Page 153 - 46-2

วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๖ ฉบัับัที่่� ๒ พฤษภาคม–สิิงหาคม ๒๕๖๔

นายมานิจ สุุขสุมจิตร 145

สัภัาวการ้ณ์์เชี่นี้นี้้�ทําให้้เกิดศัพท์ให้ม่ในี้วงการ้วิชีานี้ิเทศศาสัต้ร้์ วาร้สัาร้ศาสัต้ร้์ ข่ึ�นี้ท้�

มห้าวิทยาล่ัยออกซึ่ฟอร้์ดแห้่งสัห้ร้าชีอาณ์าจักร้ แล่ะท้�อ่�นี้ ๆ ค่อคําว่า infodemic อันี้เป็นี้คําผสัมร้ะห้ว่าง
information ท้�แปล่ว่า ข่้อม้ล่ข่่าวสัาร้ กับคําว่า pandemic แปล่ว่า การ้ร้ะบาดให้ญ่ เม่�อนี้ํา ๒ คํานี้้�

มาร้วมกันี้จึงเกิดความห้มายให้ม่ ว่าห้มายถึึง สัถึานี้การ้ณ์์ท้�ข่้อม้ล่ข่่าวสัาร้ผิด ๆ จํานี้วนี้มาก ไห้ล่บ่า
แพร้่ข่ยายอย่างร้วดเร้็ว แล่ะก่อให้้เกิดความเสั้ยห้ายอย่างกว้างข่วาง สั่งผล่ร้้ายห้ล่ายปร้ะการ้

การรับมือ fake news
จากปัญห้าข่่าวล่วงแล่ะข่่าวปล่อมท้�เกิดข่ึ�นี้ทั�งในี้ปร้ะเทศแล่ะต้่างปร้ะเทศ ได้ม้ภัาคสั่วนี้ต้่าง ๆ

ทั�งภัาคร้ัฐแล่ะภัาคเอกชีนี้เข่้ามาด้แล่ เชี่นี้ IFCN [International Fact Checking Network
เป็นี้องค์กร้ไม่แสัวงห้ากําไร้ เป็นี้เคร้่อข่่ายความร้่วมม่อร้ะดับโล่ก ก่อต้ั�งเม่�อเด่อนี้กันี้ยายนี้ ๒๕๕๘

ร้่วมม่อกับองค์กร้ต้่าง ๆ กว่า ๘๒ องค์กร้ จาก ๔๘ ปร้ะเทศ ทําห้นี้้าท้�วิเคร้าะห้์วิจัย เผยแพร้่ความร้้้
แล่ะข่้อเท็จจร้ิงเพ่�อต้่อต้้านี้ fake news โดยยึดมั�นี้ในี้ห้ล่ักการ้ท้�ว่า “ข่้อม้ล่บิดเบ่อนี้ค่อต้ัวทําล่ายการ้

สั่�อสัาร้ข่องทั�งโล่ก” ร้่วมกับเคร้่อข่่าย ๓๙ องค์กร้ในี้ปร้ะเทศไทย จัดเวท้สััมมนี้าห้ัวข่้อ “ความท้าทาย
ในี้การ้ต้ร้วจสัอบข่้อเท็จจร้ิงร้่วมกันี้” โดยนี้าย Baybars Orsek ผ้้อํานี้วยการ้เคร้่อข่่ายองค์การ้ต้ร้วจสัอบ

สัากล่ นี้ําเสันี้อปร้ะสับการ้ณ์์การ้ทํางานี้การ้ต้ร้วจสัอบ ข่่าวล่วง ข่่าวปล่อม ท้�เกิดข่ึ�นี้ ในี้เคร้่อข่่ายข่อง
IFCN โดยเฉพาะอย่างยิ�งในี้ภัาวะวิกฤต้ท้�เกิดข่ึ�นี้ในี้ปัจจุบันี้ ทําให้้เห้็นี้ว่าม้ความจําเป็นี้อย่างยิ�งท้�ต้้องม้

นี้ักต้ร้วจสัอบข่่าว (fact checker) ซึ่ึ�งในี้แต้่ล่ะปร้ะเทศต้้องม้การ้ทํางานี้เชี่�อมโยงแล่ะสั่งต้่อข่้อม้ล่
ซึ่ึ�งกันี้แล่ะกันี้

ในี้ พ.ศ. ๒๕๖๔ นี้้�ได้ม้โคร้งการ้ร้่วมม่อร้ะห้ว่างปร้ะเทศ เชี่นี้ ท้� ล่อนี้ดอนี้ โร้ม ปาร้้สั ร้วมทั�ง
กรุ้งเทพมห้านี้คร้ ซึ่ึ�งในี้อนี้าคต้ก็จะข่ยายไปในี้ภั้มิภัาคอาเซึ่้ยนี้ เพ่�อล่ดการ้ร้ับข่้อม้ล่ล่วง ข่้อม้ล่ปล่อม

โดยเฉพาะในี้สัถึานี้การ้ณ์์ โร้คโควิด ๑๙ ร้ะบาด ท้�เห้็นี้กันี้ว่า การ้ต้ร้วจสัอบข่่าวล่วง แล่ะการ้ห้าต้้นี้ต้อ
ข่่าวล่วง ยากกว่าการ้ค้นี้ห้าผ้้ต้ิดเชี่�อโควิด ๑๙

นี้อกจาก IFCN แล่้ว ภัายในี้ปร้ะเทศยังม้ภัาคสั่วนี้ต้่าง ๆ เข่้ามาด้แล่แล่ะจัดการ้ เชี่นี้ สัํานี้ักงานี้
พัฒนี้าธุร้กร้ร้มทางอิเล่็กทร้อนี้ิกสั์ (องค์การ้มห้าชีนี้) กองบังคับการ้ปร้าบปร้ามการ้กร้ะทําความผิด

เก้�ยวกับอาชีญากร้ร้มทางเทคโนี้โล่ย้ กองบัญชีาการ้ต้ําร้วจแห้่งชีาต้ิ, ม้ล่นี้ิธิสั่งเสัร้ิมสั่�อเด็กแล่ะเยาวชีนี้
(สัสัย.) ซึ่ึ�งได้ร้ับการ้สันี้ับสันีุ้นี้จากสัํานี้ักงานี้กองทุนี้สันี้ับสันีุ้นี้การ้สัร้้างเสัร้ิมสัุข่ภัาพ (สัสัสั.),

ศ้นี้ย์ต้่อต้้านี้ข่่าวปล่อม ปร้ะเทศไทย, ศ้นี้ย์ชีัวร้์ก่อนี้แชีร้์ อสัมท. แล่ะโคร้งการ้ Cofact [Cofact ย่อมาจาก
Collaborative Fact Checking เกิดข่ึ�นี้จากการ้ร้วมต้ัวข่องภัาคปร้ะชีาสัังคมในี้ปร้ะเทศไทย

สัร้้างพ่�นี้ท้�สัาธาร้ณ์ะท้�เปิดให้้ทุกคนี้มาชี่วยกันี้ต้ร้วจสัอบเร้่�องท้�นี้่าสังสััย ไม่ว่าจะเป็นี้ข่่าวล่วง ข่่าวล่่อ

2/12/2565 BE 14:49
_22-0789(135-150)8.indd 145 2/12/2565 BE 14:49
_22-0789(135-150)8.indd 145