Page 149 - 47-2
P. 149
วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๗ ฉบัับัที่่� ๒ พฤษภาคม–สิิงหาคม ๒๕๖๕
รองศาสตราจารย์์สิวลีี ศิริไลี 139
บุทวิพากัษ์
ทริริศนะทางจริิยศาสำตริ์ของอาริิสำโตเติลเป็็นไป็ตามทริริศนะทางป็ริัชื่ญาแบบอันตว่ิทยา
(teleology) ท่�เชื่่�อว่่าทุกสำิ�งท่�เกิดีขึ�นและเป็็นไป็ล้ว่นม่จุดีมุ่งหมาย (end) ท่�จะบริริลุถึึง ริว่มถึึง
การิกริะทำาของมนุษย์ เชื่่น การิกริะทำาของแพทย์ม่จุดีมุ่งหมายเพ่�อให้เกิดีสำุขภาพท่�ดี่ของมนุษย์ การิกริะทำา
ของจิตริกริก็เพ่�อผลงานทางศิลป็ะท่�ม่คัุณคั่า แต่ถึ้าถึามว่่าจุดีมุ่งหมายท่�แท้จริิงของชื่่ว่ิตมนุษย์คั่ออะไริ
ตามทริริศนะของอาริิสำโตเติลเป็็นไป็ตามกริะบว่นทัศน์ของนักป็ริัชื่ญากริ่กสำมัยนั�น คั่อคัว่ามดี่ คัว่ามสำุข
(Eudaimonia) จุดีมุ่งหมายท่�แท้จริิงของการิกริะทำาจะต้องนำาไป็สำ่่คัว่ามดี่ คัว่ามสำุข คัว่ามสำุขเป็็นคัว่ามดี่
สำ่งสำุดี (supreme good) ซึ่ึ�งเกิดีขึ�นไดี้ดี้ว่ยป็ัญญาและเหตุผล (ป็ริ่ชื่าญาณ wisdom) และทำาให้ชื่่ว่ิต
มนุษย์เป็็นชื่่ว่ิตท่�สำง่างาม ท่�สำำาคััญคั่อการิริ่้จักตัดีสำินใจเล่อกดี้ว่ยคัว่ามริอบคัอบ การิริ่้จักเคัาริพตนเอง
(self-respect) เป็็นสำิ�งสำำาคััญ คันดี่จึงไม่ใชื่่คันท่�เพ่ยงแต่ริ่้หลักจริิยธิริริม แต่ต้องป็ฏิิบัติอย่างสำมำ�าเสำมอ
คัว่ามคัิดีของนักป็ริัชื่ญาตะว่ันตกเป็็นเพ่ยงการิเสำนอแนว่คัว่ามคัิดี การิเป็ิดีโอกาสำให้โต้แย้ง
ดี้ว่ยเหตุผล (argument) แต่จะเกิดีผลอย่างไริเป็็นเริ่�องบริิบทของแต่ละสำังคัม สำังคัมกริ่กขณะนั�นแต่ละ
นคัริริัฐม่ริะบบการิป็กคัริองแตกต่างกัน นคัริริัฐเอเธินสำ์เองเกิดีป็ัญหาและคัว่ามยุ่งเหยิงทางการิเม่อง
อาริิสำโตเติลต้องหน่ไป็จากสำังคัมเอเธินสำ์ท่�ตนสำอนคัว่ามริ่้มาตลอดี คังเหล่อไว่้แต่คัว่ามคัิดีให้คันริุ่นหลัง
ว่ิเคัริาะห์กันต่อไป็ โลกว่ิชื่าการิทางตะว่ันตกยังคังศึกษาคัว่ามคัิดีของอาริิสำโตเติลและม่ว่ิว่ัฒนาการิ
มาตลอดี
โลกตะว่ันออกม่คัว่ามแตกต่างจากตะว่ันตก ป็ริัชื่ญาตะว่ันออกม่พ่�นฐานทางป็ริัชื่ญาจ่น
ป็ริัชื่ญาญ่�ป็ุ�น และป็ริัชื่ญาอินเดี่ย โดียเฉัพาะพริะพุทธิศาสำนาซึ่ึ�งเป็็นป็ริัชื่ญาอินเดี่ยม่บทบาทสำำาคััญต่อ
สำังคัมและโลกทัศน์ของป็ริะชื่าชื่นในหลายป็ริะเทศ ป็ริะเทศไทยเป็็นป็ริะเทศหนึ�งท่�ไดี้ริับพ่�นฐาน
คัว่ามคัิดีคัว่ามเชื่่�อจากพริะพุทธิศาสำนามาเป็็นว่ัฒนธิริริมและป็ริากฏิอย่่ในทุกมิติของชื่่ว่ิต ลักษณะ
สำำาคััญของพริะพุทธิศาสำนาคั่อการิไม่นิยมคัว่ามริุนแริงทุกริ่ป็แบบ สำ่งเสำริิมการิกริะทำา การิดีำาเนินชื่่ว่ิต
แบบทางสำายกลางท่�ไม่สำุดีโต่ง การิม่สำติ การิใชื่้ป็ัญญา การิคัว่บคัุมตนเองทั�งคัว่ามคัิดี การิกริะทำา
การิใชื่้ว่าจาท่�ไม่สำ่อเสำ่ยดี หยาบคัาย ก้าว่ริ้าว่ การิไม่ผ่กใจเจ็บ ริว่มถึึงการิให้อภัย การิป็ฏิิบัติตนเป็็น
กัลยาณมิตริต่อกัน
การิเกิดีป็ัญหาทางสำังคัมและการิเม่องในสำังคัมป็ัจจุบันซึ่ึ�งเป็็นสำังคัมดีิจิทัลจึงเป็็นเริ่�องท่�
ชื่ว่นให้ว่ิเคัริะห์หาสำาเหตุและแนว่ทางแก้ไข
