Page 151 - 47-2
P. 151
วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๗ ฉบัับัที่่� ๒ พฤษภาคม–สิิงหาคม ๒๕๖๕
ศาสตราจารย์์เกีีย์รติคุุณ ดร.สิทธิ์ิ� บุุตรอิินทร์ 141
เหตุุผลทางจริิยธริริมนำำาพาการิศึึกษาวิิจัยในำมนำุษย์
ศึาสตุริาจาริย์เกียริตุิคุุณ ดริ.สิทธิ� บุุตุริอิินำทริ์
ราชบััณฑิิต สำำานัักธรรมศาสำตร์และการเมือง
ราชบััณฑิิตยสำภา
บทคััดย่่อ
ตามนััยพุุทธปรััชญา มนัุษย์เป็นั ‘เวไนัยสััตว์’ (เวเนัยฺยสัตฺโต) ผู้้�ครัองชีวิตพุรั�อม
ศัักยภาพุพุิเศัษแต่กำาเนัิด รัอรัับการัพุัฒนัา ‘วิชาเป็นัมนัุษย์’ ทั�งวิชาชีวิตและวิชาชีพุ ทั�งคดีธรัรัม
และคดีโลก นัำาพุาสั้่การัพุัฒนัาชีวิตด�านัต่าง ๆ รัะดับต่าง ๆ ให้�สัามารัถรัับผู้ิดชอบชะตาชีวิตตนั
และผู้้�อ่�นั ด�วยความพุยายามของมนัุษย์ ผู้่านักรัะบวนัการัและขั�นัตอนัการัศัึกษาเรัียนัรั้� ค�นัคว�า
วิจััย ฝึึกอบรัมบ่มเพุาะ จันับรัรัลุวิชาเป็นัมนัุษย์ดังกล่าว มนัุษย์ยังมีคุณลักษณะเฉพุาะ
อีกปรัะการัห้นัึ�งค่อ ‘เป็นัผู้้�ใฝึ่ใจัใครั่ศัึกษาเรัียนัรั้�’ (สัิกฺขกามบุคคล) เกิดมาแสัวงห้าและสัรั�างสัม
ศัิลปวิทยา มีความซุุกซุนัทางความคิด อยากรั้�อยากเห้็นั ไม่อิ�ม ไม่พุอ ไม่ห้ยุด ตรัาบชั�วชีวิต
เพุ่�อตอบปัญห้าโลกและชีวิต–อะไรั อย่างไรั ทำาไม และเพุ่�ออะไรั โดยมีนััยสัอดคล�องกับ
Philosophy–ความรัักในัความรัอบรั้�ในัปรััชญาตะวันัตก ตรัรักศัาสัตรั์กับจัรัิยศัาสัตรั์จัึงได�รัับ
การัสั่งเสัรัิมให้�ผู้้�ศัึกษาวิจััยปฏิิบัติค้่กันัเสัมอ เพุ่�อให้�เข�าถึงคุณค่าและคุณปรัะโยชนั์ของการัใช�
เห้ตุผู้ลทางจัรัิยธรัรัมนัำาพุาการัศัึกษาวิจััยในัมนัุษย์ ในัลักษณะของ ‘ความรั้�ค้่คุณธรัรัม’ ตามคติ
นัิยมแนัวปรััชญามนัุษยนัิยมและเห้ตุผู้ลนัิยม โดยเฉพุาะอย่างยิ�งในัสัายวิชาวิทยาศัาสัตรั์
สัุขภาพุ
ปัจัจัุบันั งานัศัึกษาวิจััยมุ่ง ‘ความเป็นัเลิศัทางวิชาการั แต่มักละเว�นัความปรัะเสัรัิฐ
ทางพุฤติกรัรัม’ จัึงพุากันัเบียดเบียนัธรัรัมชาติและแม�มนัุษย์ด�วยกันั เป็นัศััตรั้ค้่แข่งกันั แย่งชิง
ทรััพุยากรัและผู้ลปรัะโยชนั์กันั ถ่อมนัุษย์แท� ๆ เป็นัทรััพุยากรัมนัุษย์ (Human Resource)
ผู้้�ทรังคุณค่าความสัำาคัญรัะดับเดียวกันักับทรััพุยากรัอ่�นั ๆ ที�ไรั�จัิตวิญญาณ แปรัเปลี�ยนัเป็นั
ผู้ลปรัะโยชนั์สันัองความอยากอันัห้าขอบเขตและที�สัุดมิได� ภายใต�อิทธิฤทธิ�วัตถุนัิยมจััด
อำานัาจันัิยมจััด ผู้ลปรัะโยชนั์นัิยมจััด บรัิโภคนัิยมจััด และกามสัุขนัิยมจััด จัึงพุากันัละเว�นัสััมมา
ปฏิิบัติ ตามห้ลักมโนัธรัรัม มนัุษยธรัรัม จัรัิยธรัรัม และนัิติธรัรัม ในังานัศัึกษาวิจััยทั�งห้ลาย
ดังนัั�นั บทความนัี�จัึงเสันัอแนัะให้�ผู้้�ศัึกษาวิจััยในัมนัุษย์ควรัต�องดำาเนัินัการัด�วยกุศัลเจัตนัา ให้�ถ่อ
เป็นัห้ลักการัและแนัวทางพุัฒนัาคุณลักษณะพุิเศัษของนัักวิจััยในัอุดมคติ ‘ผู้้�มีวิชาอันัเป็นัเลิศั
