Page 39 - Journal451
P. 39
วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๕ ฉบัับัที่่� ๑ มกราคม-เมษายน ๒๕๖๓
นายกฤษฎา บุุณยสมิิต 27
ฉุุดอำานัาจ้คีืนัไปัใหม่ พึ�งได้ตัดขึ้าดเมื�อ ศก ๑๑๖ นัี�เอง ถึ้าผูู้้ใดได้ศึกษีาปัระกาศ
ต่าง ๆ ในัส่วินันัี� จ้ะเห็นัได้แนั่วิ่าอำานัาจ้พิจ้ารณาพิพากษีาคีดีอยู่ในัมือธุรการนัั�นั
ใชิ้ไม่ได้ มีแต่จ้ะเกิดร้ายขึ้ึ�นัเสมอ ๆ ดังที�รัฐบัาลเองก็ได้ปัระกาศแสดงคีวิาม
อันันัั�นัหลายคีรั�ง ศาลกรมพระนัคีรบัาลอยู่ในักรุงเทพฯ จ้ึ�งเห็นัชิัด มีปัระกาศ
ขึ้องหลวิงเปันัพยานั แต่ในัหัวิเมืองที�ผูู้้วิ่าราชิการเปันัสิทธิขึ้าดขึ้องศาล ก็ไม่
ดีกวิ่ากันัแลเพราะเหตุอันัเดียวินัั�นั เหตุยากอย่างหนัึ�งในัการจ้ัดศาลหัวิเมืองให้
ดีขึ้ึ�นั ก็เพราะวิ่าธุรการไม่สู้ยอมปัล่อยอำานัาจ้ขึ้องตนั เชิ่นัอย่างกรมพระนัคีรบัาล
เพียนัคีืนัอำานัาจ้สำาเหร็จ้ไปัเสมอ ๆ ฝ่่ายตุลาการเปันัคีนัผูู้้นั้อยทั�งสติปััญญา
แลยศ ไม่เอื�อเฟื้้�อก็ต้องแพ้ธุรการผูู้้มีอำานัาจ้เปันัเจ้้าเมืองเสมอไปั ศาลหัวิเมืองไกล
ตาไกลมือก็ไม่มีผูู้้ใดคี่อยเขึ้ี�ยเหมือนัอย่างศาลในักรุงเทพ การที�จ้ะจ้ัดให้ดีขึ้ึ�นั
จ้ึ�งล่าไปักวิ่า...” (พระเจ้าบรมิ่วังศ์เธอ กรมิ่หลวังราชื่บุรีดีิเรกฤทธิ�, ร.ศ. ๑๒๑ :
๑๕๑-๑๕๗)
ในการแก้ไข้การป็กครองแผิ่นดีิน ซึ่่�งมิ่ีการจัดีการทุกระบบใหมิ่่โดียเฉัพาะกฎหมิ่ายและ
การศาล ที�ติ้องใชื่้เวัลายาวันานติ่อเน่�อง ย่อมิ่มิ่ีควัามิ่ข้ัดีแย้งทางควัามิ่คิดีระหวั่างคน ๒ รุ่น เกิดีข้่�นค่อ
เจ้านายกับขุ้นนางรุ่นเก่า และเจ้านายกับขุ้นนางที�เป็็นคนรุ่นใหมิ่่ คนรุ่นเก่ามิ่ักคิดีวั่าตินมิ่ีป็ระสำบการณ์
มิ่ากกวั่า แติ่คนรุ่นใหมิ่่มิ่ักทะนงในควัามิ่ร่้สำมิ่ัยใหมิ่่ข้องติน และสำิ�งที�สำำาคัญอีกป็ระการหน่�งค่อการจัดี
ระบบใหมิ่่ในการยุติิธรรมิ่ เพ่�อให้เกิดีควัามิ่เสำมิ่อภัาคในทางกฎหมิ่ายข้องป็ระชื่าชื่นมิ่ากข้่�น ทำาให้
บางหน่วัยงาน หร่อเจ้านายบางพระองค์ หร่อขุ้นนางบางคนอาจติ้องสำ่ญเสำียอำานาจที�เคยมิ่ี หร่อ
ไมิ่่อาจกระทำาการใดีติามิ่อำาเภัอใจโดียถ่ออำานาจไดี้โดียสำะดีวักเชื่่นแติ่ก่อน
๒. เหติุการณ์ติอนที�สอง
ข้้อเท็จจริงติามิ่เหติุการณ์ที�หมิ่่อมิ่พัก หร่อพักติร์ หร่อภัักติร์ ซึ่่�งติ่อไป็จะเรียกวั่า “พัก”
หลบหนีไป็จากวััง เกิดีข้่�นในราวัป็ลายเดี่อนพฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๕๒ สำรุป็ไดี้วั่า เมิ่่�อหนีออกจากวััง
แล้วั พักเที�ยวัไป็ข้ออาศัยอย่่กับคนที�ร่้จักติ่าง ๆ กรมิ่หมิ่่�นนราธิป็ป็ระพันธ์พงศ์จ่งคุมิ่บ่าวัไพร่ออก
ติิดีติามิ่จับโดียไมิ่่เคารพกฎหมิ่ายบ้านเมิ่่อง ซึ่่�งข้ณะนั�นไดี้มิ่ีการป็ระกาศใชื่้กฎหมิ่ายลักษณะอาญา
ร.ศ. ๑๒๗ แล้วั โดียติามิ่กฎหมิ่ายฉับับดีังกล่าวักำาหนดีวั่าผิ่้ใดีจะบุกรุกบ้านเร่อนเคหสำถานข้องผิ่้อ่�น
โดียพลการไมิ่่ไดี้ เป็็นควัามิ่ผิิดีติามิ่กฎหมิ่าย อันที�จริงกฎหมิ่ายเก่าที�ใชื่้บังคับอย่่ก่อนหน้านี�ค่อ
