Page 251 - 46-1
P. 251
วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๖ ฉบัับัที่่� ๑ มกราคม-เมษายน ๒๕๖๔
รองศาสตราจารย์์ ดร.ณรงค์์ชััย์ ปิิฎกรัชัต์ 243
วงปี่่�พาทย์์บรรเลงทำานอง “ตระ”
ในมิิติเพ่�อสื่่�อนัย์การอัญเชิิญ
รองศาสื่ตราจารย์์ ดร.ณรงค์์ชิัย์ ปี่ิฎกรัชิต์
วิิทยาลััยดุุริิยางคศิิลัป์์ มหาวิิทยาลััยมหิดุลั
ภาคีสมาชิิก สำานัักศิิลัป์กริริม
ริาชิบััณฑิิตยสภา
บทคััดย่่อ
วงปี่่�พาทย์์ เปี่็นวงดนตรีีไทย์ปี่รีะเภทหน่�งที�ใช้้บรีรีเลงในงานพิธีีกรีรีมและบรีรีเลงปี่รีะกอบ
การีแสดง ในการีปี่รีะกอบพิธีีไหว้ครีูดนตรีี พิธีีไหว้ครีูโขนละครี วงปี่่�พาทย์์มีบทบาทในการีบรีรีเลง
ตามรีะเบีย์บพิธีี และบรีรีเลงเพลงตามที�ครีูผูู้้ปี่รีะกอบพิธีีบอกให้บรีรีเลงที�สอดคล้องกัน ในพิธีีกรีรีม
ไหว้ครีูมีครีูเทพเจ้้าที�อย์ู�ในสถานะมหาเทพ ครีูเทพเจ้้าที�นับถือว�าเปี่็นครีูทางศิิลปี่์ จ้่งต้องกล�าว
อัญเช้ิญให้ท�านเสด็จ้มาสู�มณฑลพิธีีไหว้ครีู ครีูเทพเจ้้าบางองค์นักดนตรีีไทย์ได้ปี่รีะพันธี์ทำานอง
เพลงเพื�อให้เปี่็นเพลงปี่รีะจ้ำาองค์ เพลงหน้าพาทย์์นี�เรีีย์กช้ื�อข่�นต้นว�า “ตรีะ” ซึ่่�งมีนิย์ามถ่ง
“เพลง” เช้�น ตรีะพรีะอิศิวรี ตรีะพรีะศิิวะเปี่ิดโลก ตรีะพรีะนารีาย์ณ์ ตรีะพรีะพรีหม ตรีะลง
สรีงพรีะพรีหม ตรีะพรีะอุมา ตรีะพรีะสรีัสวดี ตรีะพรีะปี่รีะคนธีรีรีพ ตรีะพรีะปี่ัญจ้สิงขรี
ตรีะพรีะวิษณุกรีรีม ตรีะพรีะพิฆเนศิวรี์ ตรีะมัฆวาน ตรีะพรีะฤๅษีกไลย์โกฏิิ ตรีะสันนิบาต ตรีะเช้ิญ
มีเพลงสำาคัญอย์ู�เพลงหน่�งซึ่่�งเปี่็นอวตารีของพรีะอิศิวรีมิได้ข่�นต้นว�า “ตรีะ” คือเพลงองค์พรีะพิรีาพ
เพลงนี�เปี่็นเพลงปี่รีะจ้ำาองค์และวงปี่่�พาทย์์ใช้้บรีรีเลงอัญเช้ิญท�านมาสู�มณฑลพิธีีไหว้ครีู ตาม
แบบแผู้นกรีะบวนพิธีีของการีอัญเช้ิญครีู ปี่รีะกอบด้วย์ คำาศิักดิ�สิทธีิ�ที�ครีูผูู้้ปี่รีะกอบพิธีีอ�านตาม
ความของโองการีไหว้ครีู วงปี่่�พาทย์์บรีรีเลงตรีะปี่รีะจ้ำาองค์เทพเจ้้าหรีือทำานองที�เปี่็นนิย์ามตามนัย์
ครีูเทพเจ้้ารีับทรีาบของการีอัญเช้ิญจ้่งเสด็จ้สู�งานพิธีีตามกรีะแสทำานองเพลงซึ่่�งเปี่็นเนื�อทำานอง
เฉพาะขององค์เทพเจ้้า เพลงทำานองท้าย์สุดเปี่็นเพลงออก ทำานองเพลงช้�วงท้าย์นี�ครีูเทพเจ้้าแสดง
อิทธีิเทวะด้วย์ทำานองเพลงรีัวลาเดีย์วหรีือรีัวสามลา ตามนัย์นี�หมาย์ว�าครีูเทพเจ้้าได้เสด็จ้มาสู�
มณฑลพิธีีไหว้ครีูเรีีย์บรี้อย์แล้ว
คัำ�สำำ�คััญ : วงปี่่�พาทย์์ ตรีะ การีอัญเช้ิญ
