Page 134 - The Journal of the Royal Society of Thailand

วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีที� ๔๙ ฉบับที� ๑ มกัราคม-เมษายน ๒๕๖๗

124 ชาวสยามในประเทศมาเลเซีียกัับสถานะภููมิบุตร

ติ่าง ๆ ติอนบนขึ้องแหุลมมลาย้ งานศ่กษาวิจีัยเรื�องภู้มิภูาคมลาย้-ปาติานีกับการเมืองการปกครองขึ้องไทย

(ครองชัย หุัติถา, ๒๕๖๕) ระบุว่าศ้นย�กลางอำนาจีการปกครองขึ้องชาวสัยามในสัมัยนั�นอย้่ที�ลือฆอร� (Ligor)
หุรือนครศรีธุ์รรมราชในเวลาติ่อมา ชาวสัยามด้ั�งเด้ิมเป็นกลุ่มชนเก่าแก่ที�มีบทบาทสัำคัญ่บนคาบสัมุทรมลาย้

มาช้านาน อย่างน้อยติั�งแติ่สัมัยอาณาจีักรอาณาจีักรติามพรลิงค�และอาณาจีักรลังกาสัุกะก่อนการสัถาปนา
กรุงสัุโขึ้ทัยเป็นราชธุ์านี อย่างไรก็ติาม บางยุคบางสัมัยชาวสัยามได้้มีอำนาจีปกครองบ้านเมือง แติ่ในบางยุค

บางสัมัยอิทธุ์ิพลขึ้องอาณาจีักรอื�นที�มีอำนาจีเหุนือกว่าเป็นผู้้้ปกครองบ้านเมืองแถบนี�
ในพุทธุ์ศติวรรษที� ๑๓ บ้านเมืองแถบนี�ติกอย้่ภูายใติ้การปกครองขึ้องชาวมลาย้จีากการขึ้ยายอำนาจี

ขึ้องอาณาจีักรศรีวิชัยที�ศ้นย�กลางอำนาจีอย้่ที�เกาะสัุมาติรา แติ่เมื�ออาณาจีักรศรีวิชัยเสัื�อมอำนาจีไปเมือง
เหุล่านี�ก็กลับมาเป็นเมืองบริวารขึ้องอาณาจีักรนครศรีธุ์รรมราชเช่นเด้ิม ติ่อมาใน พ.ศ. ๑๘๓๘ อาณาจีักร
สัุโขึ้ทัยร่วมกับนครศรีธุ์รรมราชได้้ขึ้ยายอำนาจีลงไปจีนสัุด้ปลายแหุลมที�อ้ยงติาเนาะหุ� (Ujung Tanah, คือยะโฮัร�

ในเวลาติ่อมา) และเทมาเสั็ก (Temasek, คือสัิงคโปร�ในเวลาติ่อมา) (Munoz, 2006) มีการกล่าวถ่งว่า
หุลังจีากนั�นไทยยังได้้ขึ้ยายอำนาจีไปถ่งเกาะสัุมาติรา ด้ังที�ปรากฏิในหุนังสัือ Hikayat Raya-Raya Pasai ว่าใน

พุทธุ์ศติวรรษที� ๑๙ เมืองท่าติ่าง ๆ บนเกาะสัุมาติราได้้ติ่อสั้้ป้องกันการโจีมติีขึ้องสัยาม รวมทั�งได้้มีการเขึ้้าควบคุม
เมืองปาไซี (Pasai) โด้ยกองทัพขึ้องพระราชาแหุ่งสัยาม ทำใหุ้ราชสัำนักจีีนติ้องติักเติือนไทย ใหุ้ระมัด้ระวังขึ้้อ

ขึ้ัด้แย้งกับมลาย้ในการขึ้ยายอำนาจีลงไปทางใติ้ (Wyatt, 1994) บางเมืองฝ่�ายไทยได้้มีการ วางกำลังไว้เพื�อ
แสัด้งถ่งขึ้อบเขึ้ติอำนาจี อาทิ กลันติัน ติรังกาน้ ไทรบุรี ปะลิสั และทางติอนเหุนือขึ้องรัฐเปรัก ทำใหุ้เกิด้การ

ผู้สัมผู้สัานทางชาติิพันธุ์ุ�ระหุว่างไทยกับมลาย้และชนพื�นเมืองกลุ่มอื�น ๆ แถบนี�ด้้วย ติ่อมาเมื�อภู้มิภูาคนี�เขึ้้าสั้่
ยุคสัมัยแหุ่งการล่าอาณานิคมจีากชาติิมหุาอำนาจี เริ�มจีากโปรติุเกสัเขึ้้าย่ด้ครองมะละกา ใน พ.ศ. ๒๐๕๔

ติ่อจีากนั�นฮัอลันด้าหุรือด้ัติช�เขึ้้าย่ด้ครองมะละกาขึ้องโปรติุเกสัใน พ.ศ. ๒๑๘๔ เมืองเหุล่านี�ถ้กชาติิติะวันติก
เขึ้้ามาแทรกแซีงและมีอำนาจีปกครองมากขึ้่�นเป็นลำด้ับ โด้ยมหุาอำนาจีชาติิติะวันติกหุลังสัุด้คืออังกฤษหุรือ

บริติิชในขึ้ณะนั�นได้้ด้ำเนินการเป็นขึ้ั�นติอนเพื�อเขึ้้าครอบครองคาบสัมุทรมลาย้ เริ�มจีากขึ้อเช่าเกาะปีนังจีาก
เจี้าเมืองไทรบุรีใน พ.ศ. ๒๓๒๙ และเรียกชื�อใหุม่ว่า เกาะพรินซี�ออฟเวลสั� (Prince of Wales Island)
ติั�งเมืองจีอร�จีทาวน� (Georgetown) เป็นเมืองหุลวงขึ้องรัฐ โด้ยอังกฤษสััญ่ญ่าว่าจีะใหุ้การคุ้มครองเกด้าหุ�

ซี่�งขึ้ณะนั�นเกด้าหุ�หุรือไทรบุรีอย้่ในการปกครองขึ้องไทย โด้ยมีเจี้าเมืองนครศรีธุ์รรมราชเป็นผู้้้ควบคุมด้้แล
ความสััมพันธุ์�ระหุว่างเกด้าหุ�หุรือไทรบุรีกับไทยผู้่านเมืองนครศรีธุ์รรมราชมีมาอย่างติ่อเนื�องติั�งแติ่

สัมัยศ้นย�กลางอำนาจีขึ้องชาวสัยามอย้่ที�ลือฆอร�หุรืออาณาจีักรติามพรลิงค�ในเวลานั�น ด้ังที�ปรากฏิในสัำนวน
พื�นบ้านที�กล่าวถ่งการเด้ินทางไปมาระหุว่างเมืองทั�งสัอง คือ “กินเมืองคอน นอนเมืองไทร” ติ่อมาอังกฤษได้้

ขึ้อเช่าพื�นที�อีกสั่วนหุน่�งบนฝ่ั�งไทรบุรี ติรงขึ้้ามกับปีนังใน พ.ศ. ๒๓๔๕ และเรียกชื�อใหุม่ว่า โพรวินสั�เวลสั�ลีย�
(Province Wellesley) ใน พ.ศ. ๒๓๖๗ อังกฤษกับฮัอลันด้าได้้ทำสันธุ์ิสััญ่ญ่า Anglo-Dutch Treaty 1824

เพื�อกำหุนด้เขึ้ติอิทธุ์ิพลขึ้องมหุาอำนาจีทั�งสัองในเอเชียติะวันออกเฉีียงใติ้ไม่ใหุ้ทับซี้อนกัน โด้ยใหุ้คาบสัมุทรมลาย้
เป็นเขึ้ติอิทธุ์ิพลขึ้องอังกฤษ และหุม้่เกาะอินเด้ียติะวันออกเป็นเขึ้ติอิทธุ์ิพลขึ้องฮัอลันด้า ด้ังนั�น มะละกาจี่ง
เปลี�ยนมือจีากฮัอลันด้ามาเป็นขึ้องอังกฤษติามสันธุ์ิสััญ่ญ่านี� หุลังจีากนั�นอังกฤษจี่งด้ำเนินการรวมเมืองท่า