Page 147 - 47-2
P. 147
วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๗ ฉบัับัที่่� ๒ พฤษภาคม–สิิงหาคม ๒๕๖๕
รองศาสตราจารย์์สิวลีี ศิริไลี 137
ชื่่ว่ิตป็ริะจำาว่ันไดี้บริริลุถึึงการิม่ชื่่ว่ิตท่�ดี่และคัว่ามอย่่ดี่ม่คัว่ามสำุข (well-being) มิตริภาพริะหว่่าง
ป็ริะชื่าชื่นในสำังคัมและมิตริภาพริะหว่่างป็ริะชื่าชื่นกับริัฐจึงเป็็นสำิ�งสำำาคััญและจะต้องเกิดีขึ�นคัว่บคั่่กัน
เชื่่�อมโยงไป็ถึึงคัว่ามสำมานฉัันท์และคัว่ามเป็็นธิริริมในสำังคัม
อาริิสำโตเติล (1962 : 231) เริิ�มอธิิบายเริ่�องคัว่ามเป็็นธิริริมและคัว่ามยุติธิริริมโดียย้อนกลับไป็
พิจาริณาเริ่�องของมิตริภาพและคัว่ามสำัมพันธิ์ของคันในสำังคัมตามท่�กล่าว่มาแล้ว่ โดียเฉัพาะสำุภาษิต
ท่�ว่่า เพ่�อนดีำาริงไว่้ซึ่ึ�งสำิ�งท่�ม่เหม่อนกับในสำังคัมป็ริะกอบดี้ว่ยกลุ่มต่าง ๆ ท่�แตกต่างกัน เชื่่น พ่�น้องใน
คัริอบคัริัว่ เพ่�อนในกลุ่มว่ิชื่าชื่่พเดี่ยว่กัน คัว่ามสำัมพันธิ์ของบุคัคัลในแต่ละกลุ่มย่อมแตกต่างกัน ดีังนั�น
คัว่ามเป็็นธิริริมท่�เกิดีในแต่ละกลุ่มก็ย่อมไม่เหม่อนกันตามริ่ป็แบบของคัว่ามสำัมพันธิ์ เชื่่นเดี่ยว่กับ
คัว่ามหมายของคัว่ามไม่เป็็นธิริริมก็ย่อมแตกต่างกัน อย่างไริก็ตาม เน่�องจากแต่ละกลุ่มในสำังคัมเป็็น
สำ่ว่นหนึ�งของริัฐ และจุดีมุ่งหมายของริัฐ ไม่ใชื่่เพ่�อเฉัพาะกลุ่มแต่เพ่�อคัว่ามดี่โดียสำ่ว่นริว่มของสำังคัม
และเพ่�อสำ่งเสำริิมสำภาว่ะของการิม่ชื่่ว่ิตท่�ดี่ของแต่ละบุคัคัลตลอดีชื่่ว่ิต กัารพ้ดีถึึงความิยุติธ์รรมิ ความิ
เป็นธ์รรมิ จำาเป็นต้องแยกัความิหมิายและประเภทของความิยุติธ์รรมิให้ชีัดีเจน (ผ่้ท่�สำนใจศึกษา
ไดี้จากหัว่ข้อ justice ของอาริิสำโตเติล)
เริ่�องสำำาคััญอ่กป็ริะการิหนึ�งคั่อ ในริัฐม่สำ่ว่นป็ริะกอบของกลุ่มคันหริ่อชืุ่มนุมชื่น เชื่่น ใน
เอเธินสำ์ม่ชื่นเผ่าต่าง ๆ ๑๐ เผ่า คัว่ามสำัมพันธิ์หริ่อมิตริภาพริะหว่่างบุคัคัลในเผ่าบ่งบอกถึึงริ่ป็แบบ
ริะบบการิป็กคัริองของแต่ละเผ่า ขณะเดี่ยว่กันคัว่ามสำัมพันธิ์ริะหว่่างป็ริะชื่าชื่นโดียริว่มในริัฐก็บ่งบอกถึึง
ริ่ป็แบบการิป็กคัริองของริัฐว่่าม่ลักษณะการิป็กคัริองแบบใดี ในชื่่ว่งเว่ลาของอาริิสำโตเติลม่ชื่่ว่ิตอย่่ริัฐ
ต่าง ๆ ม่ริ่ป็แบบการิป็กคัริองท่�ต่างกัน อาริิสำโตเติลกล่าว่ถึึงไว่้ ๖ ริ่ป็แบบ ทั�งริ่ป็แบบท่�ดี่และริ่ป็แบบ
ท่�ไม่ดี่ ดีังน่�
๑) ริะบบกษัตริิย์ (Kingship) การิป็กคัริองริ่ป็แบบน่�ป็กคัริองโดียบุคัคัลเพ่ยงคันเดี่ยว่ท่�มุ่ง
ป็ริะโยชื่น์สำุขของป็ริะชื่าชื่น ผ่้เป็็นกษัตริิย์จะต้องม่สำถึานะเหน่อกว่่าป็ริะชื่าชื่นและม่คัว่ามพอเพ่ยง
ในตนเอง ทำาทุกอย่างเพ่�อชื่่ว่ิตท่�ดี่ของป็ริะชื่าชื่น ถึ้าทำาไม่ไดี้ตามน่�ก็จะกลายเป็็นการิป็กคัริองโดียคันคัน
เดี่ยว่เพ่�อป็ริะโยชื่น์ของตนเอง ใชื่้อำานาจในทางท่�ไม่ถึ่กต้อง กลายเป็็นร้ปแบุบุกัารปกัครองแบุบุทรราชีย์
(Tyranny)
๒) ริะบบอภิชื่นาธิิป็ไตย (Aristocracy) การิป็กคัริองโดียคัณะบุคัคัล บุคัคัลท่�ม่คัว่ามริ่้
คัว่ามสำามาริถึ ดีำาเนินการิป็กคัริองดี้ว่ยริะบบคัุณธิริริม จัดีสำริริสำิ�งท่�จำาเป็็นและสำำาคััญให้แก่ป็ริะชื่าชื่น
แต่ถึ้าคัณะผ่้ป็กคัริองทำาไม่ไดี้ตามน่�และกริะทำาการิเพ่�อแสำว่งหาป็ริะโยชื่น์ของพว่กตนเองก็จะกลายเป็็น
ร้ปแบุบุของคณาธ์ิปไตย (Oligarchy)
