Page 257 - 46-1
P. 257
วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๖ ฉบัับัที่่� ๑ มกราคม-เมษายน ๒๕๖๔
รองศาสตราจารย์์ ดร.ณรงค์์ชััย์ ปิิฎกรัชัต์ 249
ทฤษฎีของทำานองตรีะตามนัย์การีอัญเช้ิญใช้้วงดนตรีีบรีรีเลงในกรีะบวนพิธีีไหว้ครีู ดำาเนิน
ไปี่ด้วย์รีะบบเสีย์งและการีเคลื�อนที�ของลีลาทำานองเพลง กลไกการีกำากับจ้ังหวะหน้าทับ ไม้กลอง
จ้ังหวะทั�วไปี่ที�สื�อแนวคิดสัมพันธี์ขององค์ปี่รีะกอบ ๔ ส�วน คือ
ส�วนที� ๑ ครีูเทพเจ้้า ปี่รีะกอบด้วย์มหาเทพ ครีูเทพเจ้้า นาฏิย์เทพ ดุรีิย์เทพ ครีูฤๅษี ครีูผูู้้ทำา
หน้าที�ปี่รีะกอบพิธีีกล�าวถ้อย์รี้อย์คำาน้อมบูช้าเพื�ออัญเช้ิญท�านมาสู�มณฑลพิธีี
ส�วนที� ๒ วงดนตรีีบรีรีเลงเพื�อทำาหน้าที�เปี่็นสื�อกลางด้วย์สาย์เสีย์งแห�งทำานองเพลง
ส�วนที� ๓ สาย์เสีย์งแห�งทำานองเพลงทำาหน้าที�นำาทำานองข่�นนำา ทำานองบูช้า ทำานองสรีรีเสรีิญ
การีอัญเช้ิญเพื�อเคลื�อนที�จ้ากวิมานที�สถิตสู�มณฑลพิธีีไหว้ครีู และการีแสดงอิทธีิพลังแห�งเทพานุภาพ
ส�วนที� ๔ การีน้อมบูช้าและรีับพรีจ้ากครีูเทพเจ้้าที�อัญเช้ิญของสาธีุศิิษย์านุศิิษย์์และผูู้้รี�วมพิธีี
ทำานองตรีะในมิติเพื�อสื�อนัย์การีอัญเช้ิญดำาเนินไปี่ตามองค์ปี่รีะกอบของสื�อแนวคิดสัมพันธี์
ครีูเทพเจ้้ามีเพลงหน้าพาทย์์ปี่รีะจ้ำาองค์ เทพเจ้้าบางองค์มีหลาย์ทำานองเพลง เมื�ออัญเช้ิญท�านมาสู�
มณฑลพิธีี ศิิลปี่ินจ้่งเลือกทำานองเพลงมาใช้้บรีรีเลง แต�ครีูเทพเจ้้าบางองค์ไม�มีเพลงปี่รีะจ้ำาองค์ ศิิลปี่ิน
ดนตรีีจ้่งปี่รีะพันธี์เพลงข่�นใหม� หรีือนำาเพลงหน้าพาทย์์เดิมที�มีนัย์สื�อตามความหมาย์ลักษณะเดีย์วกัน
แต�มิใช้�ทำานองตรีะนำามาบรีรีเลง วิธีีการีนี�ถือเปี่็นแนวปี่ฏิิบัติมาก�อนที�มีการีปี่รีะพันธี์ทำานองตรีะข่�น
ตามข้อมูลบางส�วนของทำานองตรีะและเพลงหน้าพาทย์์ที�ปี่รีากฏิในวงวิช้าการีดนตรีี มีดังนี�
๑. มิหาเทพ
มหาเทพ หมาย์ถ่ง เทพเจ้้า ๓ องค์ที�เรีีย์กว�า “ตรีีมูรีติ” คือ พรีะอิศิวรี พรีะนารีาย์ณ์
และพรีะพรีหม ทั�ง ๓ องค์มีศิักติผูู้้เปี่็นช้าย์า คือ พรีะอุมาเปี่็นศิักติของพรีะอิศิวรี พรีะลักษมีเปี่็นศิักติ
ของพรีะนารีาย์ณ์ และพรีะสรีัสวดีเปี่็นศิักติของพรีะพรีหม เพลงหน้าพาทย์์ปี่รีะจ้ำาองค์ครีูเทพเจ้้าและ
ภูมิสำาคัญของแต�ละองค์ที�นำาเสนอ มีดังนี�
