Page 150 - 47-3
P. 150
วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๗ ฉบัับัที่่� ๓ กัันยายน–ธัันวาคม ๒๕๖๕
142 ประวััติิควัามเป็นมาของคำาวั่า “วัิทยาศาสติร์”
คำณ์ะแร์ก (หม�ยเหตุ: ในสมัยนั�น เร์ียก “พแนก”) ของจุฬ�ลังกร์ณ์์มห�ว่ิทย�ลััยที�ได้ร์ับัโปร์ดเกลั้�ฯ
สถึ�ปน�ขึ�นเม่�อว่ันที� ๒๖ มีน�คำม พ.ศ. ๒๔๕๙ ให้ขึ�นกับักร์ะทร์ว่งธิร์ร์มก�ร์ (ร์�ชกิจจ�นุเบักษ�, ๒๔๖๐ :
๒๐-๒๑) หลัังจ�กนั�นอีก ๑๑ ว่ัน คำ่อ ว่ันที� ๖ เมษ�ยน พ.ศ. ๒๔๖๐ (หม�ยเหตุ: ในสมัยนั�น ว่ันที�
๑ เมษ�ยนเป็นว่ันขึ�นปีใหม่) (สัญญ� สุขพณ์ิชนันท์, ๒๕๕๒ : ๑๔๙-๑๕๑) ก็มีปร์ะก�ศโปร์ดเกลั้�ฯ
ให้ร์ว่มโร์งเร์ียนร์�ชแพทย�ลััยของกร์ะทร์ว่งธิร์ร์มก�ร์เข้�เป็นพแนก (คำณ์ะ) หนึ�งของจุฬ�ลังกร์ณ์์
มห�ว่ิทย�ลััย (ร์�ชกิจจ�นุเบักษ�, ๒๔๖๐ : ๒๑-๒๒) แลัะมีปร์ะก�ศโปร์ดเกลั้�ฯ แต่งตั�งมห�อำ�ม�ตย์ตร์ี
พร์ะเจ้�น้องย�เธิอ กร์มหม่�นไชยน�ทนเร์นทร์ ผู้บััญช�ก�ร์โร์งเร์ียนร์�ชแพทย�ลััยเป็นอธิิบัดีกร์ม
มห�ว่ิทย�ลััย แลัะมห�อำ�ม�ตย์ตร์ี พร์ะย�อนุกิจว่ิธิูร์ เจ้�กร์มว่ิส�มัญศึกษ� กร์ะทร์ว่งธิร์ร์มก�ร์เป็น
ผู้บััญช�ก�ร์จุฬ�ลังกร์ณ์์มห�ว่ิทย�ลััย (ร์�ชกิจจ�นุเบักษ�, ๒๔๖๐ : ๒๓)
หม�ยเหตุ : ผู้นิพนธิ์ไม่ส�ม�ร์ถึส่บัคำ้นห�ปร์ะก�ศจัดตั�งหร์่อร์ว่มเข้�เป็นแผนก (คำณ์ะ)
ของจุฬ�ลังกร์ณ์์มห�ว่ิทย�ลััยที�เหลั่ออีก ๓ แผนก (คำณ์ะ) คำ่อ อักษร์ศ�สตร์์แลัะว่ิทย�ศ�สตร์์
ร์ัฐปร์ะศ�สนศ�สตร์์ แลัะว่ิศว่กร์ร์มศ�สตร์์ ได้จ�กหน้�เว่็บัไซึ่ต์ร์�ชกิจจ�นุเบักษ�
“ก�ร์แพทย์เป็นเร์่�องของศ�สตร์์แลัะศิลัป์” เป็นปร์ะโยคำที�แพทย์คำุ้นเคำย โดยมักได้ยินม�ตั�งแต่
สมัยเร์ียนแพทย์ เพร์�ะอย่�งน้อยจะได้ยินอ�จ�ร์ย์แพทย์พูดให้ได้ยินสักคำร์ั�ง ซึ่ึ�งถึ้�จะให้ชัดเจนว่่�
“ศ�สตร์์” นั�นหม�ยถึึง “ว่ิทย�ศ�สตร์์” ส่ว่น “ศิลัป์” นั�นหม�ยถึึง “ศิลัปศ�สตร์์” ก็คำงช่ว่ยย่นยันได้ว่่�
สมัยก่อน คำงจะเร์ียก “ศ�สตร์์” แทนคำำ�ว่่� “ว่ิทย�ศ�สตร์์” ปร์�กฏว่่�สมเด็จพร์ะมหิตลั�ธิิเบัศร์
อดุลัยเดชว่ิกร์ม พร์ะบัร์มร์�ชชนก ได้ปร์ะท�นพร์ะโอว่�ทเกี�ยว่กับั “ว่ิทย�ศ�สตร์์แลัะศิลัปศ�สตร์์” แก่
น�ยกสภ�แลัะสม�ชิกสโมสร์แพทย์แห่งจุฬ�ลังกร์ณ์์มห�ว่ิทย�ลััย เม่�อว่ันที� ๔ กุมภ�พันธิ์ พ.ศ. ๒๔๗๑
(พ.ศ. ๒๔๗๒ ถึ้�นับัต�มส�กลั) ดังนี�
แพทยวิิทยาผิดกันักับัดาร์าศาสตร์์หร์่อัวิิชิาคีำานัวิณ ทั�งสอังอัย่างนัี�เป็นั
วิิทยาศาสตร์์แม่นัคีำานัวิณได้ถ่ง วิันั ยาม นัาที วิินัาที แลิะตัวิเลิขถ่ง ๐.๐๐๐,๐๐๐,๐๑
มีคีิดร์ะวิางนััทธิกับัอัามะอัย่างแนั่ ๆ ส่วินัวิิชิาแพทย์นัั�นัเป็นัวิิชิาแม่นัแต่บัางส่วินั
แต่เป็นัทั�งวิิทยาศาสตร์์แลิะศิลิปศาสตร์์ ด้วิยเหตุนัี�ผ้้ที�จะปร์ะกอับัโร์คีศิลิปนัอักจาก
ที�จะเป็นันัักวิิทยาศาสตร์์ จ่งยังต้อังบัร์ิบั้ร์ณ์ด้วิยคีุณลิักษณะอั่�นัอัีกหลิายปร์ะการ์
จ่งจะเป็นัผ้้ทำาการ์สำาเร์็จได้
(สงัด เปลั่งว่�นิช แลัะคำณ์ะ, ๒๕๐๐ : ๔๓๓)
