Page 43 - Journal451
P. 43
วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๕ ฉบัับัที่่� ๑ มกราคม-เมษายน ๒๕๖๓
นายกฤษฎา บุุณยสมิิต 31
กราบบังคมิ่ท่ลพระบาทสำมิ่เดี็จพระจุลจอมิ่เกล้าเจ้าอย่่หัวั ฉับับลงวัันที� ๒๔, ๒๙ พฤศจิกายน และ
๑ ธันวัาคมิ่ พ.ศ. ๒๔๕๒ ดีังนี�
๘
องก์ ๑ ติอนพิศมิาติุคามิ
บทที�กล่าวัถ่งหมิ่่อมิ่พักติร์ หร่อภัักติร์ หร่อพัก
๑. สำบป็ระมิ่าทนางไก่ยี�ป็ุ่น (ญี�ป็ุ่น) “นัางเอยนัางเนัื�อนัุ่ม พันัธุ์ยี�ปัุ่นั หงอกดก ปัรกเกษีี
สะบััดขึ้นั ซ่นัเสนั่ห์ ปัระเวิณี ไม่สรบัที�ถึึงใจ้ ไก่พญา เดินัหนั้ามุ่ย เที�ยวิคีุ้ย หนัอนัแมงแกลบั
ออกมาแถึบั ทุ่งแจ้้ง แสวิงหา เผู้ื�อพบัพ่อ ไก่หนัุ่ม ๆ ไหนัสุ่มมา แม้เหมาะท่า ก็จ้ะได้ ผูู้กไมตรี”
เดีินไป็ถ่งชื่ายนา ก็พบไก่ชื่น “มาถึึงชิาย โคีกปัลายนัา แลสรบัตา ไก่ชินั กระมลฉุี อารามเพริด เกิด
กำาหนััด หัดมิดี แกล้งดัดจ้ริต กระดี�รี� ระริกชิม้าย”
๒. เจ้าไก่ชื่นพบนางไก่ยี�ป็ุ่น ก็คิดีอย่่แล้วัวั่า “เห็นัพญา รกาไก่ นัางไก่เยอะ อยากเสออะ
แอบัแขึ้่ง แย่งนัางไก่” จ่งเกี�ยวัพาราสำีทันที อวัดีติัวัวั่าเป็็นโสำดีดีีกวั่าพญาระกามิ่าก “ถึึงพญา
รกาคีรอง นั้องเปันัคีู่ ไม่คีวิรอยู่ เคีล้าเคีลีย เสียราษีี มีนัางไก่ หลายร้อย คีอยราวิี แต่ตัวิพี� เอกา
นั่านัิยม” นางไก่ยี�ป็ุ่นเติ่อนสำติิวั่า ไมิ่่กลัวัติายหร่ออย่างไร “ฤทธิเดชิ พญา รกานัี� พี�ไม่เคีย ไม่มีเฉุย
ชิอบัคีิด หาญติดตาม ฉุวิยพบัพี� ทีตาย เสียดายชิีวิิตร” ติามิ่หนังสำ่อกราบบังคมิ่ท่ลข้องเจ้าพระยา
ยมิ่ราชื่ เมิ่่�อวัันที� ๒๔ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๕๒ มิ่ีควัามิ่ติอนที�กรมิ่หมิ่่�นนราธิป็ป็ระพันธ์พงศ์พา
บ่าวัไพร่ติิดีติามิ่พักวั่า “กรมหมื�นันัราสงไสยวิ่าจ้ะไปัอยู่ที�บั้านัอำาแดงพุด จ้ึงได้เสด็จ้ไปัคี้นับั้านัเรือนั
อำาแดงพุด แลคี้นัที�บั้านัอื�นั ๆ ที�ทรงสงไสยวิ่าพักจ้ะไปัอยู่อีกหลายแห่ง ส่วินัราษีฎรอื�นั ๆ ก็ร้องวิ่า
กรมหมื�นันัราพาผูู้้คีนัราวิ ๒๐-๓๐ คีนั เขึ้้าไปัคี้นับั้านัเรือนัได้รับัคีวิามเดือดร้อนัต่าง ๆ” แติ่เจ้าไก่ชื่น
วั่าติายเป็็นติาย สำุดีท้ายนางไก่ยี�ป็ุ่นก็ “ให้เจ้้าไก่ ชินัชิม สมทเยอ”
๓. นกเอี�ยงมิ่าเห็นเหติุการณ์เข้้า “อยากได้หนั้า พญาไก่ ให้มาเจ้อ คีงจ้ะเพ้อ คีลั�งคีลุก
สนัุกนััก...” คิดีแล้วัก็บินผิวัามิ่าที�ฝ่งไก่ “(เฮ้้ย) พ่อเจ้้าปัระคีุณ หม่อมยี�ปัุ่นั เจ้้าคีุณรัก ไก่พนัันั มันัลัก
อยู่ยักยันั” พญาระกาทราบเหติุ ก็โกรธจัดีวัิ�งไป็ไล่ติีทั�งเจ้าไก่ชื่นและนางไก่ยี�ป็ุ่น หนีหัวัซึุ่กหัวัซึุ่นไป็
๔. นางไก่ยี�ป็ุ่นไป็พบและข้อพักพิงอย่่กับนกกระทุง ๒ ติายาย “เถึ้าเอย เถึ้ากะทุง
สันัดานัยุ่ง อยากสนัุก ขึ้ยุกแหย่ เถึิดใคีร ๆ ตามิให้ มาตอแย ไปัเถึิดแฮ้้ อยู่กับัตา อย่าตื�นักลัวิ”
หนังสำ่อกราบบังคมิ่ท่ลข้องเจ้าพระยายมิ่ราชื่ เมิ่่�อวัันที� ๒๙ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๕๒ มิ่ีวั่า “เรื�องนัี�
มีผูู้้ถึือท้ายถึือหางมาก กระทรวิงนัคีรบัาลเขึ้้าไปัอยู่ระหวิ่างกลาง” และเมิ่่�อวัันที� ๑ ธันวัาคมิ่ พ.ศ. ๒๔๕๒
๘ พจนานุกรมิ่ ฉับับราชื่บัณฑิิติยสำถาน พ.ศ. ๒๕๕๔ ให้ควัามิ่หมิ่ายวั่า “มิ่าติุคามิ่ น. ผิ่้หญิง, เพศหญิง, (เป็็นคำาที�พระใชื่้เรียกผิ่้หญิง).”
