Page 262 - 46-1
P. 262
วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๖ ฉบัับัที่่� ๑ มกราคม-เมษายน ๒๕๖๔
254 วงปี่่�พาทย์์บรรเลงทำานอง “ตระ” ในมิิติเพ่�อสื่่�อนัย์การอัญเชิิญ
๑๐ ตนข่�นคือพรีะมนู ความสำาคัญของพรีะปี่รีะคนธีรีรีพคือท�านเปี่็นผูู้้คิดและสรี้างพิณคันแรีก เปี่็น
เทพผูู้้มีความช้ำานาญในดุรีิย์างค์ การีขับรี้อง และปี่รีะโคมดนตรีี วิทย์าการีดนตรีีของพรีะองค์มี
ความสำาคัญย์อดย์ิ�ง เทีย์บด้วย์พรีะเวทมีตำารีาเรีีย์กว�า คันธีัพเวทหรีือคันธีัพศิาสตรี์ ทางด้านดนตรีี
นับถือว�าเปี่็นครีูใหญ�หรีือผูู้้เฒ่�า เมื�อกล�าวคำาศิักดิ�สิทธีิ�หรีือโองการีในการีสรีรีเสรีิญพรีะองค์จ้่งมีว�า
“พรีะปี่รีะคนธีรีรีพ พรีะครีูเฒ่�า” ศิิลปี่ินดนตรีีบูช้าพรีะปี่รีะคนธีรีรีพ บางท�านขานนามว�า “พรีะนารีทฤๅษี”
และย์ังนิย์มนำาตะโพนไทย์มาตั�งแทนเปี่็นสัญลักษณ์แห�งความเคารีพเรีีย์กว�า พรีะปี่รีะคนธีรีรีพหรีือ
ครีูตะโพน มีเรีื�องเล�าว�าพรีะพรีหมเปี่็นผูู้้สรี้างตะโพนข่�นเพื�อปี่รีะกอบจ้ังหวะรีำาฟ้้อนของพรีะอิศิวรี
เมื�อครีาวที�พรีะอิศิวรีทรีงมีช้ัย์เหนือนครีตรีีปีุ่รีะ ผูู้้ทำาหน้าที�ตีกลองนี�ครีั�งแรีกคือ พรีะพิฆเนศิวรี
ภาพท่� ๔ ตะโพน สัญลักษณ์ของพรีะปี่รีะคนธีรีรีพ
ท่�มิา : รีองศิาสตรีาจ้ารีย์์ ดรี.ณรีงค์ช้ัย์ ปี่ิฎกรีัช้ต์
๓.๒ ตระพระปี่ัญจสื่ิงขร
ตรีะพรีะปี่ัญจ้สิงขรี เปี่็นเพลงหน้าพาทย์์ปี่รีะจ้ำาองค์พรีะปี่ัญจ้สิงขรีหรีือพรีะปี่ัญจ้สีขรี
ทำานองเพลงมีไม้เดิน ๔ ไม้ ไม้ลา ๔ ไม้ ออกด้วย์เพลงรีัวลาเดีย์ว นาย์สำารีาญ เกิดผู้ล ปี่รีะพันธี์เมื�อ
พ.ศิ. ๒๕๔๒ เพื�อใช้้บรีรีเลงอัญเช้ิญพรีะปี่ัญจ้สิงขรี เพลงนี�บรีรีเลงครีั�งแรีกในพิธีีไหว้ครีู ในครีั�งนั�น
สมเด็จ้พรีะกนิษฐ์ารีาช้เจ้้า กรีมสมเด็จ้พรีะเทพรีัตนรีาช้สุดาฯ สย์ามบรีมรีาช้กุมารีี เสด็จ้รี�วมงานพิธีี
ไหว้ครีูที�บ้านใหม�หางกรีะเบน อำาเภอบางบาล จ้ังหวัดพรีะนครีศิรีีอย์ุธีย์า พรีะปี่ัญจ้สีขรีเปี่็นดุรีิย์เทพ
องค์หน่�งที�นำามาปี่รีะดิษฐ์านบนแท�นบูช้าของพิธีีไหว้ครีูดนตรีีไทย์ ดังโองการีไหว้ครีูว�า “พรีะปี่ัญจ้สีขรี
พรีะกรีเธีอถือพิณ ดีดดังเสนาะสนั�น” ช้าติกำาเนิดของพรีะปี่ัญจ้สีขรีนั�นเคย์เกิดเปี่็นมนุษย์์มาก�อน
ตอนเปี่็นมนุษย์์ในวัย์เด็กไว้ผู้ม ๕ แหย์ม มีหน้าที�เลี�ย์งวัว เปี่็นผูู้้มีจ้ิตใจ้ดี มีฝี่มือในการีก�อสรี้าง
มีจ้ิตอาสาช้อบสรี้างสาธีารีณสมบัติให้ปี่รีะช้าช้นทั�วไปี่ได้ใช้้ปี่รีะโย์ช้น์ เช้�น สรี้างทางเดิน ที�พัก โรีงทาน
