Page 151 - 47-3
P. 151
วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๗ ฉบัับัที่่� ๓ กัันยายน–ธัันวาคม ๒๕๖๕
ศาสตราจารย์์ นพ.สัญญา สุขพณิิชนันท์์ 143
แต่เน่�องจ�กปท�นุกร์ม พ.ศ. ๒๔๗๐ มีคำำ�ว่่� “ว่ิทย�ศ�สตร์์” ไว่้แลั้ว่ พร์ะโอว่�ทข้�งต้น
อ�จจะย่นยันเร์่�องก�ร์ใช้คำำ�ว่่� “ศ�สตร์์” แทนคำำ�ว่่� “ว่ิทย�ศ�สตร์์” ได้ไม่ชัดเจน
ใน พ.ศ. ๒๔๖๘ สมเด็จพร์ะเจ้�บัร์มว่งศ์เธิอ กร์มพร์ะย�ดำ�ร์งร์�ช�นุภ�พ ได้ทร์งแปลัป�ฐกถึ�
ภ�ษ�อังกฤษเร์่�อง คีติขอังฝัร์ั�งเข้ามาเม่อังไทย ที�พร์ะองคำ์ทร์งแสดงให้สม�คำมบั�งกอกยุไนติดคำลัับั
เป็นภ�ษ�ไทย เม่�อว่ันที� ๗ กร์กฎ�คำม พ.ศ. ๒๔๖๘ ซึ่ึ�งผู้ที�ได้ฟ้ังชอบักันม�กนั�น ปร์�กฏว่่�พร์ะองคำ์ทร์งแปลั
คำำ�ว่่� “Science” ว่่� “ศ�สตร์” ดังที�ปร์�กฏในย่อหน้�แร์กของป�ฐกถึ�ที�แปลัไว่้ดังนี�
๑. คีติต่างปร์ะเทศ (Foreign Culture) ที�มาถ่งปร์ะเทศสยามนัี� มาแต่อัินัเดีย
ก่อันัปร์ะเทศอั่�นัชิ้านัานั ชิาวิสยามได้ร์ับัสาสนัา (Religion) ศิลิป (Art) ศาสตร์
(Science) แลิะอัักษร์ (Writing) มาจากอัินัเดียทั�งนัั�นั…
(กร์มพร์ะย�ดำ�ร์งร์�ช�นุภ�พ, ๒๔๗๘ : ๑)
ดังนั�น ก่อนหน้�ที�จะมีปท�นุกร์ม พ.ศ. ๒๔๗๐ อย่�งน้อยมีหลัักฐ�นชัดเจนแลั้ว่ว่่� มีก�ร์ใช้
คำำ�ว่่� “ศ�สตร์์” แทนคำำ�ว่่� “ว่ิทย�ศ�สตร์์” อย่�งไร์ก็ต�ม คำณ์ะอักษร์ศ�สตร์์แลัะว่ิทย�ศ�สตร์์
จุฬ�ลังกร์ณ์์มห�ว่ิทย�ลััย ที�ก่อตั�งขึ�นใน พ.ศ. ๒๔๖๐ ยังทำ�ให้สงสัยว่่� เหตุใดกร์มพร์ะย�ดำ�ร์งร์�ช�นุภ�พ
จึงไม่ทร์งแปลัว่่� “ว่ิทย�ศ�สตร์์” (Science)
การศึกษาวัิทยาศาสติร์ในยุคสมัยก่อนมีคำาวั่า “วัิทยาศาสติร์”
ข้อมูลัที�เกี�ยว่ข้องกับัก�ร์ศึกษ�ของไทยในหนังส่อตำานัานัสวินักุหลิาบั สวินักุหลิาบัวิิทยาลิัยในั
๑๒ ทศวิร์ร์ษ (สมหม�ย ว่ัฒนะคำีร์ี แลัะคำณ์ะ, ๒๕๓๘ : ๘๘-๑๕๕) พบัก�ร์ใช้คำำ�ว่่� “ศ�สตร์์”
ในคำว่�มหม�ยของว่ิช� “ว่ิทย�ศ�สตร์์” แต่ไม่ได้เขียน “Science” ในว่งเลั็บักำ�กับัไว่้ข้�งท้�ย ซึ่ึ�งแสดงไว่้
ในหลัักสูตร์พุทธิศักร์�ช ๒๔๓๘ สำ�หร์ับัปร์ะโยคำ ๓ ชั�น ๑, ๒, ๓, แลัะ ๔ ของกร์ะทร์ว่งธิร์ร์มก�ร์ ดังนี�
หลัักสูตร์ปร์ะโยคำ ๓ ชั�น ๑
...
ศ�สตร์์ ให้มีบัทเร์ียนด้ว่ยสิ�งที�เกิดขึ�นโดยธิร์ร์มด�ของโลักย์ เช่น ฝนตก ฟ้้�ร์้อง สัก ๓๐ บัท
...
หลัักสูตร์ปร์ะโยคำ ๓ ชั�น ๒
...
ศ�สตร์์ บัทเร์ียนด้ว่ยพ่ชน์ศ�สตร์์ แลัสัตว่์ (Animal Physiology)
...
