Page 275 - 46-1
P. 275
วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๖ ฉบัับัที่่� ๑ มกราคม-เมษายน ๒๕๖๔
ดร.พรธรรม ธรรมวิิมล 267
ดี้วยเหตุนี�จ่งเป็นที�มาของการปรับเปลิี�ยนรูปแบบของพระเมรุมาศที�มีการลิดีทอนขนาดี
แลิะรายลิะเอียดีของผังบริเวณปริมณฑลิแลิะอาค้ารลิงเพื�อสนองตามพระราชประสงค้์ตามที�พระองค้์
ไดี้เค้ยตรัสไว้ ดีังนั�น รูปแบบแลิะลิักษัณะของผังบริเวณปริมณฑลิของพระเมรุมาศแบบใหม่นี�จ่งไดี้
ยกเลิิกการสร้างพระเมรุซึ่่�งปรกติเป็นพระเมรุทรงปรางค้์ที�ค้รอบหุ้มพระเมรุมาศ เหลิือไว้เฉพาะอาค้าร
พระเมรุมาศ (พระเมรุทอง) สำาหรับพระราชพิธีีการถวายพระเพลิิงเท่านั�น ทำาให้อาค้ารประธีานซึ่่�งตั�งอยู่
ก่�งกลิางมีขนาดีเลิ็กลิง แต่รูปแบบสถาปัตยกรรมยังค้งแสดีงให้เห็นถ่งฐานานุศักดีิ�ของพระมหากษััตริย์
แลิะสามารถตอบสนองการใช้สอยไดี้อย่างสมบูรณ์ สำาหรับผังบริเวณมีลิักษัณะสมมาตรไม่ซึ่ับซึ่้อน
แต่ยังค้งสะท้อนถ่งแผนภููมิจักรวาลิตามค้วามเชื�อที�ย่ดีถือปฏิบัติมาแต่บรรพกาลิ ลิักษัณะของการ
ออกแบบภููมิสถาปัตยกรรมบนพื�นที�ว่างระหว่างกลิุ่มอาค้ารนั�นพื�นที�ใช้สอยตกแต่งดี้วยองค้์ประกอบตาม
รูปแบบโบราณราชประเพณีที�มีค้วามเรียบง่ายข่�น ปรากฏพื�นที�ว่างของงานภููมิสถาปัตยกรรมมากข่�น
สำาหรับองค้์ประกอบภููมิทัศน์ เช่น การปูพื�นยังค้งใช้วัสดีุตามรูปแบบเดีิม เช่น การตีไม้ไผ่แลิะนำามา
สานปูลิานทางเดีินหรือปูดี้วยเสื�อ สำาหรับองค้์ประกอบอื�น ๆ นั�นยังค้งเป็นไปตามรูปแบบเดีิม
๒
๓. ย่ดีถือรูปแบบการก่อสร้างตามแบบอย่างพระเมรุมาศในพระบาทสมเดี็จพระจุลิจอมเกลิ้า
เจ้าอยู่หัว แต่มีการตกแต่งบริเวณมลิฑลิพิธีีดี้วยองค้์ประกอบภููมิทัศน์ที�เป็นไปตามยุค้สมัย เช่น
พระเมรุมาศในพระบาทสมเดี็จพระมงกุฎเกลิ้าเจ้าอยู่หัว พระเมรุมาศในพระบาทสมเดี็จพระปรเมนทร
มหาอานันทมหิดีลิ จนถ่งพระเมรุมาศในสมเดี็จพระนางเจ้ารำาไพพรรณี โดียมีลิักษัณะของการวาง
ผังบริเวณแลิะมณฑลิพิธีีที�มีหลิักการเดีียวกันกับพระเมรุมาศในพระบาทสมเดี็จพระจุลิจอมเกลิ้า
เจ้าอยู่หัว ค้วามแตกต่างที�เห็นชัดีเจนในการออกแบบตกแต่งงานภููมิสถาปัตยกรรมอยู่บริเวณพื�นที�
ภูายในระหว่างกลิุ่มอาค้าร โดียเฉพาะลิานรอบพระเมรุมาศนั�นไดี้ออกแบบให้มีการใช้สอยพื�นที�อย่าง
ชัดีเจน เช่น พื�นที�ลิานกิจกรรม ทางเดีิน พื�นที�สำาหรับสวนที�เป็นสนามหญ้าแลิะปลิูกไม้ประดีับรอบฐาน
พระเมรุ
ค้วามแตกต่างของงานภููมิสถาปัตยกรรมในช่วงนี�อีกอย่างหน่�งค้ือการนำารูปแบบหรือ
องค้์ประกอบภููมิทัศน์ใหม่ ๆ ตามยุค้สมัยมาใช้ในการประดีับตกแต่ง ซึ่่�งส่วนใหญ่ไดี้รับอิทธีิพลิมาจาก
ศิลิปะจากต่างประเทศแลิะการพัฒนาดี้านเทค้โนโลิยีที�มีการการผลิิตวัสดีุใหม่ ๆ ที�ใช้ในการก่อสร้าง
แลิะไดี้ถูกนำามาใช้ในการก่อสร้างแทนวัสดีุเดีิมที�เค้ยใช้ จ่งเห็นค้วามเปลิี�ยนแปลิงในการตกแต่งพื�นที�
ทางภููมิทัศน์ เช่น การจัดีสวนแทรกเข้ามาร่วมกับองค้์ประกอบภููมิทัศน์เดีิมหรือเข้ามาแทนที�องค้์ประกอบ
๒ พิจารณาแลิะวิเค้ราะห์จากภูาพถ่ายการบันท่กเหตุการณ์กระบวนพระราชอิสริยยศในงานถวายพระเพลิิงพระบรมศพพระบาทสมเดี็จ
พระจุลิจอมเกลิ้าเจ้าอยู่หัว, ที�มา : สำานักหอจดีหมายเหตุแห่งชาติ
