Page 271 - 46-1
P. 271
วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๖ ฉบัับัที่่� ๑ มกราคม-เมษายน ๒๕๖๔
ดร.พรธรรม ธรรมวิิมล 263
ภููมิสถาปนิก ค้ือ ผู้ที�รับผิดีชอบในเรื�องการออกแบบสร้างสรรค้์งานภููมิสถาปัตยกรรม รวมทั�ง
การปกป้องสิ�งแวดีลิ้อมทั�งทางธีรรมชาติแลิะวัฒนธีรรม บนผืนแผ่นดีินที�ปรากฏในรูปของภููมิทัศน์แลิะ
ภููมิทัศน์วัฒนธีรรม การออกแบบงานภููมิสถาปัตยกรรมนี�จ่งเป็นส่วนที�สำาค้ัญมีบทบาทในการสร้างสรรค้์
ร่วมกับงานสถาปัตยกรรมเพื�อให้ไดี้งานที�สมบูรณ์แบบแลิะถูกต้อง โดียมีค้วามสำาค้ัญในการทำางาน
ตั�งแต่ช่วงเริ�มต้นงานออกแบบในการร่วมวิเค้ราะห์แลิะกำาหนดีการใช้สอยพื�นที�ตั�งแต่เริ�มแรกที�เรียกว่า
“งานวางผังบริเวณ” ซึ่่�งต้องมีค้วามสอดีค้ลิ้องร่วมไปกับการออกแบบในองค้์รวมของงานทั�งหมดีเพื�อ
การใช้สอยที�เหมาะสม การสื�อค้วามหมาย แลิะสุนทรียภูาพของพื�นที� เป็นต้น สำาหรับการออกแบบ
พระเมรุมาศนั�น งานภููมิสถาปัตยกรรมเข้ามามีบทบาทตั�งแต่เรื�องการวางผังในการกำาหนดีที�ตั�งแลิะ
การจัดีวางตำาแหน่งอาค้าร ตลิอดีจนการวางแนวค้ิดีในการออกแบบเพื�อการใช้งาน สื�อค้วามหมาย แลิะ
เพื�อสุนทรียภูาพของสภูาพแวดีลิ้อมในพื�นที�มณฑลิพิธีี
ภููมิิสถาปััตยกรรมิในพัระเมิรุมิาศ
สำาหรับพระราชพิธีีถวายพระเพลิิงพระบรมศพของพระมหากษััตริย์ไทยในอดีีตนั�น ปรากฏ
ในประวัติศาสตร์ที�สืบค้้นจากหลิักฐาน พบว่าเป็นผลิงานการสร้างสรรค้์การออกแบบแลิะก่อสร้าง
โดียนายช่างหลิวงตามรูปแบบโบราณราชประเพณีที�ไดี้ถือปฏิบัติสืบต่อกันมา นายช่างหลิวงนั�นค้ือ
สถาปนิกซึ่่�งเป็นผู้ออกแบบงานทั�งหมดี โดียมีทีมนายช่างผู้ช่วยร่วมทำางานดี้วยเนื�องจากเป็นงานใหญ่
ซึ่่�งในยุค้สมัยนั�นยังมิไดี้มีการแบ่งแยกหน้าที�สถาปนิก ภููมิสถาปนิก หรือมัณฑนากร แต่อย่างไร สำาหรับ
ในยุค้ปัจจุบันนี�ไดี้มีการแบ่งหน้าที�รับผิดีชอบตามสายงานวิชาชีพในการออกแบบ ซึ่่�งมีการเรียนการสอน
ที�แยกสาขาวิชาชีพตั�งแต่ในระดีับอุดีมศ่กษัา แลิะการแบ่งหน้าที�รับผิดีชอบโดียสภูาวิชาชีพอย่างชัดีเจน
ในการพิจารณาลิักษัณะงานภููมิสถาปัตยกรรมในงานพระเมรุมาศนั�น ประกอบดี้วยงานการ
วางผังบริเวณแลิะการออกแบบภููมิสถาปัตยกรรมในบริเวณพื�นที�ทั�งหมดี
ประการแรกค้ือจุดีเริ�มต้นของการก่อสร้าง ไดี้แก่ การกำาหนดีขอบเขตพื�นที�ตำาแหน่งของ
การวางตัวอาค้ารในพื�นที�งานประเภูทนี�ว่า การวางผังบริเวณ
ประการที� ๒ ไดี้แก่ การออกแบบพื�นที�ว่างระหว่างอาค้ารเพื�อการใช้สอยที�ดีีแลิะเพื�อสร้างเสริม
บรรยากาศ การนำาค้วามหมายที�เกี�ยวข้องมาออกแบบเพื�อสื�อสารถ่ายทอดีสู่ผู้ที�เข้ามาใช้พื�นที�นั�น ๆ
หรือที�ปรากฏเป็นภูาพลิักษัณ์
จากประวัติศาสตร์ของการสร้างพระเมรุมาศนั�น หากพิจารณาเฉพาะลิักษัณะงานภููมิ-
สถาปัตยกรรมนั�นเท่าที�สืบค้้นจากเอกสารโบราณสมัยอยุธียา พระเมรุมาศในรัชสมัยสมเดี็จพระเจ้า
