Page 75 - lifelong education
P. 75
Education through the Five Aggregations
สำุมน อมรวิวัฒน์ จัำาแนกขันธ์ ๕ หร่อ ร้ป็กับนาม ตามที่ัศึนะของ
สำมเด็จัพื่ระพืุ่ที่ธโฆษาจัารย่์ (ป็.อ. ป็ยุ่ตฺโต) เพื่่�อป็ระยุ่กต์กับหลักการที่าง
คัรุศึาสำตร์ ดังนี�
๑. ร้ป็ จัำาแนกเป็็น ๑) ร้ป็กาย่ ร้ป็ร่าง คั่อโคัรงสำร�างป็ระกอบเป็็นร่างกาย่
(body) ของมนุษย่์ ๒) ร้ป็ลักษณ์์ (appearance) ๓) พื่ฤติกรรม อาการ
การกระที่ำา ที่่วงที่่า ที่่วงที่ี (performance)
๒. นาม (จัิต) จัำาแนกตามสำมเด็จัพื่ระพืุ่ที่ธโฆษาจัารย่์ (ป็.อ. ป็ยุ่ตฺโต)
เป็็น ๑) เวที่นา–ร้�สำึก (feeling, sensation) ๒) สำัญ่ญ่า–การกำาหนดได� หมาย่ร้�
(perception) ๓) สำังขาร–การป็รุงแต่งคัิด (mental formation) ๔) วิญ่ญ่าณ์–
การร้�แจั�ง (knowledge, consciousness)
การศึึกษาตามแนวขันธ์ ๕ โดย่นำาวิธีคัิดแบบแย่กแย่ะสำ่วนป็ระกอบ
ซึ่ึ�งเป็็นโย่นิโสำมนสำิการแบบหนึ�งมาพื่ิจัารณ์าจัากตัวของผู้้�เรีย่นเองให�เห็น
ชีัดแจั�งที่ั�งเชีิงวิเคัราะห์ คั่อ แย่กย่่อย่แต่ละขันธ์ ๆ ว่าสำ่วนใดเป็็นร้ป็ขันธ์
สำ่วนใดเป็็นเวที่นาขันธ์ เป็็นสำัญ่ญ่าขันธ์ เป็็นสำังขารขันธ์ เป็็นวิญ่ญ่าณ์ขันธ์
และที่ั�งเชีิงสำังเคัราะห์ คั่อ รวมแต่ละขันธ์เข�าเป็็นสำัตว์ บุคัคัล ตัวตน เรา เขา
ตามสำมมุติบัญ่ญ่ัติ ก็จัะเกิดสำัจัการแห่งตนหร่อการตระหนักในตนตามคัวาม
เป็็นจัริงว่า เป็็นอนิจัจััง ทีุ่กขัง อนัตตา ไม่มีอะไร นอกจัากขันธ์ ๕ คั่อเห็น
คัวามว่างจัากตัวตนที่ี�สำมมุติย่ึดถ่อกัน ผู้ลที่ี�ได�คั่อสำามารถลดคัวามย่ึดมั�นถ่อมั�น
ตัวตน ลดโลภะ โที่สำะ โมหะ มานะ ที่ิฏิฐิ ลงได� กลาย่เป็็นบุคัคัลผู้้�มีการพื่ัฒนา
ที่ั�ง ๓ ด�าน คั่อ ด�านพื่ฤติกรรม ด�านจัิตใจั และด�านป็ัญ่ญ่า
การศึึกษาตามแนวขันธ์ ๕ นี�อาจันำามาป็รับใชี�ในการศึึกษาสำิ�งต่าง ๆ
ที่ั�งที่ี�เป็็นร้ป็ธรรมและนามธรรมอ่�น ๆ ได�เชี่นเดีย่วกัน
ตัวอย่่าง กรณ์ีศึึกษาเร่�อง ผู้้�เรีย่นต่างสำถานศึึกษาย่กพื่วกตีกัน อันเป็็น
ป็ัญ่หาสำังคัมอย่้่ในป็ัจัจัุบัน แนว่การศึึกษา ศึึกษาหาสำาเหตุอันแที่�จัริงของป็ัญ่หา
โดย่แย่กแย่ะให�เห็นว่า อาจัมาจัากการป็ล้กฝ่ังให�รักสำถานศึึกษาอย่่างผู้ิด ๆ
แบบย่ึดติดเป็็น “ตัวก้ของก้” ไม่มีป็ัญ่ญ่าเชีิงวิเคัราะห์และวิพื่ากษ์ว่า
57
14/5/2568 BE 09:35
_25-0243(001-272)P5.indd 57
_25-0243(001-272)P5.indd 57 14/5/2568 BE 09:35
