไปโดยแต้กต้่างจากงานี้ข่่าวท้�ม้
คุณ์ภัาพเพร้าะไม่เป็นี้ไปต้ามมาต้ร้ฐานี้จร้ิยธร้ร้มวิชีาชี้พ
ลักษณะข่อง fake news
ในี้บร้ร้ดาข่่าวสัาร้ท้�ไม่เป็นี้ความจร้ิงไม่ว่าจะโดยต้้องการ้ให้้เป็นี้ข่่าวล่วง ห้ร้่อเป็นี้เพร้าะม้
ข่้อม้ล่บิดเบ่อนี้ใสั่ร้้ายแล่ะชี้�นี้ํา จนี้อาจทําให้้ปร้ะชีาชีนี้เกิดความสัับสันี้แล่ะข่ัดแย้ง สั่งผล่ให้้เกิด
ความวุ่นี้วายข่ึ�นี้ในี้สัังคม ด้วยข่่าวปร้ะเภัทนี้้�ม้ข่้อเท็จจร้ิงเพ้ยงเล่็กนี้้อยห้ร้่อเพ้ยงบางสั่วนี้ แต้่ข่าด
บร้ิบทข่องร้ายล่ะเอ้ยด ห้ร้่ออาจเป็นี้ข่่าวท้�ไม่ม้ข่้อม้ล่ความจร้ิงเล่ย
ข่่าวล่วงข่่าวปล่อมบางชีิ�นี้อาจม้เนี้่�อห้าท้�ต้ร้วจสัอบได้จร้ิง แต้่ก็ม้ล่ักษณ์ะการ้เข่้ยนี้ด้วยอคต้ิ
จงใจให้้ร้้ายห้ร้่อไม่ใสั่ร้ายล่ะเอ้ยดท้�สัําคัญต้่อเห้ตุ้การ้ณ์์ล่งในี้เนี้่�อห้าข่่าว ห้ร้่อนี้ําเสันี้อจากมุมมองเพ้ยง
ด้านี้เด้ยว
2/12/2565 BE 14:49
_22-0789(135-150)8.indd 139 2/12/2565 BE 14:49
_22-0789(135-150)8.indd 139
