Page 269 - 46-1
P. 269
วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๖ ฉบัับัที่่� ๑ มกราคม-เมษายน ๒๕๖๔
ดร.พรธรรม ธรรมวิิมล 261
พััฒนาการของงานภููมิิสถาปััตยกรรมิ
ในพัระเมิรุมิาศจากยุคต้นสมิัยรัตนโกสินทร์
ถึงพัระเมิรุมิาศพัระบาทสมิเด็็จพัระบรมิชนกาธิิเบศร
มิหาภููมิิพัลอด็ุลยเด็ชมิหาราช บรมินาถบพัิตร
ด็ร.พัรธิรรมิ ธิรรมิวิิมิล
ภาคีีสมาชิิก สำานัักศิิลปกรรม
ราชิบััณฑิิตสภา
บทคััดย่่อ
พระราชพิธีีถวายพระเพลิิงพระบรมศพของพระมหากษััตริย์ไทยในอดีีตนั�น ปรากฏ
ในประวัติศาสตร์ที�สืบค้้นจากหลิักฐานพบว่าเป็นผลิงานการสร้างสรรค้์การออกแบบแลิะ
ก่อสร้างโดียนายช่างหลิวงตามรูปแบบโบราณราชประเพณีที�ไดี้ถือปฏิบัติสืบต่อกันมา งานภููมิ
สถาปัตยกรรมเป็นส่วนหน่�งในงานก่อสร้างนี�ที�มีบทบาทตั�งแต่เรื�องการวางผังในการกำาหนดีที�ตั�ง
แลิะการจัดีวางตำาแหน่งอาค้าร ตลิอดีจนการวางแนวค้ิดีในการออกแบบเพื�อการใช้งาน
สื�อค้วามหมาย แลิะเพื�อสุนทรียภูาพของสภูาพแวดีลิ้อมในพื�นที�มณฑลิพิธีี ตั�งแต่สมัยต้น
รัตนโกสินทร์พบว่าพัฒนาการของงานภููมิสถาปัตยกรรมในงานพระเมรุมาศแบ่งออกไดี้ ๔ ช่วง
ที�แสดีงให้เห็นว่างานภููมิสถาปัตยกรรมมีบทบาทในการกำาหนดีรูปแบบของผังแลิะการตกแต่ง
สภูาพแวดีลิ้อมมากข่�น รวมทั�งในการสื�อค้วามหมายขับเน้นแนวค้วามค้ิดีจากปรัชญาค้วามเชื�อ
ที�มีต่อมณฑลิพิธีีแลิะสถาปัตยกรรมพระเมรุมาศให้มีค้วามชัดีเจนมากข่�น โดียที�เห็นเป็น
รูปธีรรมมากที�สุดีในงานพระเมรุมาศพระบาทสมเดี็จพระบรมชนกาธีิเบศร มหาภููมิพลิ
อดีุลิยเดีชมหาราช บรมนาถบพิตร ที�งานภููมิสถาปัตยกรรมไดี้มีพัฒนาการสื�อค้วามหมายบริเวณ
มณฑลิพิธีีที�แสดีงค้วามป็นอนุสรณ์ระลิ่กถ่งพระผู้เสดี็จกลิับสู่สรวงสรรค้์อีกดี้วย
คัำ�สำำ�คััญ : ภููมิสถาปัตยกรรม พระเมรุมาศ พระเมรุมาศในรัชกาลิที� ๙ สมัยรัตนโกสินทร์
การออกแบบ พัฒนาการ
