Page 69 - 22-0320 ebook
P. 69
วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๗ ฉบัับัที่่� ๑ มกราคม-เมษายน ๒๕๖๕
อนัันัต์์ เหล่่าเล่ิศวรกุุล่ 61
๑.๑ เอกั้ส�รประว่ัต์ิศั�สต์ร์ ไดิ�แก่ ลิลิตพยุหยาตราเพ็ชิร์พวง (๒๔๗๑ : ๒๗) ,
๔
พระราชิพงศิาวด้ารกรุงศิรีอยุธยาฉบัับับัริติชิมิวเซีียม (Chronicle of the Kingdom of Ayuthaya,
๕
๗
1999: 22, 36, 302, 436), ตำาราหนั้าที�มหาด้เล็ก (๒๕๑๐ : ๘๑, ๘๓), พระตำาราทรงเคีรื�องต้นั
๖
(๒๔๗๐ : ๖๑–๓), คีำาให้การขุนัหลวงวัด้ประดู้่ทรงธรรม (๒๕๕๕ : ๓๗), นัางนัพมาศิ (๒๕๒๘ : ๓๐๖),
จีด้หมายเหตุพระราชิกิจีรายวันัในัพระบัาทสมเด้็จีพระจีุลจีอมเกล้าเจี้าอยู่หัว (๒๕๑๓ : ๑๖๙),
จีด้หมายเหตุพระราชิพิธีลงสรงสมเด้็จีพระบัรมโอรสาธิราชิ เจี้าฟ้้ามหาวชิิรุณหิศิ สยามมกุฎราชิกุมาร
(๒๕๑๓ : ๑๗๑, ๒๒๒), พระราชิวิจีารณ์จีด้หมายเหตุคีวามทรงจีำาของพระเจี้าไปยิกาเธอ กรมหลวง
นัรินัทรเทวี (๒๔๕๑ : ๓๓๔–๕), พระราชิหัตถึเลขาที�พระบัาทสมเด้็จีพระจีุลจีอมเกล้าเจี้าอยู่หัว
(๒๕๕๕ : ๔๑๕) พระราชิทานัแด้่เจี้าพระยามหินัทรศิักด้ิ�ธำารง, พระราชิพิธีสิบัสองเด้ือนั (๒๕๕๐ :
๑๖๕); พระราชิกรัณยานัุสร (๒๔๖๓ : ๖๙–๗๐); จีด้หมายเหตุเรื�องทรงตั�งพระบัรมวงศิานัุวงศิ์
กรุงรัตนัโกสินัทร์ (กรมีพระสมีมีต้อมีรพันธุ์, ๒๕๕๕ : ๒๖–๙)
๑.๒ ว่รรณคำดี่ ไดิ�แก่ รามเกียรติ� รัชื่กาลที่ี� ๑ (๒๕๔๐ : ๒๒๙), ด้าหลัง (๒๕๑๔ : ๒๘๓),
อิเหนัา รัชื่กาลที่ี� ๒ (๒๕๔๗ : ๒๖๖), ขุนัชิ้างขุนัแผนั (๒๕๐๕ : ๕๖๙), ลิลิตตะเลงพ่าย (๒๕๔๙ ข : ๒๖),
ยุขันั (๒๕๔๘ : ๒๒๗, ๒๗๐, ๒๔๗), ลิลิตนัิทราชิาคีริชิ (๒๔๖๕ : ๓๖), เสภาเรื�องอาบัูหะซีันั (๒๔๖๒ :
๒๖), สามกรุง (๒๕๑๘ : ๗๘)
๔ แมี�ว่่าเร่�องนี�ผู้้�แต้่งจะแสดิงคำว่ามีสามีารถึที่างการกว่ีไว่�มีาก แต้่ผู้้�ว่ิจัยเห็นว่่าเป็็นเร่�องที่ี�มีีคำุณ์คำ่าที่างป็ระว่ัต้ิโบี่ราณ์ราชื่ป็ระเพณ์ียิ�งกว่่า
คำุณ์คำ่าที่างกว่ีศัิลป็์ จ่งไดิ�จัดิ ลิลิตพยุหยาตราเพ็ชิร์พวง ไว่�ในป็ระเภที่เอกสารป็ระว่ัต้ิศัาสต้ร์
๕ พระราชื่พงศัาว่ดิารกรุงศัรีอยุธยาฉบี่ับี่อ่�นที่ี�พบี่คำำาว่่ากั�นหยั�นในบี่ริบี่ที่เดิียว่กัน ไดิ�แก่ พระราชื่พงศัาว่ดิารฉบี่ับี่พันจันที่นุมีาศั (เจิมี)
(๒๕๕๙ : ๗๑, ๒๘๒), ฉบี่ับี่จักรพรรดิิพงศั์ (จาดิ) (๒๕๐๔ : ๓๖–๗, ๔๒๙), ฉบี่ับี่สมีเดิ็จพระพนรัต้น์ ว่ัดิพระเชื่ตุ้พน (ศัานต้ิ ภักดิีคำำา,
๒๕๕๘ : ๔๐, ๑๙๓, ๒๗๔), ฉบี่ับี่กรมีพระป็รมีานุชื่ิต้ชื่ิโนรส (๒๕๔๙ ก: ๒๔–๕, ๒๘๐), ฉบี่ับี่พระราชื่หัต้ถึเลขา (๒๕๔๘ : ๒.๑๒)
และฉบี่ับี่หมีอบี่รัดิเล (๒๕๔๙ : ๓๙, ๒๔๐, ๓๖๒)
๖ สมีเดิ็จพระเจ�าบี่รมีว่งศั์เธอ กรมีพระยาดิำารงราชื่านุภาพ (กรมีศัิลป็ากร, ๒๕๓๙ : คำำานำา ๑) ที่รงว่ิจารณ์์ว่่า ต้ำาราราชื่สำานักในสมีัย
กรุงศัรีอยุธยาส้ญหายไป็สิ�น สมีเดิ็จพระเจ�ากรุงธนบีุ่รีจ่งไดิ�ป็ระชืุ่มีผู้้�ร้�ธรรมีเนียมีอยุธยาแต้่งข่�น แต้่ไดิ�เพียงไมี่กี�เร่�อง แล�ว่มีาแต้่ง
เพิ�มีเต้ิมีในรัชื่กาลพระบี่าที่สมีเดิ็จพระพุที่ธยอดิฟ้้าจุฬาโลกมีหาราชื่และพระบี่าที่สมีเดิ็จพระพุที่ธเลิศัหล�านภาลัย ตำาราหนั้าที�
มหาด้เล็ก ก็เป็็นหน่�งในต้ำาราเหล่านั�น
๗ สมีเดิ็จพระเจ�าบี่รมีว่งศั์เธอ กรมีพระยาดิำารงราชื่านุภาพ (๒๕๓๙ : ๕๙) มีีพระว่ินิจฉัยว่่าแต้่งในรัชื่กาลพระบี่าที่สมีเดิ็จพระพุที่ธยอดิฟ้้า
จุฬาโลกมีหาราชื่ แต้่เพิ�งร้�กันว่่ามีีต้ำารานี�ก็เมี่�อภรรยาของเจ�าพระยาศัรีธรรมีาธิราชื่ (เว่ก บีุ่ญยรัต้พันธ์) นำาข่�นที่้ลเกล�าฯ ถึว่ายพระบี่าที่
สมีเดิ็จพระป็กเกล�าเจ�าอย้่หัว่ใน พ.ศั. ๒๔๖๙ (๒๕๓๙ : คำำานำา ๒)
