Page 48 - Journal451
P. 48
วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๕ ฉบัับัที่่� ๑ มกราคม-เมษายน ๒๕๖๓
36 คดีีพญาระกา-บทเรียนจากประวััติิศาสติร์ไทย
เกิดีข้่�น จากนั�นทรงพระกรุณาโป็รดีเกล้าฯ ให้ติั�งคณะผิ่้พิพากษาศาลรับสำั�งทันที ป็ระกอบดี้วัยเจ้านาย
๑๓
ชื่ั�นผิ่้ใหญ่ ๓ พระองค์ ไดี้แก่ พระเจ้าน้องยาเธอ กรมิ่ขุ้นสำรรพสำิทธิป็ระสำงค์ เสำนาบดีีกระทรวังวััง
๑๔
พระเจ้าน้องยาเธอ กรมิ่หลวังเทวัะวังศ์วัโรป็ระการ เสำนาบดีีกระทรวังการติ่างป็ระเทศ และพระเจ้า
น้องยาเธอ กรมิ่หลวังดีำารงราชื่านุภัาพ เสำนาบดีีกระทรวังมิ่หาดีไทย ทำาการพิจารณาคดีี คณะผิ่้พิพากษาศาล
รับสำั�งใชื่้เวัลาพิจารณาคดีีเพียง ๕ วััน โดียในวัันที� ๖ มิ่ิถุนายน พ.ศ. ๒๔๕๓ ป็ระชืุ่มิ่ป็ร่กษากันแล้วั
เห็นวั่าข้้อติ่อสำ่้ข้องกรมิ่หมิ่่�นนราธิป็ป็ระพันธ์พงศ์ที�ทรงอ้างวั่ามิ่าจากเน่�อเร่�องละครชื่่�อ ชิองติแคีล
(Chantecler) ข้องนักเข้ียนชื่าวัฝรั�งเศสำนั�น ฟ้ังไมิ่่ข้่�นเพราะ “เรื�องชิองติแคีลนัี� มีขึ้ึ�นัทีหลังเหตุ
เรื�องภักตรหนัี เพราะฉุนัั�นัเรื�องปัักษีีปักรณัมที�กรมหมื�นันัราธิปัปัระพันัธ์พงษี์แต่งต้องแต่งทีหลัง
เมื�อเกิดเหตุเรื�องภักตรหลบัหนัีแล้วิ จ้ะเปันัเรื�องที�แต่งไวิ้แต่เดิม แต่บัังเอิญคีวิามไปัต้องกันัเขึ้้ากับัเรื�อง
ภักตรหนัีนัั�นัไม่ได้”
๑๕
คณะผิ่้พิพากษาศาลรับสำั�งให้ควัามิ่เห็นติ่อไป็ในป็ระเดี็นสำำาคัญอีกวั่า “คีวิามในับัทละคีร
ตอนัพิศมาตุคีามนัั�นัแม้ผูู้้ใดอ่านั ถึ้าเปันัผูู้้รู้เรื�องภักตรหนัี โดยเฉุภาะผูู้้ที�เขึ้้าใจ้ศัพท์ซ่ึ�งใชิ้แลเขึ้้าใจ้
กันัอยู่ในัมณฑิลที�สูงแล้วิ ขึ้้าพระพุทธเจ้้าเชิื�อวิ่าจ้ะเขึ้้าใจ้ไปัอย่างอื�นันัอกจ้ากเขึ้้าใจ้วิ่าเอาเรื�องภักตร
หนัีมาเปันัโคีลงไม่ได้เลยทีเดียวิ” นอกจากนี�กรมิ่หมิ่่�นนราธิป็ป็ระพันธ์พงศ์ยังมิ่ีป็ระเดี็นข้้อติ่อสำ่้อีก
๑๖
ข้้อหน่�งดี้วัยวั่า “เรื�องปัักษีีปักรณัมนัี� ไม่ได้บัอกแก่ผูู้้ใด ๒ คีนัพร้อมกันั หรือได้ส่งหนัังสือไปัให้แก่ผูู้้ใด
๑๗
พิมพ์สองคีนัพร้อมกันั แลพิมพ์แล้วิก็ไม่ได้จ้ำาหนั่ายดังอธิบัายไวิ้ในัปัระมวิลอาญาราชิบัุรี” ซึ่่�งคณะ
ผิ่้พิพากษาศาลรับสำั�งให้ควัามิ่เห็นเกี�ยวักับป็ระเดี็นนี�วั่า “หนัังสือปัระมวิลกฎหมายอาญาราชิบัุรีเปันั
หนัังสือแต่งขึ้ึ�นัโดยคีวิามเห็นัเฉุภาะพระองคี์กรมหมื�นัราชิบัุรีดิเรกฤทธิ� ไม่ใชิ่ตัวิบัทกฎหมาย
แม้จ้ะวิ่าปัระการใด ขึ้้าพระพุทธเจ้้าหาได้เอามาเปันัหลักในัทางวิินัิจ้ฉุัยในัคีดีเรื�องนัี�ไม่” อันเป็็นการ
๑๘
๑๓ ติ่อมิ่าค่อ พระเจ้าบรมิ่วังศ์เธอ กรมิ่หลวังสำรรพสำิทธิป็ระสำงค์
๑๔ ติ่อมิ่าค่อ สำมิ่เดี็จพระเจ้าบรมิ่วังศ์เธอ กรมิ่พระยาเทวัะวังศ์วัโรป็การ
๑๕ สำำานักหอจดีหมิ่ายเหติุแห่งชื่าติิ. ร.๕ ย. ๑/๖๗ ลัับ กรมิ่ราชื่เลข้าธิการ รัชื่กาลที� ๕ กระทรวังยุติิธรรมิ่ สำำาเนาหนังสำ่อกระทรวังวััง
ผิ่้พิพากษาศาลรับสำั�งกราบบังคมิ่ท่ล วัันที� ๖ มิ่ิถุนายน ร.ศ. ๑๒๙
๑๖ สำำานักหอจดีหมิ่ายเหติุแห่งชื่าติิ. ร.๕ ย. ๑/๖๗ ลัับ กรมิ่ราชื่เลข้าธิการ รัชื่กาลที� ๕ กระทรวังยุติิธรรมิ่ สำำาเนาหนังสำ่อกระทรวังวััง
ผิ่้พิพากษาศาลรับสำั�งกราบบังคมิ่ท่ล วัันที� ๖ มิ่ิถุนายน ร.ศ. ๑๒๙
๑๗ สำำานักหอจดีหมิ่ายเหติุแห่งชื่าติิ. ร.๕ ย. ๑/๖๗ ลัับ กรมิ่ราชื่เลข้าธิการ รัชื่กาลที� ๕ กระทรวังยุติิธรรมิ่ สำำาเนาหนังสำ่อกระทรวังวััง
ผิ่้พิพากษาศาลรับสำั�งกราบบังคมิ่ท่ล วัันที� ๖ มิ่ิถุนายน ร.ศ. ๑๒๙
๑๘ สำำานักหอจดีหมิ่ายเหติุแห่งชื่าติิ. ร.๕ ย. ๑/๖๗ ลัับ กรมิ่ราชื่เลข้าธิการ รัชื่กาลที� ๕ กระทรวังยุติิธรรมิ่ สำำาเนาหนังสำ่อกระทรวังวััง
ผิ่้พิพากษาศาลรับสำั�งกราบบังคมิ่ท่ล วัันที� ๖ มิ่ิถุนายน ร.ศ. ๑๒๙
