Page 45 - 46-1
P. 45
วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๖ ฉบัับัที่่� ๑ มกราคม-เมษายน ๒๕๖๔
นายกฤษฎา บุุณยสมิิต 37
ไม้เส้า มีโทษถึงต่าย แล้วให้นำาศึพิต่ระเวนป็ระจานรอบกองท้พิดี้วยและมีผ่ลไป็ถึงครอบคร้วดี้วย
ดี้งป็รากฏิต่ามบทบ้ญญ้ต่ิต่อนหนึ�งขุองกฎมณเฑ์ียรบาลว่า
ไอยการพระราชิสงคีราม ยกไปศ้กก็ดีข้าศ้กมาถ้งเมืองก็ดี แลท้าวพญาหััวเมือง
มนัตรีมุกขเสนัาโยธามาตผู้่้เปนันัายทับันัายกองยกชิ้างม้ารี�พล พลดั�งดาบัเขนั
เสโลโตมรปืนัไฟนั่าไม้ธนั่หัอกทวนั เปนัปีกออกไปณกลางแปลงแลเปนันัายกอง
ออกไปก็ดี ได้รบัแลมีไชิยชิำานัะแก่ข้าศ้กแลใหั้ยุกระบััดทับักฎหัมายคีวามชิอบั
มาได้รางวันัเจียดทองเสื�อสนัอบัแลเปลี�ยนัที�อื�นั ฝ้่ายล่กหัลานัใหั้เลี�ยงตาม
บัำาเหันัจ์ ถ้าผู้่้ใดถอยแต่ชิั�วเส้าหันั้�งลงอา ตัดหััวตัดเท้าทเวนัรอบัทับัล่กหัลานั
อย่าเลี�ยงเมื�อหันั้า (ราชบ้ณฑ์ิต่ยสถาน, ๒๕๕๐(๒) : ๑๒๘)
ป็รากฏิหล้กฐานทางป็ระว้ต่ิศึาสต่ร์ที�เป็็นพิระราชพิงศึาวดีารซึ่ึ�งสอดีคล้องก้บการกำาหนดี
ให้ความดีีความชอบและการลงโทษต่ามกฎมณเฑ์ียรบาลเก่านี�หลายเรื�อง เช่น
๑. พิระราชพิงศึาวดีารกรุงสยาม ฉับ้บบริต่ิชมิวเซึ่ียม มีบ้นทึกถึงความชอบในการชนช้าง
ในสงครามระหว่างแม่ท้พิไทยก้บแม่ท้พิพิม่าไว้ในเหตุ่การณ์รบเมื�อศึ้กราช ๙๓๕ ป็ีระกาเบญจศึก
เดีือน ๕ (ต่รงก้บ พิ.ศึ. ๒๑๑๖ ในร้ชสม้ยสมเดี็จพิระมหาธรรมราชา) ฝ่่ายพิระเจ้าหงสาวดีีเกรงว่า
พิระนเรศึวรน้�นทรงพิระป็ัญญาหล้กแหลม ลึกซึ่ึ�ง และองอาจกล้าหาญในการสงคราม นานไป็จะเป็็น
ภ้ยต่่อเมืองหงสาวดีีเป็็นม้�นคง จึงให้ให้น้นทส่ก้บราชสงครามเป็็นแม่ท้พิถือพิล ๑๐,๐๐๐ ไป็ต่้�ง
และกระทำาการ ณ เมืองกำาแพิงเพิชร เพิื�อกวาดีต่้อนครอบคร้วห้วเมืองฝ่่ายเหนือท้�งป็วงไป็ไว้เป็็นกำาล้ง
ในเมืองหงสาวดีี เมื�อพิระนเรศึวรทรงทราบเหตุ่จึงให้ป็ระชุมป็รึกษาขุุนนางว่า “...ชิุมท้าวพญามุขมนัตรี
ปร้กษาว่า ซื่้�งเราจะละใหั้เมืองกำาแพงเพชิร ฉิบัหัายพลัดพรายจากภ่มิลำาเนัานัั�นัมิชิอบั เราจะยกไปตี
นัันัทส่กับัราชิสังคีรำา มิใหั้เอาคีรัวเมืองกำาแพงเพชิรไปได้” ฝ่่ายน้นทส่ก้บราชสงครามเมื�อร่้ขุ่าวว่า
พิระนเรศึวรเสดี็จยกพิยุหยาต่ราท้พิจากเมืองพิิษณุโลกเพิื�อไป็ย้งเมืองกำาแพิงเพิชร น้นทส่ก้บราชสงคราม
ก็เลิกรี�พิลช้างม้าหนีไป็จากเมืองกำาแพิงเพิชร พิระนเรศึวรจึงต่ร้สให้พิญาไชยบ่รณและขุุนศึรี และ
พิระห้วเมืองท้�งป็วงยกรี�พิลช้างม้าเป็็นกองหน้าต่ามไป็ต่ีน้นทส่ พิญาไชยบ่รณต่ามไป็ท้นที�ต่ำาบลแม่ระกา
เกิดีรบพิุ่งก้น และมีการชนช้างระหว่างพิญาไชยบ่รณก้บน้นทส่ และระหว่างขุุนศึรีก้บราชสงคราม
“พญาไชิยบั่รณขี�ชิ้างพลายปืนัพระรามได้ชินัชิ้างกับันัันัทส่่ ชิ้างนัันัทส่่ได้ล่างชิ้างพญาไชิยบั่รณเสียที
เบันัไป นัันัทส่่จ้วงฟันัไปด้วยของ้าวต้องนัิ�วชิี�พญาไชิยบั่รณกระทบัข้อขาด ชิ้างพญาไชิยบั่รณกลับัได้
ล่างคีำ�าถนััด ชิ้างนัันัทส่่ทานักำาลังไม่ได้ขวางพ่ายไป ขุนัศรีขี�ชิ้างพลายศัตร่นัาศได้ชินัด้วยชิ้างราชิสังคีรำา
