Page 152 - 45-3

วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๕ ฉบัับัที่่� ๓ กัันยายน-ธัันวาคม ๒๕๖๓
144 การป้้องกันภาวะสมองเส่�อม

๖. ภาวะซึึมเศร้า

ภาวะซึ่้มเศร้าพิ่บัได้บั�อยุในปัระชากรทั�วไปั และอาจเปั็นอาการนำาก�อนภาวะสัมองเสั่�อมได้
ทำาให้้ระบัุได้ยุากว�าเห้ตุ่ใดเก่ดข้�นก�อน แต่�เช่�อว�าโรคซึ่้มเศร้าที�เก่ดข้�นในช�วงวัยุกลางคนยุ�อมสั�งผู้ลต่�อ

การทำางานในสัมองทั�งด้านฮอร์โมนความเครียุดที�เพิ่่�มข้�น สัารสั่�อปัระสัาทที�ไม�สัมดุล ทำาให้้เซึ่ลล์ปัระสัาท
เสั่�อมลงได้ง�ายุและฟั้�นฟั่ได้ช้า การรักษาโรคซึ่้มเศร้าจ้งน�าจะลดอุบััต่่การณ์ของโรคได้ จ้งควรต่่ดต่าม

ผู้่้ปั่วยุสั่งอายุุที�มีอาการซึ่้มเศร้าอยุ�างใกล้ช่ด (Bennett and Thomas, 2014) เน่�องจากปััจจัยุนี�
มีความสััมพิ่ันธ์์กับัการแยุกต่ัวจากสัังคม (social isolation) จ้งพิ่บัร�วมกันได้บั�อยุ

๗. มลุ่ภาวะทางอากาศ
มลภาวะเปั็นปััจจัยุเสัี�ยุงทางสั่�งแวดล้อมต่�อสัุขภาพิ่ที�สัำาคัญที�สัุด ทำาให้้เก่ดการเสัียุชีว่ต่

ก�อนวัยุอันควรปัระมาณ ๙ ล้านคนใน ค.ศ. ๒๐๑๕ ผู้่้ที�เสัียุชีว่ต่มักอยุ่�ในกลุ�มผู้่้มีรายุได้ต่ำ�า-ปัานกลาง
และมีแนวโน้มสั่งข้�นเร่�อยุ ๆ มลภาวะทางอากาศเปั็นปััญห้าทั�วโลกและมีผู้ลชัดเจนต่�อสัุขภาพิ่

(Landrigan et al., 2018) ข้อม่ลจากห้ลายุการศ้กษาพิ่บัความสััมพิ่ันธ์์ระห้ว�างการสััมผู้ัสัมลภาวะ
ทางอากาศกับัการร่้ค่ดที�บักพิ่ร�อง (Oudin et al., 2016) เช�น ผู้่้ที�อยุ่�ใกล้กับัถนนให้ญ�ห้ร่อทางห้ลวง

จะมีอุบััต่่การณ์ของสัมองเสั่�อมสั่งข้�น (Ailshire and Crimmins, 2014) ระดับัพิ่ีเอ็ม ๒.๕ (PM2.5)
ที�สั่งสััมพิ่ันธ์์กับัการทำางานของสัมองที�ลดลง ผู้่้ที�อยุ่�ในเม่องให้ญ�จะมีความเสัี�ยุงต่�อโรคความเสั่�อมของ

ระบับัปัระสัาท โรคอัลไซึ่เมอร์ และโรคพิ่าร์ก่นสัันเพิ่่�มข้�น (Ritz et al., 2016; Wu et al., 2015)
เช่�อว�ามลภาวะทางอากาศจะทำาให้้เก่ดการอักเสับัทางระบับัปัระสัาท เก่ดการสัะสัมของสัาร Abeta 42

และ alpha-synuclein ในสัมอง เด็กที�อยุ่�สั่�งแวดล้อมเห้ล�านี�ก็เก่ดการเปัลี�ยุนแปัลงของสัมองในทาง
เดียุวกันกับัผู้่้ให้ญ� ซึ่้�งจะสั�งผู้ลในระยุะยุาวต่�อไปั มลภาวะเห้ล�านี�ทั�งพิ่ีเอ็ม ๒.๕ พิ่ีเอ็ม ๑๐ (PM10)

ก๊าซึ่ซึ่ัลเฟัอร์ไดออกไซึ่ต่์ (SO2) และก๊าซึ่โอโซึ่น (O3) ยุังสั�งผู้ลต่�ออุบััต่่การณ์ของโรคห้ลอดเล่อดสัมอง
อยุ�างชัดเจน ซึ่้�งพิ่ยุาธ์่สัภาพิ่จากโรคห้ลอดเล่อดสัมองจะทำาให้้การทำางานของสัมองโดยุรวมแยุ�ลงอีก

นโยุบัายุของชาต่่ในการจัดการกับัปััญห้านี�จ้งต่้องทำาทั�งระยุะสัั�นและระยุะยุาวอยุ�าง
ต่�อเน่�อง ระยุะสัั�น เช�น การห้าแห้ล�งของฝึุ่นและจัดการกับัฝึุ่นให้้ได้ต่ามมาต่รฐาน ระยุะกลาง เช�น

การปัรับัปัรุงยุานพิ่าห้นะให้้เปั็นม่ต่รต่�อสั่�งแวดล้อมและเผู้าผู้ลาญเช่�อเพิ่ล่งอยุ�างมีปัระสั่ทธ์่ภาพิ่
ระยุะยุาว เช�น เพิ่่�มการใช้บัร่การขนสั�งสัาธ์ารณะ มีการเฝึ้าระวังพิ่ร้อมทั�งกำาห้นดนโยุบัายุอยุ�าง

ครอบัคลุม (Babadjouni et al., 2017; Landrigan et al., 2018)

19/1/2565 BE 08:53
_21-0851(139-153)7.indd 144 19/1/2565 BE 08:53
_21-0851(139-153)7.indd 144