Page 81 - lifelong education
P. 81
Education through the Seven Enlightenment Factors
๓. วิริย่ะ คัวามเพื่ีย่ร หมาย่ถึง คัวามแกล�วกล�า เข�มแข็ง กระต่อร่อร�นใน
ธรรมหร่อสำิ�งที่ี�ป็ัญ่ญ่าเฟ้นได� อาจัหาญ่ในคัวามดี มีกำาลังใจั สำ้�กิจั บากบั�น
รุดไป็ข�างหน�า ย่กจัิตไว�ได� ไม่ให�หดห้่ถดถอย่หร่อที่�อแที่� (เรีย่กชี่�อเต็มว่า
วิริย่สำัมโพื่ชีฌงคั์)
๔. ป็ีติ คัวามอิ�มใจั หมาย่ถึง คัวามเอิบอิ�ม ป็ลาบป็ล่�ม ป็รีดิ�เป็รม ด่�มดำ�า
ซึ่าบซึ่ึ�ง แชี่มชี่�น ซึ่าบซึ่่าน ฟ้ใจั (เรีย่กชี่�อเต็มว่า ป็ีติสำัมโพื่ชีฌงคั์)
๕. ป็ัสำสำัที่ธิ คัวามสำงบเย่็นกาย่ใจั หมาย่ถึง คัวามผู้่อนคัลาย่กาย่ใจั
สำงบระงับ เรีย่บเย่็น ไม่เคัรีย่ด ไม่กระสำับกระสำ่าย่ เบาสำบาย่ (เรีย่กชี่�อเต็มว่า
ป็ัสำสำัที่ธิสำัมโพื่ชีฌงคั์)
๖. สำมาธิ คัวามมีใจัตั�งมั�น หมาย่ถึง คัวามมีอารมณ์์หนึ�งเดีย่ว จัิตแน่วแน่
ต่อสำิ�งที่ี�กำาหนด ที่รงตัวสำมำ�าเสำมอ เดินเรีย่บ อย่้่กับกิจั ไม่วอกแวก ไม่สำ่าย่
ไม่ฟุ้งซึ่่าน (เรีย่กชี่�อเต็มว่า สำมาธิสำัมโพื่ชีฌงคั์)
๗. อุเบกขา คัวามเฉย่ด้อย่้่ หมาย่ถึง คัวามมีใจัเป็็นกลาง วางที่ีเฉย่
ใจัเรีย่บสำงบ นิ�งด้ไป็ ในเม่�อจัิตแน่วอย่้่กับงานแล�ว ทีุ่กอย่่างเข�าที่ี�เข�าที่างหร่อ
ดำาเนินไป็ด�วย่ดีตามแนวที่างที่ี�จััดวางไว�หร่อที่ี�มันคัวรจัะเป็็น หร่อย่ังไม่คัวร
ขวนขวาย่ ไม่วุ่นวาย่ ไม่สำอดแสำ่ ไม่แที่รกแซึ่ง (เรีย่กชี่�อเต็มว่า อุเบกขา
สำัมโพื่ชีฌงคั์)
โพื่ชีฌงคั์ที่ั�ง ๗ ป็ระการนี�มีคัวามสำัมพื่ันธ์สำ่งเสำริมเก่�อหนุนกัน เชี่น
ในการพื่ัฒนาป็ัญ่ญ่าตามหลักสำติป็ัฏิฐาน ผู้้�ป็ฏิิบัติพื่ึงนั�งตัวตรงดำารงสำติมั�น
ใชี�สำติกำากับจัิตให�เกาะติดกับสำิ�งใดสำิ�งหนึ�งเป็็นอารมณ์์ เชี่น ลมหาย่ใจัเข�า–ออก
จัากนั�นใชี�ป็ัญ่ญ่าขั�นธรรมวิจััย่พื่ิจัารณ์ากระแสำของลมหาย่ใจันั�น ให�เห็น
การเกิดขึ�น ตั�งอย่้่ และดับไป็ โดย่ใชี�วิริย่ะเป็็นแรงหนุนในการพื่ิจัารณ์า
จันเห็นอาการเกิด–ดับ ติดต่อกันไป็อย่่างต่อเน่�อง ก็จัะเกิดป็ีติ ป็ัสำสำัที่ธิ และ
สำมาธิตามลำาดับ จันถึงอุเบกขา ที่ั�งหมดนี�จัะเป็็นองคั์ธรรมสำ่งเสำริมให�เกิดป็ัญ่ญ่า
ในขั�นสำ้งขึ�นได�
63
14/5/2568 BE 09:35
_25-0243(001-272)P5.indd 63
_25-0243(001-272)P5.indd 63 14/5/2568 BE 09:35
